Uyumlu
Mükelleflere %5 Vergi İndirimi Uygulaması
2017 yılında 6824 Sayılı Kanun ile Gelir Vergisi Kanunu'nun mülga mükerrer 121.
maddesinde yapılan yeniden düzenleme ile “vergiye uyumlu mükelleflere vergi
indirimi” vergi sistemimizde yerini almıştı. Yapılan düzenleme ile belirlenen
uyum şartlarını yerine getiren ve vergi yükümlülüklerini yerine getiren
mükellefleri teşvik etmek amacıyla 1.1.2018 tarihinden itibaren verilen Gelir
ve Kurumlar Vergisi beyannameleri üzerinde hesaplanan verginin %5'ine kadar bir
indirim sağlanmasına olanak tanınmaktadır.
Başlangıçta,
uygulamadan yararlanmak isteyen mükelleflerden beklenen şartlar daha sıkı iken,
7338 sayılı Kanun kapsamında yapılan düzenlemeler ile %5 vergi indiriminden yararlanma
koşulları daha da esnetilmiştir.
Mükelleflerin
vergi uyumuna teşvik sağlaması amacıyla getirilen indirim uygulamasının detaylarına
aşağıda yer verilmektedir.
Uygulamadan
Kimler Yararlanabilir?
Uyumlu
mükellef vergi indiriminden;
- Gelir
vergisi mükellefleri (Ticari, zirai ve mesleki faaliyetleri nedeniyle)
ile,
- Kurumlar
vergisi mükellefleri (finans ve bankacılık sektörlerinde faaliyet
gösterenler, sigorta ve reasürans şirketleri ile emeklilik şirketleri ve
emeklilik yatırım fonları hariç olmak üzere)
yararlanabilmektedir.
Uygulamadan
Yararlanma Şartları Nelerdir?
Uyumlu
mükelleflere %5 vergi indirimi uygulamasından faydalanmak için aşağıdaki
şartların sağlanması gerekmektedir;
- İndirimin
hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki
yıla ait vergi beyannamelerinin yasal süresi içerisinde vermiş olması,
(Kanuni süresinde verilen bir beyannameye ilişkin olarak kanuni süresinden
sonra düzeltme amacıyla veya pişmanlıkla verilen beyannameler bu şartın
ihlali sayılmamaktadır.)
- Beyannamenin
ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıllık süre içerisinde
kesinleşmiş olması koşuluyla vergi beyannamelerindeki vergi türleri
itibariyle ikmalen, re’sen veya idarece yapılmış bir tarhiyat bulunmaması,
(Kesinleşen tarhiyatların, indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu
yıl için geçerli olan, yıllık indirim tutar sınırının %1’ini aşmaması
durumunda bu şart ihlal edilmiş sayılmamaktadır.)
- İndirimin
hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla, belirtilen vergi
beyannameleri üzerine tahakkuk eden vergilerin ödenmiş olması ayrıca,
vergi aslı (vergi cezaları ile fer’i alacaklar dâhil) 1.000 TL’nin
üzerinde vadesi geçmiş borcun bulunmaması (Ödemenin, ilgili mevzuatı
gereği istenilen bilgi ve belgelerin tam ve eksiksiz olarak ibraz edilmiş
olması koşuluyla, vergi kanunları gereği doğan iade alacaklarından
mahsuben yapılmış olması ve indirimden yararlanıldıktan sonra söz konusu
iade alacağı tutarının mahsuben ödemesi talep edilen vergi borcu tutarının
altına düşmesi hâlinde, eksik ödenmiş duruma gelen vergilerin mahsuben
ödenmek istenilen tutarın %10'unu aşmaması kaydıyla, eksik ödenmiş
vergiler dolayısıyla veya vergi kanunları gereğince, tecil edilerek
belirlenen şartların gerçekleşmesine bağlı olarak terkin edilecek
vergilerin, şartların sağlanamaması hâlinde kanunlarında belirlenen tecil
süresinin sonunu takip eden on beşinci günün bitimine kadar ödenmesi
şartıyla, bu şart ihlal edilmiş sayılmamaktadır.),
- Vergi
indiriminin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile önceki dört takvim
yılında Vergi Usul Kanununun 359 uncu maddesinde sayılan fiillerin
(kaçakçılık suçları ve cezalar) işlenmemiş olması.
Vergi
İndirimi Tutarı Nasıl Hesaplanmaktadır?
Vergi
indirimine ilişkin şartları sağlayan mükellefler, yıllık gelir veya kurumlar
vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan gelir veya kurumlar vergisinin %5’i
oranında vergi indirimi tutarını hesaplayacaktır.
