Nakit Sermaye Artışında Faiz İndirimi Uygulaması

Günümüzde kurumların finansmana erişimde yaşadığı zorluklar, birçok şirketi alternatif finansman araçlarına yönlendirmektedir. Bu nedenle imkanı olan sermaye şirketleri, nakit sermaye artışı yolu ile finansal yapılarını güçlendirebilmektedirler. Ortakların işletmeye koyduğu sermaye tutarları, şirketlerin zorlu ekonomik koşullara direnç göstermesine veya büyümesine yardımcı olmaktadır.

Bu bağlamda, sermaye şirketlerini nakit sermaye artırımını teşvik etmek ve şirketlerin sermaye yapılarını güçlendirmelerine destek olmak amacıyla yapılan vergisel düzenlemeler de önem kazanmaktadır. 07.04.2015 tarih ve 29319 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6637 sayılı "Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”un 8. maddesi ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10. maddesinin birinci fıkrasına (ı) bendi ile yürürlüğe giren nakit sermaye artışında faiz indirimi uygulaması, bu konuda önemli bir adım olmuştur.

Söz konusu düzenlemeye göre temel olarak, yeni kurulan veya nakit sermaye artıran şirketlerde konan veya artırılan nakit sermaye üzerinden TCMB faiz oranının %50'sine (yurtdışından getirilen sermaye için %75’ine) isabet eden kısmı kurumlar vergisi matrahından indirilebilmektedir.

Özellikle faiz oranlarının yüksek olduğu bu günlerde, nakdi sermaye artışından kaynaklanan Kurumlar Vergisi indirimi uygulaması, şirketlere vergisel anlamda önemli avantajlar sağlayabilir.

İndirimden Kimler Yararlanabiliyor?

İndirimden finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar ile kamu iktisadi teşebbüsleri hariç olmak üzere, şartları sağlayan sermaye şirketlerinin yararlanabilmeleri mümkündür.

İndirim Tutarı Nasıl Hesaplanıyor?

Nakdi sermaye artışı üzerinden, indirimden yararlanılan yıl için TCMB tarafından en son açıklanan ticari krediler faiz oranı dikkate alınarak, ilgili hesap döneminin sonuna kadar hesaplanan tutarın belirlenen orana isabet eden kısmı ilgili dönem kurum kazancından indirilebilmektedir.

Kurum kazancından indirilebilecek tutar aşağıdaki şekilde hesaplanmaktadır:

İndirim uygulamasında, artırılan sermayenin hesap dönemi içerisinde ortaklarca nakit olarak ödendiği (Nakden taahhüt edilen sermayenin, sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği tarihten önce şirketin banka hesabına yatırılan kısmı için tescil tarihinin içinde bulunduğu) ay kesri tam ay sayılmak suretiyle, yılın kalan süresi için kıst dönem esasına göre indirim tutarı hesaplanmaktadır.

Örneğin, XYZ A.Ş. ortakları tarafından 1 Şubat 2023 tarihinde 1 milyon TL tutarında nakit sermaye artışı yapılmasına karar verilmesi ve ortakların sermaye taahhüdünü aynı ay içerisinde nakit olarak ödemesi halinde 2023 yılı Kurumlar Vergisi beyannamesinde matrah üzerinden yapılacak indirim tutarı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır;

XYZ A.Ş.’nin 2023 yılı Kurumlar Vergisi beyannamesinde matrahtan indirebileceği indirim tutarı 243.420,83 TL olarak hesaplanmıştır. İlgili mükellef, 2023’ü takip eden dört yılda (2027 yılında verilecek Kurumlar Vergisi beyannamesine kadar) bu sermaye artırımına ilişkin indirim tutarlarını yıllık olarak hesaplayarak (oranı 12/12=1 olarak dikkate almak suretiyle) ilgili yılların kurumlar vergisi matrahlarından indirim konusu yapabilecektir.

Örneğin 2024 yılına ilişkin hesaplamada kullanılacak faiz oranının TCMB tarafından %60 olarak açıklandığı durumda ilgili mükellef Kurumlar Vergisi matrahından (1.000.000 x %60 x %50 =) 300.000 TL tutarını indirim konusu yapabilecektir.

İndirim Tutarının Hesabında Dikkate Alınacak Faiz Nedir?

