Bilindiği üzere OECD’nin Vergi Matrahı Aşındırması ve Kar Aktarımı’nı (BEPS) önlemeye ilişkin 13 numaralı eylem planı kapsamında yer alan Ülke bazlı raporlama  (Country by Country Reporting- CBCR)  Türkiye’de  ilk olarak 2019 hesap dönemi için ve 31.12.2020 tarihine kadar hazırlanıp Türk İdaresine beyan edilecektir.

Ülke Bazlı Rapor yükümlülüğü; OECD BEPS inisiyatifi kapsamında hem İdarelerin kendi arasında hem de İdareler ile mükellefler arasında şeffaflığın sağlanması amacıyla getirilmiştir. Ülke Bazlı Rapor yükümlülüğü konsolide geliri 750 milyon Euro ve üstü olan Çok Uluslu İşletmelere (ÇUİ) getirilmiştir. Bu sınır; dünyada faaliyet gösteren ÇUİ’lerin yaklaşık yüzde 85-90’ını kapsam dışı bırakırken aynı zamanda kurum gelirinin yüzde 90’ını kontrol eden Grupların  kapsama alınması sağlamaktadır.

Bu rapor yükümlülüğü; vergi matrahı aşındırılmasını engellemek için geliştirilen 15 adet BEPS aksiyon planının en önemlilerinden  ve tüm üye ülkelerin uygulamayı taahhüt ettiği minimum standartlardan biridir.

Özetle Ülke Bazlı rapor; ÇUİ’lerin global yapılanmalarını, gelirlerini, faaliyet alanlarını, vergileri, sermaye tutarlarını ve bunun gibi birkaç indikatörü özetleyerek vergi idarelerine Grup ile ilgili genel bir fikir vermeye yarayacaktır.  

Kapsama giren  Çok Uluslu İşletmeye ait “Ülke Bazlı Raporun” konsolidasyonun yapıldığı Nihai Ana İşletmenin ülkesinde beyan edilmesi ve ilgili İdare’nin  bu raporu yetkili makam anlaşmaları dahilinde diğer ülkeler ile otomatik değişime tabi tutması gerekmektedir. Bu raporlar 2018 Haziran tarihinden beri İdareler arasında otomatik değişime tabi olmaktadır.

Sadece Nihai Ana İşletmenin ya da vekil olarak  raporlayan İşletmenin ülkesinde ilgili mevzuat yoksa ya da otomatik bilgi değişiminin imkan veren yetkili makam anlaşması yoksa ya da sistematik hata ve gizlilik  ihlali varsa  İdareler arası değişim olamayacağı için ÇUİ’lerin mevzuatında yükümlülük olan her ülkede ayrıca rapor beyanı yapması gerekmektedir  (local filing)

Raporlar otomatik değişime tabi olacağı için; İdareler kapsama giren mükellefleri tespit etmek; raporların hangi ülkeden temin edileceğini anlamak için Ülke Bazlı Rapor Bildirimi zorunluluğu getirmektedir.

Türkiye için ise ilk seneye özgü bildirim 30 Ekim 2020 tarihinde yapılacaktır. Diğer yıllar içinse bildirim Haziran ayı sonuna kadar  yapılacaktır. Özel hesap dönemini kullanan Şirketler için de bildirim süresi aynıdır. Çok uluslu işletme grubunun nihai ana işletmesinin Türkiye’de mukim bir işletme olması durumunda, bu bildirimin çok uluslu işletme grubu adına sadece nihai ana işletme tarafından yapılması gerekmektedir. Söz konusu bildirim, nihai ana işletmesi Türkiye’de mukim olmayan çok uluslu işletmeler grubu adına, Türkiye’de mukim grup üyelerinden biri tarafından yapılabilir.

Türkiye’nin Ülke bazlı raporun otomatik değişimine imkan veren Yetkili Makam Anlaşması olan CBC MCAA’nın imza tarafı olduğu beyanı 1 Ekim 2020 tarihinde onaylamıştır. Ancak Yetkili Makam Anlaşması anlaşma içinde yer alan bazı bildirimlerin henüz tamamlanmaması nedeniyle yürürlüğe girmemiştir.  Yürürlüğe girdiği zaman MCAA imza tarafı olan 87 ülke ile ikili anlaşmalar kapsamında değişimler yapılacaktır. Ayrıca Amerika Birleşik devletleri MCAA imza tarafı  olmadığı için bu ülkelye ikili anlaşma görüşmeleri devam etmektedir.

Dolayısıyla ekim ayı içinde verilecek bildirimlerde yer alan Türkiye’nin yürürlükte olan yetkili makam anlaşması olup olmadığının cevabı bugün için “Hayır” olup Hayır seçildikten sonra İdareye Raporu Sunacak İşletmenin de Türkiye’de faaliyet gösteren Şirket olarak sunulması gerekmektedir.

Ülke Bazlı raporun son beyan tarihi olan 2020 Aralık sonuna kadar aktivasyonların tamamlanması durumunda önceden yapılmış bildirimlerin tekrar düzeltilmesi gerekmektedir. Tebliğde söz konusu düzeltmenin Ekim ayını takip eden ay içinde yapılabileceği belirtilse de yetkili makam anlaşması daha sonra yürürlüğe girerse de bu bildirimin düzeltilmesi gerektiği ve cezai işlem uygulanıp uygulanmayacağı ayrıca değerlendirilmelidir.

CBC MCAA yürürlüğe girerse nihai ana işletmesi yurtdışında olan Grupların Türkiye’deki işletmelerinin  ülke bazlı raporu beyan yükümlülüğü kalkacaktır. Ancak sene sonuna kadar MCAA yürürlüğe girmez ise bu durumda söz konusu işletmeler yine 31.12.2020 tarihinde kadar Gelir İdaresi Başkanlığı BTRANS sitesinden ülke bazlı raporu  beyan edecektir.

Kapsama giren Çok Uluslu Grupların ülke bazlı raporlama ile ilgili aksiyonlarını yukarıdaki değerlendirmeler ışığında gerçekleştirmelerini tavsiye ederiz.