Avrupa Birliği Zorunlu Beyan Kuralları ve Türkiye’ye Olası Etkileri

Yayınlanma Tarihi: 08 Ekim 2020


OECD Vergi Matrahı Aşındırması Kar Aktarımı (BEPS) çalışmaları kapsamında ele alınan eylem planlarından birisi de 12. Eylem planı olan Zorunlu Beyan Kurallarıdır. BEPS 12 eylem planı; agresif sayılabilecek vergi planlamaları içeren sınır ötesi anlaşmaların ilgili Vergi Otoritelerine beyan edilme zorunluluğunu içermektedir. Söz konusu eylem planı ile amaçlanan Vergi İdarelerinin agresif vergi anlaşmalarına ait bilgilere erkenden erişiminin sağlanması ve bilgilerin İdareler arasında otomatik değişime tabi tutularak şeffaflığın sağlanmasıdır.

BEPS inisiyatiflerine paralel olarak Avrupa Birliği’nin vergi alanında otomatik bilgi değişimi inisiyatiflerini içeren Avrupa Birliği İdare İşbirliği Direktifleri (DAC)1-5 mevcuttur.  DAC 6 olarak bilinen (EU) ve 2011/16/AB Direktifini değiştiren 2018/822 sayılı Direktif ile sınır ötesi anlaşmaların vergi alanında İdareler arasında otomatik değişimini zorunlu hale getiren düzenleme 25 Mayıs 2018 tarihinde yayınlanmıştır. AB üyesi ülkelere de 31.12.2019 itibariyle DAC 6’nın yerel mevzuatlara uyarlanması için süre verilmiş ve bu süre içinde bir çok AB üyesi ülke; kendi mevzuatına zorunlu beyan kurallarını eklemiştir. Zorunlu beyan kuralları bugün itibariyle 21 üye ülke mevzuatında yer almakta; 6 ülkede taslak ve 1 ülkede  tartışılma aşamasındadır. AB üyesi ülkelerin genellikle DAC 6’ya paralel düzenlemeler getirdiğini, bazı üye ülkelerin; DAC 6 standardını aşan uygulamalar yaptığı görülmektedir.

Türkiye, Avrupa Birliğine üye olmadığı için böyle bir düzenleme söz konusu olmamakla beraber, Avrupa’da iştiraki/faaliyeti olan Türk Şirketlerini etkileyebilecek bazı hususlar bulunmaktadır. Bu nedenle zorunlu beyanın ne anlama geldiğini, kapsamını ve süresini anlamak önemlidir.

Ne Beyan Edilecek:  KDV; gümrük vergileri, SGK primleri hariç vergi konusuna giren sınır ötesi anlaşmalardan bazıları beyan edilecek. Sınır ötesi anlaşmalardan belirli işaretleri (Hallmark) taşıyan ve Temel Fayda Testi ile beraber  değerlendirilecek olanlar ile Temel Fayda Testine bakılmandan kendiliğinden raporlanması gereken  anlaşmalar raporlanacak.

Kapsama giren anlaşma olması durumunda; Aracıların ve mükelleflerin bilgileri (isimler dahil) ;sözleşmede yer alan işaretlerin tanımı; raporlama kapsamındaki anlaşmaların özeti ,uygulama tarihi ,İşlem değeri, İşleme Dahil olan diğer AB üyesi ülkeler  ve Diğer AB üyesi ülkelerde yer alan ve işlemlerden muhtemelen etkilenecek kişiler raporlanacak.

Kim Beyan Edecek? AB merkezli aracılar/danışmanlar: Beyan zorunluğunda temel sorumlu belirli vergi anlaşmalarına dahil olan ve aracılar olarak tanımlanan AB mukimi  danışmanlarıdır. Aracıların (intermediaries) aracı olarak sınıflanması için AB Üye Devletlerinden birinde vergi mükellefi olması; AB Üye Devletlerinden birinde hizmetin verildiği iş yerine sahip olması, AB Üye Devletlerinden birinin kanunlarına tabi olması ya da AB Üye devletlerinin birinde hukuk, vergi ve danışmanlık hizmetleri ile ilgili olarak profesyonel bir birliğe kayıtlı olması gerekmektedir.

