7524 sayılı Kanunla Yapılan Vergisel Düzenlemeler

7524 sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 2/8/2024 tarihli ve 32620 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

16 Temmuz 2024 tarihinde “Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” TBMM gündemine girmişti. Söz konusu Kanun teklifiyle yapılması öngörülen düzenlemeler ve öngörülen yürürlük tarihleri https://kpmgvergi.com/yayinlar/mali-bultenler/vergi/yeni-kanun-teklifi-ile-yapilmasi-ongorulen-duzenlemeler/2588 bağlantısındaki bültenimizde yer almaktadır.

Teklif, 18 Temmuz 2024 tarihinde TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda bazı değişiklikler yapılarak kabul edilip, TBMM Genel Kurulu'na sevk edilmişti. İlgili açıklamalar https://kpmgvergi.com/yayinlar/mali-bultenler/vergi/meclise-sunulan-kanun-teklifinde-yapilan-degisiklikler/2591 bağlantısındaki bültenimizde yer almaktadır.

TBMM Genel Kurulu'ndaki görüşmelerde, ilgili Kanun’a vergi davalarında istinaf ve temyiz uygulamalarını düzenleyen ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nda değişiklik öngören dört yeni madde daha eklenmiştir. Sonrasında ilgili kanun teklifi 27 Temmuz 2024 tarihinde TBMM Genel Kurulu tarafından kabul edilerek, 7524 sayılı Kanun olarak yasalaşmış ve TBMM internet adresinde yayımlanmıştı.

İlgili Kanun, Cumhurbaşkanı'nın onayı sonrasında, 2/8/2024 tarihli ve 32620 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

7524 sayılı Kanunla Yapılan Düzenlemeler

Söz konusu Kanunla;

•        Çok uluslu şirketlere küresel asgari kurumlar vergisi getirilmiştir.

•        Yurt içi asgari kurumlar vergisi düzenlemesi yapılarak, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazançları üzerinden %10 oranında asgari bir vergi alınması sağlanmıştır.

•        Yap İşlet ve Devret Modeli ile Kamu Özel İşbirliği Projeleri kapsamında elde edilen kazançlara kurumlar vergisinin %30 olarak uygulanması öngörülmüştür.

•        Yatırım fon ve ortaklıklarının halihazırda var olan kazanç istisnası, gayrimenkul kazançlarının %50’sinin kar dağıtımı olarak dağıtılması şartına bağlanmıştır.

•        Serbest bölgelerde faaliyette bulunan işletmelere sağlanan kazanç istisnasının ihracat gelirleri ile sınırlandırılarak, yurt içine yapılan satışlardan elde edilen kazançlara uygulanan istisna kaldırılmıştır.

•        Ticari kazanç elde eden gelir vergisi mükellefleri ile kurumlar vergisi mükelleflerine yapılan bazı ödemelerden gelir ve kurumlar vergisi kesintisi yapılması yönünde yetki düzenlemesi yapılmıştır.

•        Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca teknogirişim şirketi olarak belirlenen Şirketlerdeki hisse senedi opsiyonlarında vergisel kolaylık sağlanmıştır.

•        Serbest meslek kazancı ve ticari kazanç yönünden gelir vergisi mükelleflerinin yılın belirli zamanlarında hasılatları tespit edilerek,  beyanları ile tespit edilen hasılatları arasında uyumsuzluk olanların izaha davet edilmesi ve izahı yeterli olmayanlar hakkında vergi tarh edilebilmesine imkân sağlanmıştır.

•        Mükelleflerin KDV beyannamelerinde yer alan indirilecek KDV tutarlarının beş takvim yılı süresince indirim yoluyla giderilememesi halinde, bu süre sonunda kayıtlardan çıkarılarak yapılacak vergi incelemesi ile gelir veya kurumlar vergisinin tespitinde gider olarak dikkate alınmasına imkan sağlanmıştır.

•        Ayrıca, birleşme, devir ve bölünme işlemlerinde, devreden KDV tutarının beş takvim yılı kriterine veya zamanaşımına bağlı olmaksızın vergi incelemesi yoluyla yeni şirkete devrine izin verilecek şekilde düzenleme yapılmıştır.

•        Gümrük Kanunundaki muafiyetlere ilişkin uygulanan bazı KDV ve ÖTV istisnalarına yönelik düzenleme yapılmıştır.

•        KDV İstisna uygulamasında deniz taşıma araçlarının netleştirilmesine yönelik düzenleme yapılmıştır.

•        Yabancı devletler tarafından deprem nedeniyle yapılacak yardımlara ilişkin KDV istisnası sağlanmıştır.

•        Kayıt dışılıkla mücadeleye katkı sağlamak amacıyla, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının tutarları artırılmıştır.

•        Kayıt dışı faaliyette bulunan mükelleflere artırımlı ceza uygulaması getirilmiştir.

•        Vergi aslı uzlaşma kapsamı dışına çıkarılmıştır.

•        Borcu yoktur uygulamasına “mahkeme kararları ve icra dairelerinin ödeme veya icra emirleri üzerine yapılacak ödemeler” de dâhil edilmiştir.