Örneğin vergi indiriminden yararlanma şartlarının tamamını sağlayan bir Kurumlar Vergisi mükellefinin, 2023 hesap dönemine ait kurumlar vergisi beyannamesinde beyan ettiği matrah üzerinden 10.000.000 TL kurumlar vergisi hesapladığını varsayalım. Mükellef, bu dönemde 1.200.000 TL yurt içinde tevkif suretiyle kesilen vergi, 8.000.000 TL de geçici vergi ödemiş olsun.
Bu
durumda %5 vergi indirimi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır;
A |
Hesaplanan
Kurumlar Vergisi |
10.000.000 |
B=A
x 0,05 |
Hesaplanan
Vergi İndirimi |
500.000 |
C |
Ödenen
Geçici Vergi |
8.000.000 |
D |
Yıl
İçinde Kesinti Yoluyla Ödenen Vergi |
1.200.000 |
E
= A-C-D |
Vergi
İndirimi Öncesi Kurumlar Vergisi Tutarı |
800.000 |
F |
Mahsup
Edilen Vergi İndirimi Tutarı |
500.000 |
G=E-F |
Ödenecek
Kurumlar Vergisi |
300.000 |
Vergi İndirimi Tutarının Üst Sınırı Var
Mıdır?
Vergi
indirimi tutarı, her hâlükârda 01.01.2024 tarihinden itibaren verilmesi gereken
yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde uygulanmak üzere 6.900.000
Türk lirasından fazla olamayacaktır.
Vergi
İndirimi Tutarı Ödenmesi Gereken Vergiden Fazla İse Devreden Vergi İndiriminin
Mahsubu Mümkün Mü?
Vergi
indirimi tutarının ödenmesi gereken vergiden fazla olması halinde ise kalan
tutar, kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihi izleyen bir tam
yıl içinde mükellefin beyanı üzerine tahakkuk eden diğer vergilerinden mahsup
edilebilmektedir. İlgili süre içerisinde mahsup edilemeyen tutarlar red ve iade
edilememektedir.
İndirimden
Yararlanan Mükelleflerin Şartları Sağlamadığı Sonradan Tespit Edilirse Ne
Olacak?
Vergi
indiriminden yararlanan mükelleflerin, öngörülen şartları taşımadığının
sonradan tespiti hâlinde ilgili vergilendirme döneminde indirim uygulaması
dolayısıyla ödenmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh
edilmektedir.
Uygulama
Hangi Vergi Beyannamelerini ve Hangi Vergileri Kapsıyor?
Düzenlemelerdeki
vergi beyannameleri ibaresi, yıllık gelir vergisi ve kurumlar vergisi
beyannameleri, geçici vergi beyannameleri, muhtasar, muhtasar ve prim hizmet
beyannameleri ile Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerine
verilmesi gereken katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi beyannamelerini
ifade etmektedir. Vergi ibaresi ise Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı vergi
dairelerine verilmesi gereken beyannameler üzerine tahakkuk eden vergileri
ifade etmektedir.
Yani
vergi indiriminden yararlanabilmek için gelir veya kurumlar vergisi
beyannamelerinin yanında, geçici vergi beyannameleri, muhtasar, muhtasar ve
prim hizmet beyannameleri ile Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı vergi
dairelerine verilmesi gereken katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi
beyannamelerinin yasal süresinde verilmesi ve bu beyannameler üzerine tahakkuk
eden bütün vergilerin de vergi indiriminin hesaplanacağı beyannamenin verildiği
tarih itibarıyla ödenmiş olmaları gerekmektedir.
Düzeltme
Amacıyla veya Pişmanlıkla Verilen Beyannameler İndirim Uygulamasından
Yararlanılmasına Engel Teşkil Eder mi?
Kanuni
süresi içinde verilen bir beyannameye ilişkin olarak, kanuni süresinden sonra
düzeltme amacıyla veya pişmanlıkla verilen beyannameler vergi indiriminden
yararlanılmasına engel teşkil etmemektedir. Ancak, indirimden
yararlanılabilmesi için bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin de
indirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla ödenmiş olması
gerekmektedir.
Sonuç
Vergi
ödevlerini zamanında yerine getiren mükellefler için getirilen %5 uyumlu
mükellef vergi indirimi uygulamasında ilgili bazı teknik detaylar
bulunmaktadır. Kurumlar Vergisi beyannamelerinin verildiği şu günlerde, vergiye
uyumlu mükelleflerin yukarıda sayılan koşulları yeniden gözden geçirmeleri,
şartları sağlamaları halinde hesapladıkları Kurumlar Vergisinin %5’ine kadar
kısmının ödeyecekleri Kurumlar Vergilerinden mahsup edilmesi ile önemli bir
avantaj sağlayacakları unutulmamalıdır.