Beyan Sorumluluğu  Mükellefe Geçebilir mi? Evet, eğer kriterleri taşıyan bir sınır ötesi vergi anlaşması varsa ancak  herhangi bir danışman ya da AB merkezli danışman yapılanmada yer almadıysa ya da AB bazlı aracı olsa da söz konusu danışmanın  kendi meslek mevzuatına göre ayrıcalığı varsa, bu durumda raporlama zorunluluğu Avrupa merkezli vergi mükellefine geçmektedir.

Ne Zaman Beyan edecek? Kapsama giren anlaşma yapıldıktan 30 gün içinde beyan  edilecek; bu beyan 1 Ekim 2020 (pandemi öncesi 1 Temmuz 2020) tarihinde başlayacak. Geçmişe dönük olarak ise 25 Haziran 2018-30 Haziran 2020 arası yapılan anlaşmaların  30 Kasım 2020 tarihi itibariyle (pandemi öncesi 31 Ağustos 2020) ;  01 Temmuz 2010 ve 30 Eylül 2020 tarihleri arasında olacak anlaşmaların 1 Ekim 2020’den başlama üzere 30 gün içinde yapılması öngörülmektedir. İdareler arasında ilk değişimin  31.01.2021 tarihinde ( Pandemi öncesi 31.10.2020)  yapılması planlamaktadır.

Hangi Anlaşmalar Aklımıza Gelmeli? Hangi anlaşmaların raporlanacağı karışık olsa da özellikle danışman ile mükellef arasındaki hizmet sözleşmelerinde;  mükellefin gizlilik talep ettiği; veya başarı primli anlaşıldığı veya  standart dokümantasyonun kullanıldığı anlaşmalar raporlanabilir.

Şirket satın alma ve birleşmelerinde zarar eden işletme satın alınmasının temel amacının zararın başka bir iş alanında kullanılması olduğu, aynı maddi varlığın birden fazla ülkede amortismana tabi tutulmasını sağlayan; birden fazla ülkede çifte vergilemeyi önlemenin başvurulmasına sebep olan; Gerçek lehdarların belli olmadığı özü olmayan yapılara ait sınır ötesi anlaşmaların raporlanması gerekmektedir.

Transfer fiyatlandırması açısından ise Grup Şirketleri arasında yapılan ödemelerde ödemeyi yapan tarafın  mukim olduğu ülkede vergi oranının sıfır ya da sıfıra yakın olması, EU / OECD Kara Listesinde yer alan ülkelere yapılan ödemeler; tek taraflı güvenli limanların uygulandığı ülkeler ile olan grup içi işlemler; değerlemesi zor olan varlıkların transferi ve   izleyen 3 yıl içinde Şirketin faaliyet kar marjına %50 den fazla düşüşe yol açacak işlev, risk ve varlık transferleri sayılmaktadır.

Bahsedildiği üzere raporlamada temel sorumluluk AB  üye devletlerinde mukim aracılara ait olsa da, sorumluluk mükelleflere geçebilmektedir. Her ne kadar Türkiye’de mevzuatımızda zorunlu beyan kuralı olmasa da hem danışmanlık veren Şirketlerin hem de Avrupa’da faaliyeti olan Türk Şirketlerinin olası raporlama yükümlülüklerini tespit etmeleri, sistemlerini buna göre tanımlamalarını ve ülke mevzuatlarındaki  son gelişmeleri takip etmelerini önemle tavsiye ederiz.

Yazarlar: Başak Diclehan (Vergi, Şirket Ortağı) & Fatma Büyükdemirci (Vergi, Direktör)

 

 

Başak Diclehan
Transfer Fiyatlandırması, Şirket Ortağı
bdiclehan@kpmg.com