Teşvik Belgeli Hangi Makine-Teçhizat KDV İstisnasından Yararlanır?

(Serinin İkincisi)

Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 13/d maddesi; Teşvik belgesi sahibi mükelleflere belge kapsamındaki makine, teçhizat ve yazılım alımları ile gayri maddi hak kiralamalarında KDV istisnasından yararlanma imkanı sunmaktadır.

Teşvik belgeli makine ve teçhizat alımlarına sağlanan KDV istisnası, “Serinin İkincisi” olarak kaleme almış olduğumuz bu makalenin konusunu teşkil etmektedir. 

Makine ve Teçhizattan Hangi Kıymetler Anlaşılmalıdır?

Öncelikle gerek yerli olsun gerekse ithal, yatırım harcamasına konu makine ve teçhizatın teşvik belgesine ekli listede yer alması zorunlu olup, listede yer almayan makine ve teçhizatın KDV istisnasından yararlanamayacağının altını çizmekte fayda var.

İstisna uygulamasında makine ve teçhizattan kasıt, amortismana tabi olup mal ve hizmet üretiminde kullanılan sabit kıymetlerdir.  

Teşvik Belgesinde Set-Ünite Olarak Tanımlı Kıymetler de İstisnadan Yararlanır mı? 

Teşvik belgesi eki listede yer alan set, ünite, sistem, takım ve benzerini oluşturan kıymetler de makine ve teçhizat olarak değerlendirilmektedir. KDV istisnası, bu kıymetlerin bir bütün olarak tesliminde uygulandığı gibi kısım kısım teslimlerinde de uygulanır.

Taşıt Araçları KDV İstisnasından Yararlanabilir mi?  

Taşıt araçlarına ilişkin gerek 2012/3305 sayılı BKK gerekse KDV Uygulama Tebliği’ndeki açıklamalar dikkate alındığında; hastane yatırımlarına ilişkin ambulanslar, yüklü ağırlığı 45 tonu geçen offroadtruck tipi kamyonlar ile karayoluna çıkması mümkün olmayan kaya tipi damperli kamyonlar, madencilikte kullanılan damperli kamyonlar, mikserli kamyonlar (beton pompası, silobas vb. monteli olanlar dahil), frigorifik kamyonlar, semi veya frigorifik treylerler, forkliftler, iş makineleri, vinçler, tarım makinelerinin teşvik belgesi kapsamında KDV istisnasından yararlanılarak alımı ve ithali mümkünken; (Belediyeler ve İl Özel İdareleri ile bunların bağlı kuruluşları ve hisselerinin tamamına sahip oldukları şirketlerce şehir içi yolcu taşımacılığında kullanılmak üzere iktisap edilecek olan minibüs ve otobüsler hariç) otomobil, panel, arazi taşıtı, minibüs, otobüs(münhasıran apronda kullanılanlar hariç), kamyonet, kamyon, treyler ve çekici (Euro normlarına uygun yeşil motoru haiz olan çekiciler hariç) gibi taşıt araçlarının da istisnadan faydalanması söz konusu değildir.

Uygulamada Tereddüt Hasıl Olan Konular Mevcut Mudur? 

Kafalar en çok belgede kayıtlı bulunan sarf malzemeleri, yedek parçalar ve demirbaşlar için de KDV istisnasının uygulanıp uygulanmayacağı konusunda karışmaktadır.

KDV Uygulama Tebliği’nde yapılan açıklamalardan yola çıkarak, belgeye ekli listede yer alması, mal ve hizmet üretiminde doğrudan ve zorunlu olarak kullanılması koşuluyla, sarf malzemeleri ve yedek parçalar ile demirbaş niteliği taşıyan (masa, sandalye, dolap, mefruşat vb.) kıymetlerin de KDV istisnasından yararlanabileceğini söyleyebiliriz. Ancak, burada dikkat edilmesi gereken konu, bu kıymetlerin mal ve hizmet üretiminde doğrudan ve zorunlu olarak kullanılacak olması halinde istisnadan yararlanılabileceğidir. Zorunluluk arz etmeyen durumlarda, teşvik belgesinde kayıtlı olsa dahi KDV istisnasından yararlanılması söz konusu değildir. 

