Teşvikli Harcamalarda KDV İstisnası Bakımından Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar  

(Serinin Beşincisi)

Teşvik belgesine ilk defa başvuru yapılırken belgede yer alan harcama tutarları, fiyat miktar analizine, piyasa koşullarına, yapılacak yatırımın boyutuna göre bütçelenmekte ve öngörüler çerçevesinde şekillenmektedir. Evde yapılan hesap her ne kadar çarşıdan uzak olmasa da enflasyonist etki, sizin bütün planlarınızı alt üst edebilir ve yatırım bütçenizde olağan dışı sapmalara yol açabilir. Bu tarz durumlar ise teşvik belgesinin sürekli revize edilmesi ihtiyacını doğurabilir.

Bu makaleyi kaleme almamızdan maksat, teşvik belgesinde öngörülen yatırım harcamalarındaki yukarı yönlü sapmaların KDV istisnası uygulanmasına engel teşkil edip etmeyeceğini; teşvik belgeli yatırımlarda sonradan ortaya çıkan vade, fiyat ve kur farkı gibi unsurların KDV’ye tabi olup olmayacağını mevzuat ve vergi idaresinin görüşleri çerçevesinde ortaya koymaktır. Makalemiz, teşvik belgeli makine ve teçhizat teslimlerine sağlanan KDV istisnasına ilişkin yazmaya devam edeceğimiz serisinin beşincisini teşkil etmektedir.

KDV İstisnası, Miktara Mı Yoksa Tutara Mı Uygulanır? 

KDV Uygulama Tebliğindeki “Yatırımcılar, yatırım teşvik belgesi eki listelerde her bir makine ve teçhizat için belirtilen miktardan fazla istisna kapsamında mal alamaz. Satıcılar, ibraz edilen listelerdeki şerhlere bakarak, bu miktarın aşılmamasına dikkat etmelidir.” şeklindeki açıklamadan, istisnanın miktara uygulandığını belirtmekte fayda var. Bu açıklama çerçevesinde, vergi dairesinden alınan istisna belgesinde belirtilen miktarın üzerindeki satın almalar/ithalatlar miktar aşımı olarak değerlendirilecek ve bir nevi belge dışı harcama kapsamına girecektir. Dolayısıyla, aşıma isabet eden miktar nedeniyle KDV istisnasının uygulanması mümkün olmayacaktır.

2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulamasına İlişkin 2012/1 sayılı Tebliğ’in 16/2 maddesinin ilk hali “ithal ve yerli makine ve teçhizat listelerinde yer alan fiyatların, her bir makine ve teçhizat itibarıyla yüzde yüze kadar artış veya yüzde elliye kadar azalışlarında liste tadilatı yapılmaksızın doğrudan işlem yapılabilir.” şeklinde idi.

Anılan madde 10/6/2018 tarihinde yapılan değişiklikle “…Ancak, ithal ve yerli makine ve teçhizat listelerinde her bir makine ve teçhizat için belirtilen miktarın aşılmaması kaydıyla, listede belirtilen tutarın üzerinde veya altında kalan alımlarda liste tadilatı yapılmaksızın doğrudan işlem yapılabilir.” halini almıştır. Dolayısıyla, hem KDV Uygulama Tebliğinde yer alan açıklamalardan hem de Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulamasına İlişkin 2012/1 sayılı Tebliğin 16/2 maddesinden yola çıkarak miktar aşımına neden olmayan tutar aşımlarında belgeye ekli listede tadilata gerek duyulmaksızın KDV istisnası uygulanabileceğini belirtmek isterim. Bu nedenle bir sürprizle karşılaşmamak adına yapılacak alımın belgeye ekli listede olup olmadığı, listede yer alıyorsa miktar aşımına konu olup olmadığı hususuna dikkat edilmelidir.

İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen 06/03/2015 ve 39044742-010.01-378 sayılı özelgede “Bu çerçevede, 3065 sayılı KDV Kanununun (13/d) maddesindeki istisna hükmünün uygulanmasında 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın uygulanmasına ilişkin 2012/1 sayılı Tebliğde belirtilen sınırlar içerisindeki fiyat değişimlerinde makine ve teçhizat için ödenen bedellerin dikkate alınması, bu sınırlar aşıldığı takdirde liste değişikliği talebi ile Ekonomi Bakanlığına müracaat edilmesi gerekmektedir.” şeklinde açıklamada bulunulmuştur. Özelge, verildiği tarih itibariyle 2012/1 sayılı Tebliğin 16/2 maddesinin eski hali ile örtüşmektedir. Ancak, yeni bir özelge verilmesi halinde ise bu özelgede, 2012/1 sayılı Tebliğin değişik 16/2 maddesine uygun olarak miktar aşımına konu olmayan tutar aşımlarının belgeye ekli listede tadilat gerektirmediği hususuna dem vurulması uygun olacaktır.

Teşvik Belgesinin Türüne Göre Tutar Aşımlarında Belge Revize Edilmeli Midir?

Harcamalar genel teşvik (KDV ve gümrük vergisi istisnası) uygulamasına konu bir belge kapsamında gerçekleştiriliyor ise miktar aşımına neden olmayan tutar aşımlarında liste tadilatına gerek duyulmayacaktır.

Ancak, teşvik belgesi kurumlar vergisi desteğini de içeren bir belge ise bu durumda kurumlar vergisi desteğinden (indirimli kurumlar vergisi) eksik yararlanmamak ya da vergi idaresiyle bir uyuşmazlığa sebebiyet verilmemek adına belge kapsamındaki harcamaların tutar veya miktar bakımından revize edilerek gerçekleştirilmesinde fayda görmekteyiz.

Sonradan Ortaya Çıkan Vade, Fiyat ve Kur Farkları KDV’ye Tabi Midir?      

KDV Kanunu’nun 10’uncu maddesi çerçevesinde vergiyi doğuran olay, teslime veya hizmetin ifasına ya da teslimden/hizmet ifasından önce fatura düzenlenmişse faturanın düzenlenmesine bağlanmıştır. Yine mezkur Kanunun 24’üncü maddesi uyarınca, vergiyi doğuran olay vuku bulduktan sonra matrahta meydana gelen değişikliklerin de KDV’ye tabi olduğu hüküm altına alınmıştır. Ancak, teşvik belgeli yatırımlarda asıl işlem KDV’den istisna olarak gerçekleştiği için sonradan ortaya çıkan vade farkı, fiyat farkı, kur farkı, faiz gibi matraha dahil unsurlar da KDV’den istisnadır. Mali idare tarafından verilen aşağıdaki özelgeler de bu yöndedir.

Fiyat farklarına ilişkin Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen 03/03/2011 ve B.07.1.GİB.4.06.17.01-2010-/14013-14-112 sayılı özelgede, “…yatırım teşvik belgesi kapsamındaki makine ve teçhizat teslimleri, Kanunun 13/d maddesi gereğince katma değer vergisinden istisna olduğundan, yatırım teşvik belgesine sahip ... A.Ş ile yapılan sözleşme gereği DSİ birim fiyatlarında meydana gelen fiyat artışları dolayısıyla düzenlenecek faturada, istisna kapsamında düzenlenen ilk faturaya atıfta bulunmak kaydıyla katma değer vergisi hesaplanmayacaktır.” şeklinde;

Kur farklarına ilişkin İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen 30/01/2012 ve B.07.1.GİB.4.34.17.01-KDV.24-368 sayılı özelgede, “…Buna göre, KDV Kanununun 13/d maddesi gereğince yatırım teşvik belgesi kapsamında dövize endeksli olarak satın alınan makina teçhizat KDV den istisna olduğundan, teslimden önce verilen ve karşılığında fatura ve benzeri belge düzenlenen avanslar ile teslimden sonra yapılan ödemelere ilişkin lehte veya aleyhte oluşan farkları için KDV hesaplanmayacaktır.” şeklinde görüş beyan edilmiştir.