Asgari ücret desteği geri mi geldi?

En son 2015 yılında yılda iki defa belirlenen asgari ücret yıllardır yılda bir defa belirleniyordu, ta ki 2022 Temmuz ayına gelene kadar. 2022 yılı 1 Temmuz’dan geçerli olmak üzere asgari ücret, brüt 6.471 TL, net 5.500,35 TL olarak belirlendi. 2022 yılı ikinci döneminde bu asgari ücret uygulanacak ve 2023 yılı için tekrar bir asgari ücret belirlenecektir.

Temmuz artışıyla birlikte, 2022 Ocak dönemine göre net asgari ücrette yaklaşık yüzde 29,3 oranında artış yapıldı. 2021 yılına göre ise net asgari ücretin kümülatif artış oranı yaklaşık yüzde 95 oldu. Bu artışlar sonrası bir asgari ücretlinin işverene maliyeti 7.926,97 TL olmuştur. İşyerleri, SGK primlerini düzenli ödüyor ve SGK’ya borcu yoksa; SGK işverene %5 puanlık prim indirimi sağlıyor ve asgari ücretlinin maliyeti 7.603,43 TL’ye düşüyor. Bunun dışında 6111, 17103-27103 başta olmak üzere birçok istihdam teşviki de sağlanmaktadır. Bunların yanında işverene asgari ücret desteği de sağlanacaktır. Asgari ücret desteği nedir, kapsamı, şartları nelerdir, bu yazımızda açıklamayı amaçladık.      

05.07.2022 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 7417 sayılı Kanunla işyerlerine asgari ücret desteği sağlanmaktadır. Bu kanunla 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa eklenen Geçici 88 inci madde ile asgari ücret desteğinin şartları miktarı belirlenmiştir. Desteğin amacı; işyerlerinin sigorta primi maliyetleri düşürmek ve istihdamın artışını sağlamaktır.

Asgari ücret desteği miktarı nedir?

Şartları sağlayan her işçi için günlük 3,33 TL destek verilecektir. Bir işçi için aylık 99,90 TL destek verilecektir. İşyerlerinde çalışan sayısı kıstası yok, bir çalışanı olan işyeri de bin çalışanı olan işyeri de faydalanabilecek. Böylelikle çalışan sayısı arttıkça destek artacaktır.

Asgari ücret desteği hangi işyerlerini ve sigortalıları kapsamaktadır?

İşyeri bazında bakacak olursak asgari ücret desteği, genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerine ait kadro ve pozisyonlarda 4/a (işçi) kapsamında çalışan sigortalılar için destek verilmeyecektir.

Destek özel sektörde çalışan işçiler için verilecektir. Peki özel sektörde çalışan her işçi için bu destek sağlanacak mıdır? Hayır. Emekli olan işçiler için destek sağlanmayacak olup, emekli olmamış işçiler için destek verilecektir. Ayrıca özel sektörde çalışan stajyer, çırak, okulları tarafından sigortası bildirilen öğrencilere destek sağlanmayacaktır.

Asgari ücret desteği için SGK’ya başvuru şartı var mıdır?

Destek için SGK’ya başvuru şartı bulunmamaktadır. SGK şartları yerine getiren işçi ve işyerlerini kendisi belirleyecek ve işverenin ödeyeceği prim borcundan otomatik olarak mahsup edecektir. Örneğin, 2022 Temmuz için yararlanılacak asgari ücret desteği takip eden ayın prim borcundan mahsup edilecektir.

Asgari ücret desteği ne zaman uygulanacak?

Aslında asgari ücret desteği 2016 yılından itibaren uygulanmaktaydı; ancak bu uygulama 2022 Ocak- Temmuz arası uygulamadan kalktı. Yeniden bir düzenleme yapıldı ve artık 2022 Temmuz- Aralık arasındaki altı aylık dönemde asgari ücret desteği uygulanacaktır.

Asgari ücret desteğinin şartları nelerdir?

- Özel sektör işyeri olmak.

- Uzun vadeli sigorta koluna tabi sigortalılar yararlanacak, yani haklarında emeklilik primi ödenen çalışanlar için yararlanılabilecek.

- 2022 yılına ait aylık prim ve hizmet belgelerinin veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin yasal süresinde verilmesi gerekir.