Nakdi sermaye artışından kaynaklanan faiz indirimi hesabında, TCMB tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan “Bankalarca Açılan Kredilere Uygulanan Ağırlıklı Ortalama Faiz Oranları”ndan “Ticari Krediler (TL Üzerinden Açılan) (Tüzel Kişi KMH ve Kurumsal Kredi Kartları Hariç)” faiz oranı uygulanmaktadır.

TCMB’nin internet sayfasında yer alan Elektronik Veri Dağıtım Sistemi (EVDS)’de, 2023 yılı için en son açıklanan Ticari Krediler (TL Üzerinden Açılan) (Tüzel Kişi KMH ve Kurumsal Kredi Kartları Hariç) faiz oranı %53,11’dir.

Özel Hesap Dönemine Tabi Mükellefler Hangi Faiz Oranı İle Hesaplama Yapacak?

Özel hesap dönemine tabi olan sermaye şirketleri, belirtilen şartların yerine getirilmesi koşuluyla, kendi hesap dönemlerinin sona erdiği ayda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından en son açıklanan ticari kredi faiz oranını baz alarak indirimden faydalanacaklardır.

İndirim Uygulamasından Ne Zamandan İtibaren Yararlanılabilir? İndirim Hesabında Sermaye Artırımının Tescil Tarihi mi Ödeme Tarihi mi Dikkate Alınacak?

Sermaye şirketleri, yetkili organlarının kısmen veya tamamen nakdi sermaye artışına ilişkin kararının ticaret siciline tescil edildiği hesap döneminden itibaren, bu indirim uygulamasından yararlanmaya başlayabileceklerdir. Taahhüt edilen sermayenin indirim hesaplamasında kullanılabilmesi için, bu sermayenin şirketin banka hesabına nakit olarak yatırılmış olması gerekmektedir.

İndirim hesaplamasında dikkate alınacak sermaye artışı tutarı, artırılan sermayenin ortaklar tarafından şirketin banka hesabına nakit olarak gerçekten yatırılan kısmı ile sınırlıdır. Ortaklar tarafından taahhüt edilen sermayenin henüz şirketin banka hesabına nakit olarak yatırılmamış kısmı, indirim hesaplamasında dikkate alınmayacaktır.

Nakden taahhüt edilen sermayenin;

•        Sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği tarihten önce şirketin banka hesabına yatırılan kısmı için tescil tarihi,

•        Tescil tarihinden sonra şirketin banka hesabına yatırılan tutarlar için ise şirketin banka hesabına yatırılma tarihi,

esas alınarak bu indirimden yararlanılabilecektir.

Sermaye Avanslarının İndirim Uygulamasındaki Durumu Nedir?

İleride gerçekleştirilecek sermaye artırımından kaynaklanan sermaye taahhüdünün yerine getirilmesinde kullanılmak amacıyla, sermaye artırımına ilişkin karardan önce ortaklar tarafından sermaye avansı olarak şirketin banka hesabına yatırılan tutarların;

•        Banka hesabına yatırıldığı tarihten itibaren şirketin bilançosunda öz sermaye kalemleri arasında yer alan “Diğer Sermaye Yedekleri” hesabında izlenmesi ve

•        Banka hesabına yatırıldığı tarihin içinde bulunduğu hesap döneminin sonuna kadar bu tutarlarla ilgili sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil ettirilmesi

şartıyla, söz konusu kararın ticaret siciline tescil ettirildiği tarih esas alınarak indirim uygulamasında dikkate alınması mümkündür.

Dolayısıyla, şirketin banka hesabına yatırıldığı tarihin içinde bulunduğu hesap döneminde sermaye artırımına konu edilmeyen sermaye avansı niteliğindeki tutarların, indirim uygulamasında dikkate alınması mümkün değildir. Ayrıca, şirketin banka hesabına yatırıldığı tarihten itibaren bilançoda öz sermaye kalemleri arasında yer alan “Diğer Sermaye Yedekleri” hesabında izlenmeyen tutarlar için, ilgili hesap döneminde bu tutarlara ilişkin sermaye artırımı gerçekleştirilse dahi indirim uygulamasından faydalanılması mümkün bulunmamaktadır.

İndirim Tutarının Hesaplamasında Dikkate Alınmayacak Sermaye Artışları Nelerdir?

