Çin’in Wuhan eyaletinde başlayan COVID-19 pandemisi nedeniyle gerek dünya gerekse ülkemiz zor günler geçiriyor. Jenerasyon olarak ilk defa neredeyse bütün insanlığın, hastalığın yayılmasını önlemek amacıyla evlerinde kalmaya çabaladığı, birçok ülkede sokağa çıkmanın yasaklandığı, sağlık çalışanlarının hastalık ve etkileriyle neredeyse siperdeki bir asker gibi mücadele ettiği zor bir durum yaşıyoruz. COVID-19 oluşturduğu sağlık tehdidinin yanı sıra ülke ekonomilerini de çok ciddi ölçüde olumsuz etkiledi ve bu durumun devam edeceği gözleniyor. Haliyle ülkemizde de iş ve çalışma ortamlarının neredeyse durduğu ve ekonominin sıkıntılı olduğu bu günlerde ihtiyaç sahiplerinin desteklenmesi amacıyla Cumhurbaşkanlığınca bir yardım kampanyası başlatıldı.

Cumhurbaşkanlığınca başlatılan söz konusu bağış kampanyasının Sayın Cumhurbaşkanı tarafından şifahi olarak açıklanması akabinde bir genelge ile de resmileştirilmesinin, özellikle kampanyaya katılım halinde gelir ve kurumlar vergisi indirimi için gerektiğini belirtmemiz önemli.

Dolayısıyla Cumhurbaşkanlığı tarafından yayımlanacak bir genelge akabinde kurumlar vergisi mükellefleri ile gelir vergisi mükellefi olup beyanname vermek zorunda olanlarca söz konusu kampanya kapsamında yardım yapıldığında yapılan bu yardımların vergi matrahlarından indirimi konusunda nasıl hareket gerektiği aşağıda mükellefler bazında açıklanmıştır.

Kurumlar Vergisi Mükellefleri Açısından;

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun "Diğer İndirimler" başlıklı 10 uncu maddesinin 1 inci fıkrasında “Kurumlar vergisi matrahının tespitinde; kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, kurum kazancından sırasıyla aşağıdaki indirimler yapılır:... hükmü belirtildikten sonra (e) ¹ bendinde de ; “Cumhurbaşkanınca² başlatılan yardım kampanyalarına makbuz karşılığı yapılan ayni ve nakdî bağışların tamamı.” İndirim konusu yapılabileceği belirtilmiştir.

Söz konusu 6552 sayılı kanun ile 10/1-e maddesi kapsamında yapılan değişiklik öncesinde sadece Bakanlar Kurulunca yardım kararı alınan doğal afetler dolayısıyla Başbakanlık aracılığı ile makbuz karşılığında yapılan ayni ve nakdi bağışların tamamı kurum kazancından indirilebilirken bu defa yapılan değişiklikten sonra ise yardımın niteliğine bakılmaksızın Cumhurbaşkanınca başlatılan her türlü yardım kampanyasına makbuz karşılığı yapılan ayni ve nakdi bağışların tamamı kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde beyanname üzerinden ayrıca gösterilmek suretiyle indirim konusu yapılabilecektir.

Gelir Vergisi Mükellefleri Açısından;

Benzer şekilde Gelir Vergisi Kanunu’nun 89 uncu maddesi de, “ Gelir vergisi matrahının tespitinde, gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden aşağıdaki indirimler yapılabilir “ hükmünü belirttikten sonra 10 uncu fıkrasında³ Cumhurbaşkanınca⁴ başlatılan yardım kampanyalarına makbuz karşılığı yapılan ayni ve nakdi bağışların tamamının indirim konusu yapılabilecekler arasına saymıştır.

Değerlendirmemiz

11.09.2014 tarihinden önce bir yardımın gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinden indirim konusu yapılabilmesi için muhakkak, doğal afet ile ilgili olması ve BKK çıkarılması ayrıca yardımın da Başbakanlık aracılığı ile yapılması şartları vardı. Ancak bu uygulamam 6552 Sayılı Kanunun 92 inci maddesi ile gelir vergisi kanunu ve kurumlar vergisi kanununda yapılan değişiklik ile değiştirilmiştir. Buna göre 11.09.2014 tarihinden sonra Cumhurbaşkanı tarafından bir kampanyanın başlatılması yeterli görülmüş ve yardım alanı konusunda da sınırlama konulmamıştır. Ancak bunun için Cumhurbaşkanlığı tarafından genelge yayınlanması ve Resmi Gazete ’de ilan edilmesinin gerekli olduğu düşünülüyor.

Ayrıca bağışların nakit dışında bir varlık ile yapılması halinde, bağışlanan veya yardımın konusunu teşkil eden mal veya hakkın varsa mukayyet değeri, yoksa VUK hükümlerine göre Takdir Komisyonunca tespit edilecek değerin esas alınması gerekmektedir. Yine gelir ve kurumlar vergisi beyannamesinde indirimlerin yapılabilmesi için; yıllık beyanname ile bildirilecek bir gelirin veya kazancın bulunması ve yapılacak indirimlerin ilgili mevzuatta belirtilen şartları taşıması gerekmektedir.

Dolayısıyla Cumhurbaşkanlığı tarafından başlatılan milli dayanışma yardım kampanyası kapsamında makbuz karşılığı yapılacak nakdi ve ayni yardımlar gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından beyannamelerinde beyan edilen bir gelir veya kazanç bulunması halinde indirim konusu yapılabilecektir. Beyan edilen bir gelir veya kazanç olmaması halinde ise bir sonraki yıla devretmeyecektir.

¹ 6552 sayılı Kanunun 92 inci maddesiyle değişen bent. Yürürlük; 11.09.2014

² 700 Sayılı KHK'nın 45 inci maddesiyle “Başbakan ve Bakanlar Kurulu ”ibareleri Cumhurbaşkanı olarak değişmiştir. Yürürlük: 09.07.2018

³ 6552 sayılı Kanunun 92 inci maddesiyle değişen bent. Yürürlük; 11.09. 

⁴ 700 Sayılı KHK'nın 45 inci maddesiyle Başbakan ve Bakanlar Kurulu ibareleri Cumhurbaşkanı olarak değişmiştir. Yürürlük: 09.07.2018