Atalarımıza göre ÇIKMAZ, peki Yatırım Teşvik Belgesi ve Ar-Ge İndirimi olan şirketler için çıkar mı? 

Yazımızın konusunu Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında alınan makine ve teçhizatın Ar-Ge faaliyetlerinde kullanılması halinde söz konusu makine ve teçhizatın amortisman giderlerinden Ar-Ge indirimine pay verilip verilemeyeceği hususu oluşturmaktadır.

Genel olarak yatırım teşvik mevzuatı kapsamında, seri üretime ilişkin olarak yapılması planlanan yatırımlar için gerekli şartlar sağlandığı takdirde yatırım teşvik belgesi düzenlenebilmektedir. YTB kapsamında KDV’siz olarak alımı yapılan makine ve teçhizat Ar-Ge faaliyetleri için de kullanılabilmektedir.

Bunun yanında 17.12.2020 tarihi itibari ile “Ar-Ge Yatırımları” bölgesel/öncelikli yatırımlar kapsamına alınmış olup gerekli şartlar sağlandığı takdirde Ar-Ge faaliyetlerinde kullanılacak makine ve teçhizat alımı için yatırım teşvik belgesi düzenlenmesi mümkün bulunmaktadır.

Öncelikli yatırımlar kapsamında 6. Bölge hariç diğer illerde yapılacak Ar-Ge yatırımları için yatırım tutarı üzerinden % 40 oranında yatırıma katkı tutarı hesaplanarak indirimli kurumlar vergisi uygulanabilecektir.

Yatırım teşvik belgeleri kapsamında seri üretim için alınan ve Ar-Ge faaliyetinde kullanılan makine ve teçhizat ile direkt olarak Ar-Ge faaliyeti için alınan makine ve teçhizatın amortismanından Ar-Ge indirimine pay verilebilir mi?

1.    Kanun ve Kararnameler Işığında Konunun Değerlendirilmesi

2009/15199 Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararname’ye Göre

Kararnamenin Ek 1. Maddesinde "Bu Karar kapsamındaki destek unsurlarından yararlanan yatırım harcamaları, kamu kurum ve kuruluşlarının destekleri ile diğer kuruluşların kamu kaynaklı desteklerinden yararlanamaz. Ayrıca söz konusu desteklerden yararlanılan yatırım harcamaları için Müsteşarlığa teşvik belgesi müracaatı yapılamaz. Bu fıkra hükmüne aykırı davranılması halinde, her iki durumda da Karar kapsamında yararlanılan destekler ilgili mevzuat çerçevesinde tahsil edilir" açıklaması yapılmıştır.

2012/3305 Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararname’ye Göre

Kararnamenin 29. Maddesinde "Bu Karar kapsamındaki destek unsurlarından yararlanan yatırım harcamaları, diğer kamu kurum ve kuruluşlarının desteklerinden yararlanamaz. Diğer kamu kurum ve kuruluşlarının desteklerinden yararlanılan veya yararlanılacak yatırım harcamaları için, bu Karar kapsamındaki desteklerden yararlanmak üzere Bakanlığa müracaat edilemez." açıklaması yapılmıştır.

Bunun yanında Yatırım Teşvik Belgesine başvuru aşamasında bakanlık bazı durumlarda alımı yapılacak makine ve teçhizatın başvuruya konu ürünün üretimi/yatırımın konusu dışında kullanılmayacağına ilişkin taahhütname isteyebilmekte olup söz konusu taahhütnameye uyulmadığı takdirde de yatırım teşvik belgesi kapsamında yararlanılan destek unsurlarını 6183 Sayılı Amme alacaklarının Tahsili Usulü Hakkındaki Kanun Hükümleri gereğince ödenmesini istemektedir.

5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetleri Kanunu’na Göre

5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetleri Kanununun 4. Maddesinin 5 inci fıkrasında "Bu Kanun kapsamındaki indirim, istisna, destek ve teşviklerden yararlananlar; 193 sayılı Kanunun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının (13) numaralı bendi, 5520 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendi hükümleri ile 4691 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesi hükümlerinden ayrıca yararlanamazlar." açıklaması yapılmış olup Yatırım Teşvik Mevzuatı ile ilgili bir açıklama yapılmamış, Yatırım Teşvik Mevzuatında olduğu kadar geniş bir sınırlama da getirilmemiştir.

Aynı Kanunun 3. Maddesinin 7 inci fıkrasında ise; "Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinde bulunanların; kamu kurum ve kuruluşları, kanunla kurulan veya teknoloji geliştirme  projesi  anlaşmaları  kapsamında  uluslararası  kurumlardan  ya  da kamu kurum ve kuruluşlarından Ar-Ge projelerini desteklemek amacıyla fon veya kredi kullanan vakıflar ile uluslararası fonlardan aldıkları destekler özel bir fon hesabında tutulur. Bu fon, 193 sayılı Kanun ve 5520 sayılı Kanuna göre vergiye tabi kazancın ve ilgili yılda yapılan Ar-Ge harcaması tutarının tespitinde dikkate alınmaz.” açıklaması yapılmış olup hibe olarak alınacak tutarların Ar-Ge indirimine konu edilmeyeceğine ilişkin açıklama yapılmıştır.