•        Yurt dışına çıkış yapan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarından çıkış başına alınan harç tutarı 500 TL olarak yeniden belirlenmiş ve harcın her yıl yeniden değerleme oranında artırılması sağlanmıştır.

1.      Kurumlar Vergisi Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler

1.1. Küresel Asgari Kurumlar Vergisi Uygulaması

7524 sayılı Kanun’un 37 ila 50. maddelerinde yerel ve küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisine ilişkin düzenlemeler yer almaktadır.

Düzenleme ile özetle, nihai ana işletmesinin konsolide finansal tablosundaki yıllık konsolide hasılatı, gelirin raporlandığı hesap döneminden önceki 4 hesap döneminin en az ikisinde 750 milyon Avro karşılığı Türk lirası sınırını geçen çok uluslu işletme gruplarının bağlı işletmelerinin ilgili hesap dönemindeki kazançları, yerel ve küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisine tabi olacaktır.

Bu itibarla, Kurumlar Vergisi Kanunu’nda yapılan değişiklik ile OECD Model Kurallar dikkate alınmak suretiyle söz konusu gelir limitini aşan büyük çok uluslu işletmelerin asgari %15 oranında vergi ödemesi düzenlenmiştir. Kurumlar Vergisi Kanunu’na “Yerel ve Küresel Asgari Tamamlayıcı Kurumlar Vergisi ve Geçici Maddeler” başlığı altında 5 bölümden oluşan 5. kısım eklenmiştir.

Birinci Bölüm: Verginin Konusu, Tanımlar, Muafiyet ve İstisnalar

İkinci Bölüm: Vergi Yükünün Hesaplanması, Asgari Tamamlayıcı Kurumlar Vergisi Matrahı, Oranı ve Hesabı

Üçüncü Bölüm: Küresel Asgari Tamamlayıcı Kurumlar Vergisinin Mükellefi, Vergilendirme Dönemi, Beyanı, Tarhı ve Ödenmesi

Dördüncü Bölüm: Yerel Asgari Tamamlayıcı Kurumlar Vergisinin Mükellefi, Vergilendirme Dönemi, Beyanı, Tarhı ve Ödenmesi

Beşinci Bölüm: Diğer Hükümler

İlgili konuya ilişkin ayrıntılı açıklamalarımızı ayrı bir bülten ile paylaşacağız.

1.2. Yurt İçi Asgari Kurumlar Vergisi Uygulaması

Kurumlar Vergisi Kanunu’na 32/B maddesinden sonra gelmek üzere eklenen “Yurt içi asgari kurumlar vergisi” başlıklı 32/C maddesiyle, Kanun’un 32 ve 32/A maddeleri hükümleri dikkate alınarak hesaplanan kurumlar vergisinin, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının % 10’undan az olmaması öngörülmüştür.

Buna göre, mevcut düzenlemeler çerçevesinde kurumlar vergisi hesaplanacak, bu şekilde hesaplanan vergi tutarı, önerilen yurt içi asgari kurumlar vergisi düzenlemesine göre indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının % 10’undan az olamayacaktır.

Düzenlemeye göre, asgari kurumlar vergisi hesaplanırken, aşağıdaki istisna ve indirimler asgari kurumlar vergisi matrahından düşülecektir:

Tam mükellef kurumlardan elde edilen iştirak kazançları istisnası (K.V.K. Mad. 5/1-a)

Emisyon primi kazanç istisnası (K.V.K. Mad. 5/1-ç)

Sahip olunan taşınmazlardan elde edilen kazançlar dışında Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/1.d maddesinde sayılan yatırım fon ve ortaklıklarının istisna kazançları (K.V.K. Mad. 5/1-d)

Kooperatiflerde risturn istisnası (KVK Md.5/1-i)

Finansal kiralama şirketleri ve varlık kiralama şirketleri ile yapılan sat geri kirala işlemlerinden elde edilen kazançlara uygulanan istisna ( K.V.K. Mad. 5/1-j &k)

3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu kapsamında vergiden istisna edilen kazançlar

4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamındaki kazanç istisnası,

Türk Uluslararası Gemi Siciline kayıtlı gemilerin işletilmesi ve devrinden elde edilen kazançlara uygulanan istisna

Kurumlar vergisi matrahından indirim konusu yapılabilen Ar-Ge ve tasarım indirimleri

Girişim Sermayesi Fonu Olarak Ayrılan Tutarlar ( K.V.K. Mad. 10/1-g )

Korumalı İşyeri İndirimi ( K.V.K. Mad. 10/1-h )

Yurt içi asgari kurumlar vergisi hesaplamasında ayrıca aşağıdaki indirimler dikkate alınabilecektir.

a.      Payları Borsa İstanbul Pay Piyasasında ilk defa işlem görmek üzere en az %20 oranında halka arz edilen kurumların beş hesap dönemine ait kurum kazançlarına uygulanan iki puanlık indirim,

b.      İhracat yapan kurumların münhasıran ihracattan elde ettikleri kazançlarına uygulanan beş puanlık indirim,

c.      Sanayi sicil belgesini haiz ve fiilen üretim faaliyetiyle iştigal eden kurumların münhasıran üretim faaliyetinden elde ettikleri kazançlarına uygulanan bir puanlık indirim,

d.      Maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'ndan alınan teşvik belgeleri kapsamındaki yatırıma katkı tutarları ile sınırlı olmak üzere, mükelleflerin beyannameleri üzerinde Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32/A maddesi kapsamında indirimli kurumlar vergisi uygulaması nedeniyle ödemedikleri kurumlar vergisi

Üzerinden %10 kurumlar vergisi hesaplanacak kurum kazancı olarak; ticari bilanço kârına veya zararına kanunen kabul edilmeyen giderlerin (KKEG) eklenmesi ve yukarıda sayılan istisna ve indirimlerin düşülmesi suretiyle bulunan tutar dikkate alınacaktır.