- Her sigortalı için destek sağlanmamaktadır. 2021 yılında ilgili ayda çalışan ve günlük brüt kazancın 179 TL altında olan sigortalıların çalıştığı gün sayısı kadar verilmektedir. (Günlük brüt tutar 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hükümleri uyarınca toplu iş sözleşmesine tabi özel sektör işverenlerine ait işyerleri için 358 Türk lirası olarak esas alınacak). Örneğin 2021 Temmuz ayında 10 tane sigortalımız var ve hepsi 30 gün çalışmaktadır. 10 sigortalımızın 5 tanesinin aylık brüt kazancı  (179X30) 5.370 TL’dir. 2022 Temmuz ayında yararlanılabilecek destek tutarı (5X30= 150 gün) 150X3,33= 499,5 TL olacaktır.  

Peki 2021 yılında sigortalı bildirimi yoksa neye göre hesaplama yapılacaktır? 2022 yılında SGK işyeri dosyası açtırılmış veya 2021 yılından önce SGK’da işyeri dosyası açtırılmış olsa bile 2021 yılında hiç sigortalı bildirimi yapılmamış işyerlerinden bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısı üzerinden asgari ücret desteği verilecektir. Bu işyerleri için herhangi bir prime esas kazanç sınırlaması veya prim gün sayısı sınırlaması uygulanmayacaktır. Bu durumda yeni açılan işyerlerinin daha avantajlı olduğunu söyleyebiliriz. Örneğin: 2022 Şubat ayında SGK’da işyeri dosyası açtırılmış ve 2022 Temmuz döneminde 10 çalışanın sigorta bildirimi yapılmış olsun. Her sigortalı aylık brüt 8.000 TL ücret alsın ve 30’ar gün çalışsın. Bu durumda 10X30X3,33=999 TL destek alınacaktır.

- Eski işyerleri SGK’ya işyerinin borcu olsa da destekten yararlanabilecektir. 2022 yılında yeni açılmışsa veya 2021 yılında açılmasına rağmen işçi bildirimi olmamış işyerlerinin SGK’ya borcu olmaması gerekir. Diğer yandan borcunu tecil ve taksitlendirmiş işyerleri tecil ve taksitlendirmesi devam ederken asgari ücret desteğinden yararlanabilecektir.

- 2022 Temmuz ila Aralık ayında SGK’ya bildirilen sigortalı sayısı, 2021 yılının herhangi bir ayında bildirilen en düşük sigortalı sayısından az olmamalıdır. Örneğin 2021 yılının Şubat ayı en düşük sigortalı çalıştırdığımız ay olsun ve 5 sigortalı bildirimi yapmış olalım. 2022 Temmuz ila Aralık döneminde asgari ücret desteğinden yararlanabilmek için 5 ve üzeri sigortalı çalıştırmak gerekmektedir. 2022 Temmuz ayında 4, Ağustos ayında 7 sigortalı çalıştırmışsak, Temmuz ayı için destekten yararlanamazken, Ağustos ayında yararlanılır.

Peki işyeri 2022 yılında yeni açılmışsa veya 2021 yılında açılmasına rağmen işçi bildirimi yoksa hesaplama nasıl yapılacaktır? Yukarıdaki bir önceki yılın en düşük sigortalı bildirimi yapılan aydaki sigortalı sayısından fazla sigortalı bildirme şartı 2022 yılı içinde ilk defa SGK’da işyeri dosyası açtırılmış veya 2021 yılından önce SGK’da işyeri dosyası açtırılmış olsa bile 2021 yılında hiç sigortalı çalıştırılmamış işyerleri için uygulanmayacaktır.

-   İşyerleri arasında sigortalı kaydırma, sahte sigorta bildirme, kayıt dışı çalıştırma gibi muvazaalı durumlar olması halinde destekten yararlandırılmayacak ve yararlanılmış ise destek tutarı geri alınacaktır.

- Sigorta kazancının eksik bildirilmesi halinde de destekten yararlanılamayacaktır, ancak bunun bir sınırı bulunmaktadır. 2022 yılı için çalıştırdığı kişilerin sigorta primine esas kazançlarını tam olarak bildirilmesi veya ilgili ayda 2022 yılına ait aylık brüt asgari ücretin onda birini (647,1 TL) geçmeyecek tutarda eksik prime esas kazanç bildirimi yapıldığının tespiti durumunda SGK tarafından yapılacak ihtar üzerine on beş günlük süre içinde söz konusu eksikliğin düzeltilmesi ve eksik prim borcunun ödenmesi halinde destekten yararlanılır.