İndirim tutarının hesabında,

•        Sermaye şirketlerine nakit dışındaki varlık devirlerinden kaynaklanan sermaye artışları,

•        Sermaye şirketlerinin birleşme, devir ve bölünme işlemlerine taraf olmalarından kaynaklanan sermaye artışları,

•        Bilançoda yer alan öz sermaye kalemlerinin sermayeye eklenmesinden kaynaklanan sermaye artışları,

•        Ortaklarca veya Kurumlar Vergisi Kanununun 12.maddesi kapsamında ortaklarla ilişkili olan kişilerce kredi kullanılmak veya borç alınmak suretiyle gerçekleştirilen sermaye artışları,

•        Şirkete nakdi sermaye dışında hisse senedi, tahvil veya bono gibi kıymetlerin konulması suretiyle gerçekleştirilen sermaye artışları,

•        Bilanço içi kalemlerin birbiri içinde mahsubu şeklinde gerçekleştirilen sermaye artışları,

dikkate alınmamaktadır.

İndirimden Ne Zamana Kadar Faydalanılabilir? Süre Kısıtı Var mıdır?

Söz konusu indirim, 7417 sayılı Kanunun 49 uncu maddesiyle Kurumlar Vergisi Kanununun 10.maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde yapılan değişikliğin yürürlüğe girdiği 5/7/2022 tarihinden itibaren yapılacak sermaye artırımları için sermaye artırımına ilişkin kararın veya ilk kuruluş aşamasında ana sözleşmenin tescil edildiği hesap dönemi dâhil olmak üzere beş hesap dönemi için ayrı ayrı uygulanacaktır.

•        5 Temmuz 2022 Tarihinden İtibaren Yapılan Sermaye Artırımları İçin İndirimden Nasıl Yararlanılacak?

Sermaye şirketleri, anılan indirim uygulamasından, 5 Temmuz 2022 tarihinden itibaren gerçekleştirdikleri nakdi sermaye artışları üzerinden, nakdi sermaye artışının yapıldığı hesap döneminden başlamak üzere beş hesap dönemi için ayrı ayrı yararlanabileceklerdir.

Örnek: XYZ A.Ş.’nin sermayesinin nakdi olarak 10.000.000 TL artırılmasına ilişkin 3 Aralık 2022 tarihli genel kurul kararı 10 Şubat 2023 tarihinde ticaret siciline tescil ettirilmiş ve sermaye taahhüdünün tamamı ortaklarca bu ay içinde şirketin banka hesabına yatırılmıştır. XYZ A.Ş. 2023 hesap döneminde 11 aylık süre için indirimden yararlanacak ve şartları sağlamaya devam ettiği sürece artırılan bu sermaye tutarı dolayısıyla 2027 hesap dönemine kadar (2027 hesap dönemi dâhil) bu indirimden her hesap dönemi için ayrı ayrı yararlanabilecektir.

•        5 Temmuz 2022 Tarihinden Önce Yapılan Sermaye Artırımları İçin İndirimden Nasıl Yararlanılacak?

5 Temmuz 2022 tarihinden önce sermaye artırımı yapan veya ilk defa kurulan şirketler söz konusu indirimden 2022 hesap dönemi dâhil olmak üzere beş hesap dönemi için ayrı ayrı yararlanmaya devam edebileceklerdir.

Örnek: XYZ A.Ş.’nin sermayesinin nakdi olarak 6.000.000 TL artırılmasına ilişkin 3/8/2015 tarihli genel kurul kararı 24/8/2015 tarihinde ticaret siciline tescil ettirilmiş ve sermaye taahhüdünün tamamı ortaklarca bu ay içinde şirketin banka hesabına yatırılmıştır.

XYZ A.Ş. 2015 hesap döneminde 5 aylık süre için indirimden yararlanacak ve şartları sağlamaya devam ettiği sürece 2022 hesap dönemi dâhil olmak üzere beş hesap dönemi daha (2026 hesap dönemi sonuna kadar) anılan indirimden ayrı ayrı yararlanmaya devam edebilecektir.

Kazanç Yetersizliği Nedeni İle Faydalanılamayan İndirim Tutarları Sonraki Dönemlerde Kullanılabilir mi? Devreden Tutarlar Kazanç Oluşan İzleyen Geçici Vergi Dönemlerinde İndirime Konu Edilebilir mi?

