7326 Sayılı Kanun kapsamında Vergi Usul Kanunu’nun Geçici 31 inci maddesine eklenen hüküm ile tam mükellefiyete tabi ve bilanço esasına göre defter tutan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine[i] aktiflerine kayıtlı bulunan taşınmazlar ile amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlerini[ii] 31/12/2021 tarihine kadar yeniden değerleme imkanı getirilmişti. Birçok mükellef bu uygulamadan faydalandı ve  iktisadi kıymetlerini yasal kayıtlardaki değerlerini ve birikmiş amortismanlarını Mayıs 2021 sonu itibariyle güncelledi. Şimdi sırada 7338 sayılı Kanun kapsamında Vergi Usul Kanunu’na eklenen geçici 32 nci madde ile yeniden değerleme imkanı var. Üstelik bu imkan daha önce yeniden değerleme yapmayanlar için de bir fırsat.

VUK Geçici 32 ile Yeniden Değerleme Nasıl Yapılacak?

Uygulamayı daha önce Geçici 31 ile yeniden değerleme yapanlar ve yapmayanlar olarak ikiye ayırmak gerekiyor.

1-    VUK Geçici 31 ile Yeniden Değerleme Yapanlar

Getirilen düzenleme ile Vergi Usul Kanununun Geçici 31’nci maddesinin yedinci fıkra hükümlerini dikkate alarak yeniden değerleme yapan mükelleflere yeniden değerlemeye tabi tuttukları kıymetler ile bunların amortismanları için 31.12.2021 tarihli Yİ-ÜFE değerinin, 2021 yılı Haziran ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunan oranı dikkate alınmak suretiyle yeniden değerlenmiş tutarları tekrar yeniden değerleme imkanı tanınmıştır.

Örnek 1: ABC Sanayi A.Ş. 1 Mayıs 2019’da 1 Milyon TL’ye aldığı ve ömrü 5 yıl olan bir makineyi önce 31 Aralık 2021’de VUK Geçici 31 kapsamında, sonra da 31 Mart 2022’de VUK Geçici 32 kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutmuştur(firma normal amortisman yöntemini kullanmaktadır). 

2-    VUK Geçici 31 ile Yeniden Değerleme Yapmayanlar

Düzenlemenin ikinci imkanı ise VUK Geçici 31 inci madde hükümlerinden yararlanmayan mükelleflere ikinci bir şans verilmesidir. Bu mükelleflere, 31.12.2021 tarihli bilançolarında kayıtlı bulunan taşınmazlar ile amortismana tabi diğer iktisadi kıymetleri yeniden değerleme imkanı verilmiştir.

Örnek 2: XYZ Sanayi A.Ş. 1 Mayıs 2019’da 1 Milyon TL’ye aldığı ve ömrü 5 yıl olan bir makineyi 31 Mart 2022’de VUK Geçici 32 kapsamında değerlemeye tabi tutmuştur(firma normal amortisman yöntemini kullanmaktadır). 

VUK Geçici 32 ile Yeniden Değerleme Ne Zaman Yapılacak ve Beyanname Ne Zaman Verilecek?

2022 hesap dönemi içinde istenildiği zaman yapılabilir. Ancak enflasyonist ortamda paranın zaman değerini de düşünerek, muhasebeleştirilecek amortisman gideri sayesinde oluşturulacak vergi faydasından maksimum verim alabilmek adına hemen yapılması tavsiye edilmektedir.

Değer artışı tutarı üzerinden %2 oranında hesaplanan vergi, yeniden değerleme işleminin yapıldığı ayı takip eden ayın sonuna kadar bir beyanname ile gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olunan vergi dairesine beyan edilecek ve ilk taksiti beyanname verme süresi içinde, izleyen taksitler beyanname verme süresini takip eden ikinci ve dördüncü ayda olmak üzere üç eşit taksitte ödenecektir. Örneğin birinci geçici vergi beyannamesinde vergi matrahını düşürmek isteyen bir mükellef 31 Mart’ta yeniden değerleme yapıp beyannamesini 30 Nisan’a kadar beyan edebilir(şu an BDP’de ilgili beyanname hazırlanıp beyan edilebilir durumdadır).

Ödenecek vergi gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde KKEG olarak dikkate alınacaktır. Öte yandan,  beyanın zamanında yapılmaması ya da tahakkuk eden verginin süresinde ödenmemesi halinde yeniden değerleme hükümlerinden faydalanılamayacaktır.

VUK Geçici 32 ile Yeniden Değerlemenin Faydaları Nelerdir?

Yeniden değerleme yapmaya karar vermeden önce değerleme sonucu ödenecek %2 vergi ile değerleme sayesinde yazılacak amortisman giderinin yaratacağı vergi faydasını karşılaştırmak gerekir. Fırsat maliyeti vergi faydası lehine olan işletmelerin muhakkak uygulamayı tercih etmeleri gerektiği kanaatindeyiz. Buna ek olarak şu faydaları da sıralamak mümkündür:

-          Satılması muhtemel bir sabit kıymeti olan ve bu satıştan ciddi kar yazacak olan işletmeler yeniden değerleme yaparak satış karlarını düşürebilirler. Özellikle primin çok fazla olduğu arsa-arazi satışlarında ortada her ne kadar yazılacak bir amortisman gideri olmadığından ödenecek %2’lik vergi göze batıyor olsa da yeniden değerleme ile arsa-arazi maliyetini artırıp satış karını minimize etmek ciddi vergi avantajı yaratabilir.

-          Özkaynak yapısı yeteri kadar güçlü olmadığı için örtülü sermaye, teknik iflas ve finansman gider kısıtlamasından mustarip olan kurumlar yeniden değerleme yaparak örtülü sermaye ile FGK’nın yarattığı ekstra vergi yükünü bertaraf edebilir veya teknik iflastan çıkabilirler.

-          İşletme dönemine geçen yatırım teşvik belgesine sahip kurumlar indirimli kurumlar vergisi matrahını hesaplarken yatırım neticesinde elde edilen sabit kıymetleri toplam sabit kıymetlere bölüp bu oranı ticari bilanço karı ile çarpmaktadırlar. Daha yüksek indirimli kurumlar vergisi matrahı bulmak isteyen kurumlar yatırım teşvik belgesi kapsamında aldıkları sabit kıymetlere değerleme yapabilirler.

Sorumlu Vergicilik Bakış Açısıyla

Mali otoritenin sunduğu vergi politikalarının mükellefler tarafından tam ve eksiksiz bir şekilde uygulandığının kontrolü öncelikli amacımız olsa da verginin kanuniliği ilkesi şemsiyesi altında mevzuatta yer alan bir takım vergi planlama araçlarıyla mükelleflerin nasıl daha az vergi ödeyebileceklerini sunmamız onlar için yarattığımız bir katma değer. Geçici 32 kapsamında yapılacak yeniden değerleme de bu katma değerden sadece biri. Faydalanmanız dileğiyle.