Yurt içi asgari kurumlar vergisi, geçici vergi dönemleri için de uygulanmakla beraber, ilk defa faaliyete başlayan kurumlar hakkında faaliyete başlanılan hesap döneminden itibaren üç hesap dönemi boyunca uygulanmayacaktır.

Yurt içi asgari kurumlar vergisi oranını; sektörler, faaliyet konusu, iş kolları ya da üretim alanları itibarıyla ayrı ayrı ya da birlikte sıfıra kadar indirmeye veya bir katına kadar artırmaya Cumhurbaşkanı, maddenin uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye ise Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilidir.

Düzenleme; 2025 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlara, özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2025 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

1.3. Yap İşlet Ve Devret Modeli İle Kamu Özel İşbirliği Projeleri Kapsamında Elde Edilen Kazançlardan %30 Oranında Kurumlar Vergisi Alınması

Söz konusu Kanun’un 35. maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanununun “Kurumlar vergisi ve geçici vergi oranı” başlıklı 32 nci maddesinde değişiklik yapılmıştır.

Buna göre,

-        3996 sayılı Kanuna göre yap-işlet-devret modeli çerçevesinde gerçekleştirilen projeler ile,

-        6428 sayılı Kanuna göre kamu özel iş birliği modeli çerçevesinde yürütülen projelerde faaliyette bulunan kurumların

kazançları için kurumlar vergisi oranı %30’a çıkarılmıştır.

Bu düzenleme ile %30 oranı, anılan kurumların münhasıran bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlara değil; tüm faaliyet kazançlarına uygulanacaktır.

Değişiklik hükmü söz konusu Kanunlara göre düzenlenen sözleşmelere doğrudan taraf olan kurumlar için geçerli olup, taşeron sözleşmeleriyle alt yüklenicilerin bu kapsamda yürüttükleri faaliyetlerden elde ettikleri kazançlarında, kurumlar vergisi oranına yönelik genel hükümler geçerli olacaktır.

Düzenleme, 2025 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlara, özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2025 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecektir.

1.4. Yatırım Fon ve Ortaklıklarında Kurumlar Vergisi İstisnasının Kâr Dağıtılması Koşuluna Bağlanması

Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde sayılan fon veya ortaklıkların kazançları Türkiye’de kurulmuş olmaları şartıyla kurumlar vergisinden istisnadır.

Söz konusu Kanun ile Kurumlar Vergisi Kanununun “İstisnalar” başlıklı 5.maddesinde değişiklik yapılmış, taşınmazlara yatırım yapan fon ve ortaklıkların (emeklilik yatırım fonları hariç), ticari mal niteliğinde olanlar dahil sahip oldukları taşınmazlardan elde ettikleri kazançlara sağlanan istisna, elde edilen bu kazançların %50’sinin, kazancın elde edildiği hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken ayı izleyen ikinci ayın sonuna kadar ortaklarına kar payı olarak dağıtılması şartına bağlanmıştır. Bu süre içerisinde belirtilen orana kadar karın ortaklara dağıtılmaması durumunda, istisnadan faydalanılması nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğramış sayılacaktır.

Kanun maddesi ile ayrıca Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5. maddesinin (d) bendine eklenen hüküm kapsamında, aynı maddenin (a) bendi de değiştirilmiş ve kar dağıtım koşulunu sağlayamadığı için istisnadan yararlanamayan yatırım fon ve ortaklıklarından kar payı elde eden kurumların, iştirak kazançları istisnasından yararlanmalarına imkan sağlanmıştır.

Söz konusu düzenleme 01.01.2025 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

1.5. Bazı Ödemelerin Gelir ve Kurumlar Vergisi Tevkifatı Kapsamına Alınabilmesine Yönelik Yetki Düzenlemesi Yapılması

Söz konusu Kanunun 33. maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “vergi kesintisi” başlıklı 15. maddesinde; Kanunun 34. maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “Dar mükellefiyette vergi kesintisi” başlıklı 30. maddesinde değişiklikler yapılmıştır.

Yapılan değişiklikler ile;

•        6563 sayılı Kanun kapsamında, elektronik ticaret pazar yerlerinde elektronik ticaret hizmet sağlayıcılarının mal veya hizmetlerinin teminine yönelik sözleşme yapılmasına ya da sipariş verilmesine imkan sağlayan aracı hizmet sağlayıcılarının ve elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının, mezkur Kanun hükümlerine göre faaliyette bulunan hizmet sağlayıcılarına ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcılarına faaliyetleri dolayısıyla yaptıkları ödemeler,

•        Cumhurbaşkanınca belirlenen sektörler veya faaliyet konularına ilişkin mal ve hizmet alımlarına yönelik yapılan ödemeler,

kurumlar vergisi tevkifatı kapsamına alınmıştır. Kanunun 4. maddesi ile benzer düzenleme Gelir Vergisi Kanunu’nda da yapılmış ve söz konusu ödemeler gelir vergisi tevkifatı kapsamına alınmıştır.