Tereddüt hasıl olan konulardan bir diğeri de hizmet işletmelerinde ortaya çıkmaktadır. Otel, yurt vb. hizmet işletmelerinde demirbaş eşyanın bizatihi kendisi (masa, sandalye, koltuk, mefruşat, dolap gibi) hizmetin sunulabilmesinin zorunlu unsurlarındandır. Bir nevi makine teçhizat gibidir. Dolayısıyla, bu kıymetler olmadan konaklama ya da pansiyon hizmetinin verilmesi mümkün değildir. Ancak, “zorunluluk” ifadesi, sübjektif değerlendirmelere kapı aralayabileceğinden uygulamada sorunlarla karşılaşılması kuvvetle muhtemeldir.

Özelgeler Ne Diyor?

Eklenti niteliğindeki kıymetler için İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı’nca verilen 26/10/2011 ve B.07.1.GİB.4.35.17.01-35-02-580 sayılı özelgede, “…Ancak, söz konusu yatırım teşvik belgesi eki global listedeki soğuk hava deposunun eklentisi niteliğinde olduğu anlaşılan ve teşvik belgesi eki listede ismen yer almayan "panel" veya "kontrplak" temininde KDV Kanununun 13/d maddesinde hüküm altına alınan istisnadan faydalanılması mümkün değildir.” şeklinde görüş verilmiştir.

Bütün halinde teslimi mümkün olmayıp kısım kısım teslimi yapılan kıymet için İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı’nca verilen 17/11/2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.35.17.01-35-02-627 sayılı özelgede “…Öte yandan, yatırım teşvik belgesi eki listelerde yer alan ve teşvik belgesi sahibi firmaya bir bütün halinde teslimine teknik olarak imkan olmadığı için, yatırım mahallinde kurulumu gerçekleştirilen makine, teçhizat ve sistemlerin de Kanunun 13/d maddesi kapsamında değerlendirilmesi mümkün bulunmaktadır.” denilmiştir.

Otel yatırımında kullanılan mobilyalar için Muğla Vergi Dairesi Başkanlığı’nca verilen 21/07/2014 ve 96620903-130[13/d-2013/19]-77 sayılı özelgede; “…Buna göre, butik otel yapımına ilişkin olarak firmanız adına düzenlenen teşvik belgesi eki listede yer alan ve hizmet üretiminde doğrudan ve zorunlu olarak kullanılan söz konusu mobilya alımlarınızın Kanunun 13/d maddesi uyarınca KDV'den istisna tutulması mümkün bulunmaktadır.” şeklinde açıklama yapılmıştır.

Öğrenci yurdu yatırımlarında yurt için gerekli olan masa, sandalye, dolap ve yatak gibi demirbaşların teslimine KDV istisnası uygulanıp uygulanmayacağına yönelik Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı’nca verilen 19/12/2014 ve B.07.1.GİB.4.06.17.01-130[13-2013/20]-1284 sayılı özelgede; “…Ancak, “… Üniversitesi Öğrenci Yurdu”nun yapım ve işletim hizmeti işi ile ilgili olarak sahip olduğunuz yatırım teşvik belgesinde yatırım konusunun otel, motel, pansiyon, kamplar ve diğer konaklama yerleri olduğu anlaşılmakta olup hizmet üretiminde doğrudan ve zorunlu olarak kullanılan masa, sandalye, dolap ve yatak gibi demirbaşların yatırımın bir parçası olarak değerlendirilmesi ve Kanunun 13/d maddesi uyarınca KDV'den istisna tutulması gerekmektedir.” denilmiştir. Aynı konuda 2017 yılında İstanbul Dairesi Başkanlığı’nca verilen bir başka özelgede de YTB eki listelerde yer alan "perde" mahiyetindeki oda, tül, fon, motorlu stor v.b ürünler yatırımın bir parçası olarak değerlendirilerek Kanunun 13/d maddesi kapsamında KDV'den istisna tutulması gerektiği belirtilmiştir.

Belediyeye teslimi gerçekleşen itfaiye aracı için Afyonkarahisar Defterdarlığı tarafından verilen 13.11.2017 tarih ve 63611781-130[13/d-2016/7]-26 sayılı özelgede; “…Buna göre, … tarih ve … sayılı yatırım teşvik belgesi ekindeki makine ve teçhizat listesinde yer alan itfaiye aracının Belediyenizde çıkabilecek yangınlara müdahale hizmetinin yanında indirim hakkı tanınan işlemlerde de kullanılması sebebiyle, Belediyeniz bünyesinde oluşan iktisadi işletmenizin bilanço veya aktifine kaydedilmesi şartıyla, söz konusu aracın temininde 3065 sayılı KDV Kanununun 13/d maddesi kapsamında istisnadan yararlanmanız mümkün bulunmaktadır.” denilmiştir.