Kazancın yetersiz olması nedeniyle ilgili hesap döneminde indirim konusu yapılamayan tutarlar, izleyen hesap dönemine ilişkin geçici vergilendirme dönemlerine ait geçici vergi matrahlarının tespitinde herhangi bir endeksleme yapılmaksızın indirim konusu yapılabilecektir.

Örneğin bir şirket, sermayesini nakdi olarak 3.000.000 TL artırmasına ilişkin genel kurul kararını 2018 Nisan ayı içerisinde ticaret siciline tescil ettirmiş ve sermaye taahhüdünün tamamı ortaklarca bu ay içinde şirketin banka hesabına yatırılmıştır. İlgili firma 2018,2019 ve 2020 hesap dönemlerinde nakit sermaye artışından kaynaklanan faiz indirimi uygulamasından faydalanmış ancak 2021 ve 2022 hesap dönemlerinde mali zararı sebebiyle söz konusu indirimden yararlanamamıştır.

Bu firmanın kazanç yetersizliği nedeniyle ilgili hesap dönemlerinde kurum kazancından indiremediği indirim tutarı, izleyen dönemlerde kazancın bulunması halinde, herhangi bir endekslemeye tabi tutulmaksızın ve 2022 hesap dönemi de dahil beş hesap dönemi için getirilen indirim düzenlemesine bağlı olmaksızın kazancın bulunduğu dönem matrahının tespitinde indirim konusu yapılabilecektir.

Örneğin, 2023 hesap döneminde nakdi sermaye artışı gerçekleştirmiş olan bir sermaye şirketi bu indirim uygulaması nedeniyle 2027 hesap dönemi sonuna kadar ilgili yıllar itibarıyla toplamda 800.000 TL indirim tutarı hesaplamış ancak kazanç yetersizliği nedeniyle bu tutarın sadece 600.000 TL’sini indirim konusu yapabilmiştir. Firmanın kazanç yetersizliği nedeniyle 2027 hesap dönemi sonuna kadar kurum kazancından indiremediği 200.000 TL'lik indirim tutarı, izleyen dönemlerde kazancın bulunması halinde, herhangi bir endekslemeye tabi tutulmaksızın ilgili dönem matrahının tespitinde indirim konusu yapılabilecektir.

İndirimden Yararlanan Mükelleflerin Daha Sonra Sermaye Azaltımı Yapması Halinde Uygulama Nasıl Yapılacaktır?

Bu indirimden yararlanan sermaye şirketlerinin daha sonra sermaye azaltımı yapmaları halinde, nakdi sermaye artışının azaltılan sermaye tutarı kadarlık kısmı için sermaye azaltımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği ayı izleyen aydan itibaren bu indirimden yararlanmaları mümkün bulunmamaktadır.

Öte yandan, nakdi sermaye artışı yapılmadan önce sermaye şirketlerinin sermaye azaltımına gitmiş olmaları halinde, bu indirimin hesaplanmasında azaltılan sermaye tutarı kadarlık kısım dikkate alınmayacaktır.

Örnek: X A.Ş.’nin sermayesinin 1.500.000 TL artırılmasına ilişkin olarak 9/5/2022 tarihinde genel kurul kararı alınmış, sermaye taahhüdünün %25’i olan 375.000 TL 11/5/2022 tarihinde ortaklar tarafından şirketin banka hesabına yatırılmıştır. Karar, 23/5/2022 tarihinde ticaret siciline tescil ettirilerek, taahhüt edilen sermayenin geri kalan kısmı olan 1.125.000 TL ise ortaklarca nakit olarak 27/6/2022 tarihinde şirketin banka hesabına yatırılmıştır. X A.Ş.’nin yararlanabileceği indirim oranı %50 olup 2022 yılı sonu itibarıyla TCMB tarafından açıklanan ticari krediler faiz oranı %13,47’dir.

X A.Ş.’nin sermayesinin 120.000 TL azaltılmasına ilişkin genel kurul kararı 10/7/2023 tarihinde ticaret siciline tescil ettirilmiştir.

X A.Ş.’nin 2022 hesap döneminde yararlanabileceği indirim tutarı; taahhüt edilen sermayenin 375.000 TL’lik kısmı için kararın tescil tarihi olan 23/5/2022 tarihi, 1.125.000 TL’lik kısmı için ise bu tutarın ortaklar tarafından şirketin banka hesabına yatırıldığı 27/6/2022 tarihi dikkate alınarak hesaplanacaktır.

