Vergiye Uyumlu Mükelleflere Sağlanan %5'lik İndirimin Muhasebeleştirilmesi

Vergiye uyumlu mükellefler için Gelir Vergisi Kanunun mükerrer 121. Maddesiyle getirilen hesaplanan verginin  %5’inin ödenmesi gereken vergiden indirim imkanı konusu yeni bir konu değil. Peki mükelleflerin ilgili dönem kurumlar vergisi beyannamesinde %5lik indirim tutarlarını hesaplanan kurumlar vergisi tutarından düştükten, mahsup edilecek vergilerini de bu tutar üzerinden mahsup ettikten sonra ödeme yapması veya iade edilecek kurumlar / geçici verginin çıkmaması durumunda bilançoda ve gelir tablosunda nasıl bir değişiklik meydana geliyor?

Bilindiği üzere dönem sonu işlemleri yapılırken 691 Dönem Karı Vergi Ve Diğer Yasal Yükümlülükler Karşılıkları hesabın aynı isimli 370 no.lu bilanço hesabına, 193.Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar hesabının da 371.Dönem Karının Peşin Ödenen Vergi Diğer Yükümlülükleri hesabına devredilmesi gerekiyor.

Bu durumda mükellef 691 Dönem Karı Vergi Ve Diğer Yasal Yükümlülükler Karşılıkları hesabına %5’lik vergi indirim tutarı düşülmeden hesaplanan kurumlar vergisinin tamamını aktarırsa ödeyeceği kurumlar vergisi beyan ettiği tutardan az gözükecek ve ödemeyi yaptığı gün veya ertesi gün bu uyumsuzluğu ortadan kaldırmak için muhasebe kayıtlarında eksik ödemiş olduğu vergi tutarı kadar 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar hesabını borçlandıracak. Fakat tek düzen hesap planında 360 Ödenecek Vergi Ve Fonlar Hesabı’nın işleyişi “Vergi, resim, harçların tahakkuk ettirilmesini gerektiren olaylar ve işlemler ortaya çıktıkça anılan hesaplar alacaklanır, ödemeler yapıldıkça borçlanır” şeklinde açıklanmaktadır. Bu durumda fazlaca bir vergi tahakkuku varmış da sonradan bu fazla tahakkuk fark edilip 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar hesabı borç çalıştırılarak azaltılmış gibi gözükmekte ve tek düzen hesap planına uygun olmayan bir kayıt atılmaktadır.

Bu açıklamalara istinaden kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde kurumlar vergisi / geçici vergi iadesinin söz konusu olmadığı hallerde, vergiye uyumlu mükelleflerin %5’lik indirim tutarını hesaplanan kurumlar vergisinden indirdiği durumda 691 Dönem Karı Vergi Ve Diğer Yasal Yükümlülükler Karşılıkları hesabına bu indirim tutarı düştükten sonra oluşan kurumlar vergisi tutarının yazılması ve bu tutarın aynı isimli 370 no.lu bilanço hesabına devredilmesi doğru olacaktır.

Konuyu kısa bir örnek üzerinden açıklamak gerekirse;

Vergi indiriminden yararlanma şartlarının tamamını sağlayan bir Kurumlar Vergisi mükellefinin, 2023 hesap dönemine ait 5.000.000,00 TL kurumlar vergisi hesapladığını varsayalım. Hesaplanan Kurumlar Vergisi üzerinden %5’lik vergi indirimi tutarı 250.000,00 TL olacaktır. Mükellefin ilgili yıl içinde ödediği geçici vergilerin toplam tutarı 2.000.000,00 TL, yine yıl içinde kesinti yoluyla ödenen vergilerinin tutarı da 100.000,00 TL olsun. Bu durumda mükellef hesaplanan kurumlar vergisi tutarından %5’lik indirim tutarını düştükten sonra (5.000.000,00 TL – 250.000,00 TL = 4.750.000,00 TL) yıl içinde ödemiş olduğu vergileri bu tutardan mahsup edecektir.
(4.750.000,00 TL – 2.000.000,00 TL – 100.000,00 TL = 2.650.000,00 TL)

Bu örneğe göre yılsonu kapanış işlemlerinde atılması gereken muhasebe kaydı aşağıdaki gibi olacaktır;

Kaleme Alan,

Damla İzel Kayaalp

Senior, Tax