Düzenleme; 01 Ocak 2025 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.

2.      Gelir Vergisi Kanununda Yapılan Değişiklikler

2.1. Teknogirişim Şirketi Niteliğindeki İşverenlerce Hizmet Erbabına Pay Senedi Verilmek Suretiyle Sağlanan Menfaatlerde Ücret İstisnası Getirilmesi

Söz konusu Kanunun 2.maddesi ile Gelir Vergisi Kanununun mülga 17.maddesi yeniden düzenlenmiştir. Düzenlemeye göre, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca belirlenen kriterlere göre teknogirişim şirketi niteliğini haiz işverenlerce hizmet erbabına bedelsiz veya indirimli olarak verilen ve ücret niteliğinde kabul edilen pay senetlerinin, verildiği tarihteki rayiç değerinin o yıldaki bir yıllık brüt ücret tutarını aşmayan kısmı gelir vergisinden istisna olarak dikkate alınacaktır.

Söz konusu düzenleme Kanun’un yayım tarihi olan 2 Ağustos 2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

2.2. Ticari veya Serbest Meslek Kazançlarında Günlük Hasılat Tespiti ve Gelir Vergisi Matrahının Belirlenmesi

Söz konusu Kanun’un 3. maddesiyle, Gelir Vergisi Kanunu’nun mülga 69. maddesi “Ticari ve mesleki kazançlarda günlük hasılat tespiti ve gelir vergisi matrahının belirlenmesi” başlığı ile yeniden düzenlenmiş ve ticari veya serbest meslek faaliyetleri yönünden mükellefiyeti olanların gerçek hasılatlarının tespitine yönelik vergi güvenlik müessesi ihdas edilmiştir.

Buna göre yukarıda belirtilen mükellefler için, idarece yapılacak yoklamalar sonucu tespit edilen günlük hasılat tutarları ortalamasından hareketle aylık hasılat tutarı hesaplanacaktır. Bu şekilde tespit edilen aylık hasılat tutarlarının toplamı, tespit yapılan ay sayısına bölünmek suretiyle aylık ortalama hasılat tutarı belirlenecek, bu tutar faaliyette bulunulan ay sayısı ile çarpılmak suretiyle mükelleflerin ilgili takvim yılı hasılatları tespit edilecektir. Tespit edilen hasılat tutarları ile; beyan edilen hasılat arasındaki fark %20'den fazla olan mükellefler Vergi Usul Kanunu’nun 370. maddesi kapsamında izaha davet edilecektir.

7524 sayılı Kanun’un 3. maddesi uyarınca bu hükümler kurumlar vergisi mükellefleri hakkında da uygulanacaktır.

Söz konusu düzenleme 1 Ocak 2025 tarihinde yürürlüğe girecektir.

2.3. E-Ticaret Platformları Aracılığıyla Gerçekleşen Ödemelerin Vergi Kesintisi Kapsamına Alınması

Söz konusu Kanunun 4. maddesiyle Gelir Vergisi Kanunu’nun “Vergi tevkifatı” başlıklı 94. maddesine yeni bent eklenmiştir. Bu kapsamda, 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre aracı hizmet sağlayıcılarının ve elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının, Kanun kapsamındaki faaliyetleri dolayısıyla hizmet sağlayıcılarına ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcılarına yaptıkları ödemeler gelir vergisi tevkifatı kapsamına alınmıştır.

Ayrıca, maddede yapılan diğer bir düzenleme ile mal ve hizmet alımlarına ilişkin gerçek kişilere yapılan ödemeler üzerinden Cumhurbaşkanı’nca belirlenen sektör ve faaliyet konuları dikkate alınarak vergi tevkifatı yapılabilecektir.

Söz konusu düzenleme 1 Ocak 2025 tarihinde yürürlüğe girecektir.

3.      Vergi Usul Kanununda Yapılan Değişiklikler

3.1. Sahte Belge Düzenlemek Amacıyla Mükellefiyet Tesis Ettirdiği Tespit Edilip Mükellefiyeti Terkin Edilenlerin Teminat Uygulamasında Değişiklik Yapılması

VUK’un 153/A maddesinin üçüncü ve müteakip fıkralarında; verilen sürede teminat yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi halinde istenilen teminat tutarının teminat alacağı olarak tahakkuk ettirilmesi ve bu alacağa gecikme zammı tatbik edilerek takip ve tahsiline yönelik hükümler yer almaktaydı. Anayasa Mahkemesi tarafından söz konusu düzenlemeler iptal edilmişti.

Söz konusu Kanun’un 5. maddesiyle ilgili maddede değişiklikler yapılmıştır.