Nitekim 5746 Sayılı Kanunun 4. Maddesinde sayılan sınırlamalar “Kazanç” üzerinden hesaplanan destek, teşvik ve indirimlere ilişkin olup Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetleri Kanunu ve Yatırım Teşvik Mevzuatındaki destek, teşvik ve indirimler ise “Harcama” üzerinden yapılan hesaplamalara ilişkindir.

2.    Özelgeler Işığında Konunun Değerlendirilmesi

·         18/08/2012 tarihli ve 4.35.17.01-35-02-788 sayılı İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı’nın özelgesinde ”Sanayi ve Ticaret Bakanlığından onaylı ve Kosgeb destekli Ar-Ge kapsamında proje ürettiğiniz belirtilerek, prototip üretim için kullanılan makine, teçhizat ve hammadde giderlerinin katma değer vergisinden muaf olarak alınıp alınamayacağı ve vergi dairesine verilecek katma değer vergisi, kurumlar vergisi, kurumlar geçici vergisi ve muhtasar beyannamelerinin damga vergisine tabi olup olmadığı hususlarında Başkanlığımız görüşünün bildirilmesi istenilmekte olup, konuya ilişkin açıklamalara aşağıda yer yerilmiştir”

“Yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme faaliyetleriniz kapsamında üretilecek prototipin üretiminde kullanılacak makine ve teçhizatın, şirketiniz adına düzenlenecek bir yatırım teşvik belgesi kapsamında temin edilmesi halinde, KDV mevzuatında yer alan diğer şartların da sağlanması kaydıyla, bunların şirketinize tesliminde KDV istisnası uygulanabilecektir.” şeklinde açıklama yapılmıştır.

·         02/11/2011 tarihli ve B.07.1.GİB.4.25.15.01-2011-KVK-7215-2-10 sayılı Erzurum Vergi Dairesi Başkanlığı’nın özelgesinde  ”Hazine Müsteşarlığından almış olduğunuz yatırım teşvik belgesine istinaden indirimli orana tabi kurumlar vergisi teşvikinden faydalandığınız belirtilerek Kuzeydoğu Anadolu Kalkınma Ajansından sağlanan 262.548,00 TL tutarındaki desteğin, söz konusu yatırım teşvik belgesi kapsamında makine alımında kullanılması halinde indirimli kurumlar vergisine konu edilip edilemeyeceği hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.”

“Söz konusu teşvik belgesi kapsamında yapmakta olduğunuz yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar bu yatırımdan elde edilen kazançlara  indirimli kurumlar vergisi uygulanması mümkün bulunmakta olup Kuzeydoğu Anadolu Kalkınma Ajansından sağlanan 262.548,00 TL  tutarındaki desteğin indirimli kurumlar vergisinin konu edilemeyeceği tabiidir.” şeklinde açıklama yapılmıştır.

3.    Değerlendirmemiz

Her ne kadar “B.07.1.GİB.4.25.15.01-2011-KVK-7215-2-10” sayılı özelge metninde verilen görüşe ilişkin dayanağa yer verilmemişse de 2009/15199 sayılı kararnamenin Ek 1. Maddesinde yapılan açıklamalara dayandırıldığı anlaşılmaktadır.

Yukarıda yapılan açıklamalar kapsamında hem 2009/15199 sayılı kararnamenin ek 1. Maddesi hem de ilgili kararnamenin devamı olan 2012/3305 sayılı kararnamenin 29. Maddesine göre Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında alımı yapılan makine ve teçhizat için indirimli kurumlar vergisi uygulamasından faydalanılması halinde söz konusu makine ve teçhizat Ar-Ge faaliyetlerinde kullanılsa ve ayrılan amortisman bedelleri Vergi Usul Kanununa göre projenin toplam maliyetine dahil edilse dahi Ar-Ge faaliyetlerine isabet eden amortisman tutarının kurumlar vergisi açısından mükerrer vergi indirimi oluşturması nedeniyle 5746 sayılı kanun kapsamında Ar-Ge indirimine konu edilmesinin mümkün olmayacağı, Ancak YTB kapsamında sadece KDV istisnasından faydalanıp, kurumlar vergisi açısından ise Ar-Ge indiriminden faydalanılmasının mümkün olduğu kanaatindeyiz.

Yazarlar: Uğur Kam (Vergi, Müdür) & Ayça Şen (Vergi, Uzman)