Makine-Teçhizatın Birden Fazla El Değiştirmesi Onu Eskitir mi?

Makine ve teçhizat yatırımı yapma ihtiyacı, bir işletmenin gereksinimlerine bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Bu gereksinimin temel nedenleri ise üretim verimliliğini artırmak, maliyetleri azaltmak, kalite kontrolü ve iyileştirme, üretim kapasitesinin artırılması, inovasyon ve teknolojik gelişmeye uyum sağlama, iş güvenliği ve sağlığı, hız ve esneklik, sürekli işlerliği sağlama şeklinde ortaya çıkmaktadır. İşte bu yatırımlarınızı yaparken devletin sağlamış olduğu teşvik mekanizmasından yararlanmayı es geçmeyin!! Zira, sağladığı önemli avantajlar bulunmaktadır. Ancak, bu blog’umuzda yatırımlara sağlanan teşvikleri açıklamaktan ziyade, teşvik mevzuatında yer alan bir konuyu, yargı kararı kapsamında sizlerle paylaşmayı amaçlıyoruz.

Teşvik Mevzuatı Makine ve Teçhizat Yatırımı İçin Ne diyor?

İşletmeler yapacakları yatırımı teşvik mevzuatı gereği yerli ve ithal makine teçhizat ile gerçekleştirebilir. Ancak, yatırım teşvik mevzuatı yerli makine ve teçhizat için “kullanılmamış” olması yani yeni olması şartını koşmaktadır. İthal makine ve teçhizat için ise bu koşul biraz daha esnek tutulmuştur.

Dolayısıyla, kullanılmış yerli makine ve teçhizat harcamaları, Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulamasına İlişkin Tebliğ’in 8’inci maddesi uyarınca, teşvik belgesi kapsamında değerlendirilmeyen harcama olarak nitelenmektedir. Peki, teşvik belgesinde konu olup yatırımcı tarafından iktisabı gerçekleştirilen yatırım malı birden fazla kez el değiştirmişse, bu durum onun “kullanılmış” olduğu manasına gelir mi? 

Bu hususu izleyen kısımlarda KDV iadesine konu olan bir uyuşmazlık üzerinden ele alacağız.

Teşvik Belgeli Yatırımlarda KDV İstisnası Nasıl Uygulanır?

KDVK’nın 13/d maddesi uyarınca yatırım teşvik belgesi sahibi mükelleflere belge kapsamındaki makina ve teçhizat teslimlerinin KDV’den istisna olduğu hüküm altına alınmıştır. İstisnanın uygulama esasları ise KDV Genel Uygulama Tebliği’nde açıklanmıştır.

KDVGUT açıklamaları gereği, yatırım malının istisnadan yararlanabilmesi için, öncelikle yatırım teşvik belgesi eki listede yer alması ve makine-teçhizat niteliğinde olması, bu makine-teçhizatın kullanıldığı faaliyetlerin tamamen veya kısmen indirim hakkı tanınan işlemlerden oluşması gerekmektedir. Yani yatırım malı teşvik belgesinde yer almalı ve teşvik mevzuatında yer alan şartları (kullanılmamış) taşıması gerekmektedir. Bu çerçevede teşvik belgesi sahibi belge kapsamında istisnalı alım gerçekleştirilebilir. İstisna kapsamında teslimi gerçekleştiren satıcı ise, bu teslimlere ilişkin yüklendiği ancak indiremediği KDV yükünü iade yoluyla giderir. Bu kısmı kısaca açıkladıktan sonra sırada uyuşmazlık konumuz var.   

Uyuşmazlık Konusu Olay Nedir?

Uyuşmazlık konusu olay; yatırım teşvik belgesi sahibi firmaya satıcı tarafından yapılan makina ve teçhizat satışı nedeniyle yüklenilen KDV’nin YMM Tasdik Raporuyla iadesinin vergi idaresi tarafından reddine ilişkindir. Uyuşmazlık sonucu, Danıştay tarafından KESİN olarak karara bağlanmıştır.

İlk Derece Mahkemesi, Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğin 8. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinde kullanılmış makina ve teçhizatın yatırım teşvik belgesi kapsamında değerlendirilemeyeceğini hukuki dayanak, satılan makina ve teçhizatların daha önceki tarihlerde birden fazla el değiştirmesini ise gerekçe göstererek reddeden davalı idarenin bu işlemini; yatırımdan kastedilen hususun, ticari işletmenin üretim veya hizmet gücünü artırıcı nitelikte olan aktif değerlerine yapılan yeni eklemeler olması ve 3065 sayılı Kanun'un ilgili maddesi ile işletmelerin makina ve teçhizat alarak üretim ve hizmet kapasitelerinin arttırılmasının amaçlanması karşısında, her ne kadar birden fazla devredilmiş olsa da yatırım teşvik belgesi kapsamında satılan uyuşmazlık konusu makina ve teçhizatların satışından sonra üretici firma tarafından kullanılmamış olarak kurulumunun yapıldığı, kurulum tarihi itibarı ile garanti sürelerinin başlatıldığı hususlarını dikkate alarak iptal etmiştir. Bölge İdare Mahkemesi ise davalı idarenin istinaf istemini reddetmiştir.

Sanayi Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü'nün “…satışı yapılan makina ve teçhizatların dört ay içerisinde beş kez el değiştirdiği ve kullanılmış addedilmesi gerektiği..” yazısı gerekçe gösterilerek istinaf kararına yöneltilen temyiz talebi, Danıştay tarafından reddedilmiş; Bölge İdare Mahkemesi Kararı oy birliğiyle KESİN olarak onanmıştır.

Uyuşmazlık Konusu Karardan Çıkardıklarımız Nelerdir?

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı teşvike konu yatırım malının birden fazla el değiştirmiş olmasını kullanılmış makine ve teçhizat olarak addetmektedir. Ancak, bir şey birden fazla el değiştirmişse bu onun kullanılmış olduğu anlamına gelmez. Hukuk devleti olmanın gereği bu husus, fiili olarak tespit edilmeli ve ortaya konulmalıdır. Bunlar yapılmadan tesis edilecek olan işlemler hukuki dayanaktan yoksun olacağından yatırımcı ve tarafları nezdinde olumsuz bir algı yaratmaması adına sorumlu bir bakış açısıyla daha dikkatli olunması gerektiği kanaatindeyiz.   

Faydalı olması dileğiyle,

Saygılarımızla…