Yapılan düzenleme ile;

•        Madde kapsamındaki mükelleflerden istenilecek teminatın üst sınırı belirlenmiş,

•        Üçüncü ve dördüncü fıkralar kapsamında istenilen teminatın verilme süresi 30 günden 60 güne çıkarılmış,

•        Üçüncü fıkra kapsamında yükümlülüklerini öngörülen şekilde yerine getiren mükelleflere teminatın iade edilmesi ve birinci fıkrada sayılan kişilerin teminat isteme tarihi itibari ile tahakkuk etmiş tüm vergi borçlarından sorumlu olmamaları sağlanmıştır.

Söz konusu düzenleme Kanun’un yayım tarihi olan 2 Ağustos 2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

3.2. Kıymetli Madenlerin Borsa Rayiciyle Değerlenmesi

Söz konusu Kanun’un 7. maddesi ile Vergi Usul Kanunu’nun “Borsa Rayici” başlıklı 263. maddesine “ve kıymetli madenler” ibaresi eklenmiştir.

Yapılan bu değişiklik ile kıymetli madenler borsasında işlem gören kıymetli madenlerin değerleme işlemlerinde değerleme ölçüsü olarak borsa rayici kullanılabilecektir.

Ayrıca Kanunun 8. maddesi ile Vergi Usul Kanununa “Emtia” başlıklı 274. maddesinden sonra gelmek üzere “Kıymetli madenler” başlıklı 274/A maddesi eklenmiştir. Eklenen madde kapsamında, Altın, gümüş, platin ve paladyum gibi kıymetli madenler borsa rayici ile değerlenecektir.

Borsa rayici yoksa veya borsa rayicinin muvazaalı bir şekilde oluştuğu anlaşılırsa değerlemeye esas bedel olarak, bu rayiç yerine maliyet bedeli esas alınacaktır.

Söz konusu düzenleme Kanun’un yayım tarihi olan 2 Ağustos 2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

3.3. Vergi Aslında Uzlaşma Hükümlerinin Uygulamasının Kaldırılması

Söz konusu Kanun’un 14. maddesi ile Vergi Usul Kanunu’nun “Özel ödeme zamanları” başlıklı 112. maddesinde ve “Vergi ziyaı, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarında indirme” başlıklı 376. maddesinde değişiklik yapılmış, Vergi Usul Kanunu’nda yer alan uzlaşma müessesesinde vergi aslı, uzlaşma kapsamından çıkarılmıştır.

Ayrıca söz konusu Kanun’un 16. maddesiyle mevcut uzlaşma başvurularının VUK’un değiştirilmeden önceki hükümlerine göre sonuçlandırılması sağlanmaktadır.

Buna göre Kanun’un yayımı tarihi olan 2 Ağustos 2024 tarihinden önce;

•        Uzlaşma talep edildiği halde henüz uzlaşma günü verilmemiş,

•        Uzlaşma günü verilmiş ancak uzlaşma görüşmesi yapılmamış,

•        Çeşitli nedenlerle uzlaşma günü ertelenmiş,

•        Uzlaşma talep süresi geçmemiş,

olan vergi ve cezalara ilişkin 7524 sayılı Kanun’la değişmeden önce geçerli olan hükümler uygulanacaktır.

Söz konusu düzenleme Kanun’un yayım tarihi olan 2 Ağustos 2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

3.4. Usulsüzlük ve Özel Usulsüzlük Cezalarının Artırılması

3.4.1.      Usulsüzlük Cezalarının Artırılması

Söz konusu Kanunun 10. maddesi ile Vergi Usul Kanunu’nun 352. maddesinde değişiklik yapılmış olup, mevcut “Usulsüzlük Cezalarına Ait Cetvel”deki tutarlar aşağıdaki gibi değiştirilmiştir.

Söz konusu düzenleme Kanun’un yayım tarihi olan 2 Ağustos 2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

3.4.2.      Özel Usulsüzlük Cezalarının Artırılması

Kanunun 11. maddesi ile Vergi Usul Kanunu’nun 353. maddesinde değişiklik yapılmış ve özel usulsüzlük cezaları artırılmıştır.

Yapılan değişiklik ile bir takvim yılı içerisinde aynı neviden birden fazla belgenin düzenlenmediğinin tespit edilmesi durumunda her bir belge için ayrı ayrı ceza kesileceği düzenlenmiştir.

Vergi Usul Kanunu’na göre düzenlenmesi gereken fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu, serbest meslek makbuzu, perakende satış fişi gibi belgeler yerine kanunda yer almayan belgelerin düzenlenmesi durumunda kesilecek cezalar artırımlı olarak uygulanacaktır.

Ek olarak bu belgeleri almak zorunda olanlara da ceza kesilmesi yönünde düzenleme yapılmakta, ancak idarenin bilgisine girmeden önce belgenin düzenlenmesi gereken tarihi takip eden beş iş günü içerisinde belgenin düzenlenmediğinin idareye bildirilmesi durumunda, bunlar adına özel usulsüzlük cezası kesilmeyeceği düzenlenmiştir.

İlgili Kanunun 12. maddesi ile Vergi Usul Kanununun “Damga Vergisinde” başlıklı 355.maddesinde yapılması öngörülen değişiklikle damga vergisi ödenmemiş kağıtları işleme koyan noterler adına kesilecek asgari özel usulsüzlük cezası tutarı 14 TL’den 40 TL’ye çıkarılmıştır.