375.000 TL için;

İndirim tutarı  = Nakdi sermaye artışı x Ticari krediler faiz oranı x İndirim oranı x Süre

= 375.000 TL x 0,1347 x 0,50 x (8/12)

= 16.837,50 TL

1.125.000 TL için;

İndirim tutarı  = Nakdi sermaye artışı x Ticari krediler faiz oranı x İndirim oranı x Süre

= 1.125.000 TL x 0,1347 x 0,50 x (7/12)

= 44.198,44 TL

X A.Ş. 2022 hesap döneminde (16.837,50 TL + 44.198,44 TL=) 61.035,94 TL’lik indirim tutarını kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapabilecektir.

2023 hesap dönemine gelindiğinde ise mükellef kurum tarafından 10/7/2023 tarihinde sermaye azaltımı yapılmış olduğundan Ocak-Temmuz 2023 dönemi için toplam 1.500.000 TL’lik sermaye tutarı üzerinden, Ağustos-Aralık 2023 dönemi için ise sermaye azaltımı dikkate alınmak suretiyle (1.500.000 TL – 1.200.000 TL=) 300.000 TL’lik sermaye tutarı üzerinden indirim tutarı hesaplanabilecektir.

Öte yandan X A.Ş., sonraki dönemlerde sermaye artırımına gitmesi halinde ve şartları taşıması kaydıyla, artırılan bu sermaye tutarı için indirim uygulamasından yararlanabilecektir.

İndirim Oranları Nelerdir?

Genel indirim oranı %50 olarak belirlenmiştir. 26.10.2021 tarihinden itibaren nakdi sermaye artışlarının, yurt dışından getirilen nakitle karşılanan kısmı için indirim oranı ise %75’tir.

Sermaye şirketleri belirtilen bu oranlara aşağıdaki oranları ilave etmek suretiyle indirim uygulamasından yararlanabileceklerdir.

İndirim Uygulamasında Sınırlamalar Neler?

Nakdi sermaye uygulamasında faiz indiriminde çeşitli sınırlamalar mevcut olup bunlar aşağıda tablo halinde gösterilmiştir;

Kurumlar Vergisi Beyanı Verilmeden Önce Geçici Vergilendirme Dönemlerinde Bu Uygulamadan Faydalanılabilir mi?

İndirim tutarının hesaplanmasında TCMB tarafından yararlanılan yıl için en son açıklanan ticari krediler faiz oranı dikkate alınacağından, sadece yıllık hesap dönemi itibarıyla bu indirimden yararlanılması mümkün bulunmaktadır.

Belgelendirme Nasıl Olacak?

İndirimden faydalanmak isteyen sermaye şirketlerinin, taahhüt edilen sermaye artırımı tutarının nakit olarak şirketin banka hesabına fiilen yatırıldığına ilişkin olarak bu işlemleri içeren ve ilgili banka şubesi tarafından onaylanmış banka hesap özetini kağıt ortamında veya elektronik ortamda ilgili dönem kurumlar vergisi beyannamesi verme süresi içerisinde kurumlar vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairelerine ibraz etmeleri gerekmektedir.

İndirimden faydalanmak isteyen sermaye şirketlerinin, nakdi olarak artırdıkları sermaye ile indirime konu edecekleri tutara ilişkin bilgileri, kurumlar vergisi beyannamesi ekinde bildirmeleri gerekmektedir.

Sonuç

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın internet sitesinde yer alan Elektronik Veri Dağıtım Sistemi'nde, 2023 yılı Ticari Krediler faiz oranı %53,11 olarak açıklanmıştır.

Faiz oranlarının yükseldiği günümüzde, nakit sermaye artışından kaynaklanan faiz indirimi, Kurumlar Vergisi mükellefi olan şirketlere önemli vergisel avantaj sağlamaktadır.

Kurumlar Vergisi beyan döneminin yaklaştığı bu günlerde, mükelleflerin yukarıdaki açıklamaları göz önünde bulundurarak, nakit sermaye artışından kaynaklanan faiz indiriminden yararlanmak için gerekli şartları sağlayıp sağlamadığını kontrol etmeleri ve bu avantajdan faydalanırken belirtilen özellikli hususları tekrar gözden geçirmelerinin faydalı olacağı değerlendirilmektedir.