Teşvik Belgeli Güneş Enerji Satrali(GES) Yatırımlarında Ne Durumdayız?

Bildiğimiz gibi 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulamasına ilişkin 2012/1 sayılı Tebliğ’de Ağustos ayı içerisinde 2024/1 ve 2024/2 sayılı Tebliğler ile değişiklikler yapıldı. Tebliğ değişikliklerinin 24/08/2024 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiş olması da GES yatırımcıları nezdinde şok etkisi yarattı diyebiliriz. Çünkü, değişiklikler GES yatırımcısı için tabir yerindeyse “Dereyi Geçerken At Değiştirmek” anlamına gelmekteydi.

Bu makalemizde, sırasıyla GES yatırımlarına sağlanan teşvik ve desteklerden bahsedilecek, mevzuat değişikliklerinin fotoğrafı çekildikten sonra nihai durumla ilgili bilgileri sizlerle paylaşıyor olacağız.

Teşvik Mevzuatı GES Yatırımcısına Hangi Teşvikleri Sunmaktadır?

Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar, GES yatırımlarına genel ve bölgesel olmak üzere iki ayrı teşvik unsuru sunmakta; bu teşvik unsurları da yatırımın lisanslı ya da lisanssız olmasına bağlı olarak değişkenlik göstermektedir.

Lisanslı GES yatırımındaki amaç elektrik piyasasında güneş enerjisinden elektrik üretmek suretiyle faaliyette bulunmaya özgülenmiş iken; lisanssız GES yatırımındaki temel amaç ise yatırımcının elektrik ihtiyacını kendi üretim tesisinde güneş enerjisinden elektrik üreterek karşılamaya özgülenmiştir. Dolayısıyla, iki elektrik üretim türü birbirinden temelde bu çerçevede ayrışmaktadır.    

Lisanslı GES Yatırımına Sağlanan Teşvikler Nelerdir?

Lisanslı GES yatırımları teşvik mevzuatında yer alan düzenlemeler çerçevesinde yalnızca genel teşvik olarak adlandırılan teşviklerden yararlandırılır. Bu teşvik unsurları da KDV istisnası ve gümrük vergisi muafiyetidir. 

Lisanssız GES Yatırımına Sağlanan Teşvikler Nelerdir?

Lisanssız GES yatırımları, bölgesel teşvik olarak adlandırılan teşvik ve destek unsurlarından yararlandırılmaktadır. Yatırım hangi bölgede yapılırsa yapılsın (4., 5. ve 6. Bölge hariç) 4. Bölgeye sağlanan teşviklerle desteklenirken; 4, 5 ve 6’ncı bölgelerde yapılması halinde bu bölgelerin teşviklerinden faydalandırılır.

Diğer taraftan, söz konusu Lisanssız GES yatırımının “cazibe merkezi programı” kapsamında cazibe merkezi olarak ilan edilen illerde hayata geçirildiği durumlarda ise yatırıma 6. Bölgeye sağlanan teşvikler verilir.

Bölgesel teşviklerin en önemli unsuru, KDV istisnası ve Gümrük Vergisi muafiyetinin yanı sıra “Vergi İndirimi” imkanı da sağlanıyor olmasıdır. Vergi indirimi desteği, gerek yatırım gerekse işletme döneminde yatırımcının muhatap olacağı gelir/kurumlar vergisi yükünü hafifleterek yatırımın karlılığını artırmakta; artan karlılık ise yatırımın itfa süresini kısaltmaktadır.

Sağlanan vergi indiriminden kasıt, yatırımın devlet tarafından finanse edilen kısmını ifade etmektedir. Bu destek, devlet tarafından yatırımcıya doğrudan verilen nakit bir hibeden ziyade, gerek yatırım gerekse işletme aşamasındaki kazançların daha düşük gelir/kurumlar vergisi oranıyla vergilendirilmesidir. Bu yöntemle yatırımcının kazançları yatırıma katkı oranına ulaşılıncaya kadar genel orandan ziyade indirimli oranda vergilendirilir. 

Lisanssız GES Yatırımının Şartları Nedir?

Teşvik belgesi kapsamındaki GES yatırımının lisanssız faaliyet kapsamında yapılabilmesi için

• Komple yeni yatırım olması,

• 240 KW üstü kurulu kapasiteye sahip olunması

gerekmektedir. 

Teşvik Belgeli GES Yatırımlarında Neler Yatırım Harcaması Olarak Kabul Edilmez?

Teşvik belgeli GES yatırımlarında nelerin yatırım harcaması sayılmayacağı, Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkındaki Kararın Uygulamasına ilişkin 2012/1 sayılı Tebliğ’in 8’inci maddesinin “e” bendinde belirtilmektedir. Söz konusu maddenin “e” bendi öncelikle Ağustos ayı içerisinde çıkarılan 2024/1 ve 2024/2 sayılı tebliğler ile değiştirildi ve değişiklikler geçiş süresi öngörmeksizin 24/08/2024 tarihinden itibaren yürürlüğe girdi. Doğal olarak yatırımını tamamlamamış ya da halen yatırıma başlamış olanları olumsuz etkiledi. Yaşanan mağduriyetlerin giderilmesi adına 25/09/2024 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 2024/3 sayılı Tebliğ ile 2012/1 sayılı Tebliğ’de tekrar değişiklik yapıldı. Yapılan son düzenleme bir nevi geçiş öngörmektedir diyebiliriz. Değişikliğin son hali aşağıdaki gibidir:

Zaten düzenleme öncesinde ithal Güneş panelleri ile yapılan GES yatırımlarında, bu paneller yatırım harcaması olarak kabul edilmemekteydi. İthal olmasa da güneş hücrelerinin ingot süreci Türkiye’de başlamadan montaj yoluyla Türkiye’de üretilen güneş paneline dayalı harcamalar ise yatırım harcaması olarak değerlendirilmekteydi. Bu durum 27/02/2025 tarihinde son bulacak. Dolayısıyla, belirtilen tip GES yatırımları için tamamlama başvurusunun 28/02/2025 tarihine kadar yapılmış olması gerekmektedir. Teşvik belgesinin bitiş tarihi daha sonraki bir tarih olsa da durum değişmeyecektir.   

Yapılan değişiklikteki temel gaye, güneş paneli üretiminde asıl katma değerli kısım olan güneş hücrelerinin de Türkiye’de üretilmesidir. 27/02/2025 tarihinden sonra teşvik belgeli GES yatırımlarında kullanılacak olan güneş panelleri neredeyse tüm unsurlarıyla yerli hale gelmiş olacak.

Sonuç olarak, düzenleme öncesi kurallara göre GES yatırımı yapan yatırımcıların bu yatırımlarını tamamlamak için yaklaşık 3 aylık bir sürelerinin kaldığını belirtmekte fayda var. Herhangi bir sorunla karşılaşılmaması adına şimdiden aksiyon alınmalıdır!