Söz konusu Kanunun 13. maddesi ile yapılan Vergi Usul Kanunu mükerrer 355.maddesinde yapılan değişikliklerle;

•        Bu madde kapsamında kesilen özel usulsüzlük cezaları ve ceza üst sınırları artırılmış,

•        Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası anlaşmaların bilgi değişimi hükümleri kapsamında bilgi toplanmasını amaçlayan bir düzenleme olan Vergi Usul Kanunu’nun 152/A maddesi uyarınca getirilen zorunluluklara uymayanlara uygulanacak özel usulsüzlük cezası için düzenleme yapılmış,

•        Tahsilat ve ödemelerin tevsik zorunluluğuna ilişkin yetkinin kapsamı genişletilerek, mükellef olmayanlar da kapsama alınmış ve buna ilişkin özel usulsüzlük cezası belirlenmiş,

•        Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 257. maddesinin birinci fıkrasının (7) numaralı bendiyle, elektronik ortamda ticari faaliyette bulunan hizmet sağlayıcılara ve aracı hizmet sağlayıcılara getirilen yükümlülükleri yerine getirmeyenler adına kesilen özel usulsüzlük cezası yeniden düzenlenmiş,

•        Mal teslimi veya hizmet ifalarına ilişkin para transferlerinin, başkasına ait banka hesaplarına yapılması durumunda, banka hesabını kullanan ve kullandıran adına özel usulsüzlük cezası kesileceği yönünde düzenleme yapılmış,

•        Kendi adına kayıtlı olmayan ödeme sistemlerini veya cihazları kullananlara ve kullandıranlara her bir tespit için özel usulsüzlük cezası kesilmesi öngörülmüş,

•        Vergi Usul Kanunu’nun 153/A maddesi gereğince istenilen teminatı vermeyenlere veya tamamlamayanlara özel usulsüzlük cezası kesilmesi hükme bağlanmıştır.

Söz konusu düzenleme Kanun’un yayım tarihi olan 2 Ağustos 2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

3.5. Kayıt Dışı Faaliyette Bulunanlara Kesilecek Vergi Ziyaı Cezasının Artırılması

Vergi Usul Kanunu’nun 344. maddesinde hangi fiillere ne kadar vergi ziyaı cezası kesileceğine ilişkin hüküm yer almaktadır.

7524 sayılı Kanun’un 9. maddesiyle söz konusu maddeye yeni bir fıkra eklenmiştir. Buna göre mükellefiyet tesis ettirilmesi gerektiği halde bu zorunluluğa uyulmaksızın vergi dairesinin ıttılaı (bilgisi) dışında ticari, zirai veya mesleki faaliyette bulunmak suretiyle vergi ziyaına (kaybına) sebebiyet verilmesi durumunda, birinci, ikinci ve üçüncü fıkralara göre kesilecek vergi ziyaı cezası %50 artırılarak uygulanacaktır. Bir başka deyişle yukarıdaki fiiller nedeniyle vergi ziyaına sebebiyet verilmesi durumunda vergi ziyaı cezası; verginin 1 katı olarak kesilecek cezalarda 1,5 kat, verginin 3 katı olarak kesilecek cezalarda 4,5 kat olarak uygulanacaktır.

Aynı vergi türü ve dönemine ilişkin daha sonra yapılacak tarhiyatlar nedeniyle kesilecek vergi ziyaı cezalarına da aynı artırım hükmü tatbik edilecektir.

Söz konusu düzenleme Kanun’un yayım tarihi olan 2 Ağustos 2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

4.      Katma Değer Vergisi Kanununda Yapılan Değişiklikler

4.1. Gezi, Eğlence, Spor Ve Amatör Balıkçılık Gibi Faaliyetlerde Kullanılan Araçlar İle Özel Tekne Ve Yatların, Deniz Taşıma Aracı Olarak Kabul Edilmemesi

Bilindiği üzere KDV Kanunu’nun 13. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde, deniz ve hava taşıma araçları için liman ve hava meydanlarında yapılan hizmetlerin KDV’den istisna olduğuna dair hüküm yer almaktadır.

7524 sayılı Kanun’un 17. maddesiyle söz konusu bende; gezi, eğlence, spor ve amatör balıkçılık gibi faaliyetlerde kullanılan araçlar ile özel tekne ve yatların, deniz taşıma aracı olarak kabul edilmeyeceğine ilişkin hüküm eklenmiştir.

Bu hüküm 1 Eylül 2024 tarihinde (yayımını izleyen ayın başında) yürürlüğe girecektir.

4.2. Bazı Malların İthalatı ve Yurt İçi Teslimindeki İthalat Lehine Olan Uygulama Farklılığının Giderilmesi

Söz konusu Kanunun 18. maddesi ile Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 16/1-b maddesinde değişiklik yapılmıştır.

Yapılan düzenleme ile;

•        Milli güvenlik kuruluşlarının her türlü araç, gereç, silah, teçhizat, makine, cihaz ve sistemleri ve bunların araştırma, geliştirme, eğitim, üretim, modernizasyon ve yazılımı ile yapım, bakım ve onarımlarında kullanılacak yedek parçalar, akaryakıt ve yağlar, hammadde, malzeme ile bedelsiz olarak dış kaynaklardan alınan yardım malzemelerinin ithalatlarında Gümrük Kanunu’nun 167. maddesinden gelen istisna kaldırılmıştır. Mevcut durumda bu malların ithalinde Katma değer Vergisi Kanunu’nun 13/f maddesinde yer alan istisna uygulanmakta olup, değişiklikten dolayı uygulamada bir değişiklik olmayacaktır.

•        Engelli araçlarının ithalatında Gümrük Kanunu’nun 167/12-a maddesinden kaynaklanan istisna kaldırılmış olup, engelli araçlarının ithali ile yurt içinden alımında ithalat lehine olan rekabet eşitsizliği giderilmiştir.

Kanunun 25. maddesi ile aynı konu hakkında Özel Tüketim Vergisi Kanunu için de düzenleme yapılmıştır.

Düzenleme; 01 Kasım 2024 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir

4.3. Beş Yıl Süreyle İndirilemeyen KDV’nin İndirim Hesabından Çıkartılarak Özel Bir Hesaba Alınması ve Gider Olarak Kaydedilmesi

Katma Değer Vergisi Kanunu’nun;

•        30. maddesine eklenen bir bent ile, beş takvim yılı veya daha fazla süreyle devreden katma değer vergisi tutarlarının, indirim KDV hesaplarından çıkarılarak özel bir hesaba alınması,

•        58. maddesine eklenecek iki fıkra hükmüyle de indirimi yasaklanan söz konusu katma değer vergisi tutarının, mükellefin talebine bağlı olarak yapılacak vergi incelemesi sonucuna göre gelir veya kurumlar vergisinin tespitinde gider olarak dikkate alınması,

düzenlenmiştir.

Yapılan düzenlemeye göre; İndirilemeyecek KDV olarak tanımlanan ve beş takvim yılı süresince devreden KDV tutarları, ertesi yılın başında özel bir hesaba alınacak, özel hesaba alınan tutarın bu tarihten itibaren üç yıl içinde mükellefin talebi üzerine, en fazla bir yıl içinde yapılacak vergi incelemesi sonucunda, incelemenin tamamlandığı yıla ilişkin gelir veya kurumlar vergisinin tespitinde gider olarak dikkate alınacaktır.

Belirlenen sürede talepte bulunulmaması halinde, indirimi yasaklanan katma değer vergisi tutarının gider olarak dikkate alınması da olanaksız hale gelecek, işletmeler için vergi matrahının tespitinde de dikkate alınamayan nihai bir maliyet haline dönüşecektir.

Değişiklikler, 01.01.2030 tarihi itibarıyla yürürlüğe girecektir.

4.4. Birleşme, Devir ve Bölünme İşlemlerinde, Devreden KDV ve İade Hakkının Zamanaşımına Bağlı Olmaksızın Vergi İncelemesi Yoluyla Yeni Şirkete Devrine İzin Verilmesi

Bilindiği üzere; KDV Kanunu’nun 17. maddesinin (4) numaralı fıkrasının (c) bendinin parantez içi hükmü uyarınca, şirketlerin birleşme, devir ve bölünme işlemleri dolayısıyla faaliyetini bırakan, bölünen veya infisah eden mükellefler tarafından yüklenilen ve indirilemeyen katma değer vergisinin, faaliyete başlayan veya devir ve bölünme işlemleri sonrasında devredilen veya bölünen kurumların varlıklarını devralan mükellefler tarafından indirim konusu yapılması mümkündür.

Söz konusu Kanunun 19. maddesi ile Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17/4-c maddesinde değişikliğe gidilmiş, yapılan değişiklik ile faaliyetini bırakan, bölünen veya infisah eden mükelleflerin indirim konusu yapılamamış katma değer vergisi tutarının devralan şirkette indirimi, yapılacak inceleme sonucuna göre mümkün olabilecektir. Gerekli incelemeler Vergi Usul Kanununda düzenlenen zamanaşımı sürelerine bağlı olmaksızın yapılabilecektir.

Söz konusu düzenleme Kanun’un yayım tarihi olan 2 Ağustos 2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

4.5. KDV İadelerindeki Esas Usulün Vergi İncelemesi Olarak Belirlenmesi

Söz konusu Kanun’un 21. maddesiyle KDV Kanunu’nun “Yetki” başlıklı 36. maddesine “Bu Kanun hükümleri uyarınca iade hakkı doğuran işlemlerden kaynaklanan iade taleplerinin vergi inceleme raporu sonucuna göre yerine getirilmesi esastır.” cümlesi eklenmiştir.

Bu düzenlemeyle, KDV iadesinin esas itibarıyla vergi inceleme sonucuna göre yerine getirileceği hüküm altına alınmış ancak mükelleflerin vergiye uyum seviyelerine göre Bakanlığa YMM raporu veya herhangi bir rapor almadan iade yöntemlerini belirleme konusunda yetki verilmiştir.

Söz konusu düzenleme, 1 Eylül 2024 tarihinde (Kanun’un yayımını izleyen ayın başında) yürürlüğe girecektir.

4.6. Yabancı Kurumlarca Deprem Bölgesinde Yaptırılacak Bazı İnşaatlar Dolayısıyla Bu Kurumlara Yapılan Teslim Ve Hizmetlerde KDV İstisnası Getirilmesi

Söz konusu Kanun’un 23. maddesiyle Katma Değer Vergisi Kanunu’na Geçici 45. madde eklenmiştir.

Eklenen geçici madde ile, 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen depremler nedeniyle genel hayata etkili afet bölgesi olarak kabul edilen yerlerde, genel bütçeli kamu idareleri ile yabancı devlet kurum ve kuruluşları arasında imzalanan protokol kapsamında genel bütçeli kamu idarelerine bağışlanmak üzere, konut, iş yeri, okul, öğrenci yurdu, hastane, ibadethane, kültür ve sanat merkezi, kütüphane gibi taşınmazların inşasına ilişkin yabancı devlet kurum ve kuruluşlarına 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren yapılan teslim ve hizmetler 31 Aralık 2025 tarihine kadar KDV’den istisna olacaktır.

Aynı yerlerde genel bütçeli kamu idareleri ile yabancı devlet kurum ve kuruluşları arasında imzalanan protokol kapsamında genel bütçeli kamu idarelerine bağışlanacak konutların yabancı devlet kurum ve kuruluşlarına teslimleri de 31 Aralık 2025 tarihine kadar KDV’den istisna edilecektir.

Ayrıca bu kapsamdaki işlemler nedeniyle yüklenilen verginin indirim ve iadesi de mümkün bulunmaktadır.

Söz konusu düzenleme Kanun’un yayım tarihi olan 2 Ağustos 2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

5.      Özel Tüketim Vergisi Kanununda Yapılan Değişiklikler

5.1. Bazı Tütün Mamullerinden Alınmakta Olan Maktu Vergi Tutarına İlişkin Asgari Maktu Vergi Tutarının %20’sine Kadar Olan Sınırlamanın Kaldırılması

Söz konusu Kanunun 26. maddesi ile ÖTV Kanununun “Oran veya tutar” başlıklı 12.maddesinde değişiklik yapılmış, ÖTV Kanununa ekli (III) sayılı listenin (B) cetvelinde yer alan bazı tütün mamullerinden alınmakta olan maktu vergi tutarına ilişkin asgari maktu vergi tutarının %20’sine kadar olan sınırlama kaldırılarak, birim ambalajda bulunan mamul için alınacak asgari maktu vergi tutarı kadar maktu vergi alınabilmesine ilişkin Cumhurbaşkanı’na yetki verilmiştir.

Söz konusu düzenleme Kanun’un yayım tarihi olan 2 Ağustos 2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

6.      Serbest Bölgeler Kanununda Yapılan Değişiklikler

6.1. Serbest Bölgelerde Faaliyette Bulunan İşletmelere Sağlanan Kazanç İstisnasının İhracat Gelirleri İle Sınırlandırılması

Mevcut düzenlemeye göre, serbest bölgelerdeki üretim faaliyetlerinden elde edilen kazançların tamamı, üretilen ürünlerin yurt içine ya da yurt dışına satılıp satılmadığına bakılmaksızın kurumlar vergisinden istisna idi.

Söz konusu Kanun ile yapılan değişiklikle istisna, serbest bölgelerde faaliyet gösteren kurumların münhasıran yurt dışına yaptıkları satışlardan elde ettikleri kazançları ile sınırlandırılmıştır.

Bu çerçevede, değişikliğin yürürlüğe girmesi sonrasında, yurt içine yapılan satışlardan elde edilen kazançlar kurumlar vergisine tabi olacaktır.

Söz konusu düzenlemenin yürürlüğü, 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren uygulanmak üzere Kanun’un yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

7.      Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunda Yapılan Düzenlemeler

7.1. Vadesi Geçmiş Borcun Bulunmadığına İlişkin Belge Arama Zorunluluğu Kapsamına Mahkeme Kararları ve İcra Dairelerinin Ödeme veya İcra Emirleri Üzerine Yapılacak Ödemelerin Dâhil Edilmesi

6183 sayılı Kanun’un 22/A maddesinde yapılan değişiklikle, mahkeme kararları ve icra dairelerinin ödeme veya icra emirleri üzerine yapılacak ödemelerde, vadesi geçmiş borç bulunmadığına ilişkin belge aranılması yönünde Hazine ve Maliye Bakanına yetki verilmiştir.

Söz konusu düzenleme Kanun’un yayım tarihi olan 2 Ağustos 2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

8.      Yurt Dışına Çıkış Harcı Hakkında Kanunda Yapılan Düzenlemeler

8.1. Yurtdışı Çıkış Harcının Artırılması

Söz konusu Kanun’un 51.maddesi ile, 150 TL olan yurt dışına çıkış harcı 500 TL olarak yeniden belirlenmiştir. Ayrıca söz konusu harç tutarının her yıl yeniden değerleme oranında artırılmasına yönelik düzenlenmekte yapılmıştır.

Söz konusu düzenleme 12 Ağustos 2024 tarihinde yürürlüğe girecektir.

İlgili kanun metni bültenimiz ekinde ilgilerinize sunulmuştur.

Saygılarımızla bilgilerinize sunarız.