Teşvik Belgeli Yatırımlara Sağlanan Damga Vergisi İstisnası

Yatırımlara sağlanan teşvikler, tasarrufların katma değeri yüksek yatırımlara yönlendirilmesine, üretim ve istihdamın artırılmasına, uluslararası rekabet gücünü artıracak ve araştırma- geliştirme içeriği yüksek bölgesel ve stratejik yatırımların özendirilmesine, uluslararası doğrudan yatırımların artırılmasına, bölgesel gelişmişlik farklılıklarının azaltılmasına büyük katkılar sağlamaktadır. Yapacağınız teşvik belgeli yatırımlarda elde edeceğiniz destek unsurları belirlidir. Bu makalemizden gayemiz, yatırım teşvik belgesine bağlanmış olan yatırımlara belgede belirtilen destek unsurları haricinde yatırımcıya sağlanan muafiyetler, istisnalar ve çeşitli destek unsurları itibariyle FARKINDALIK YARATMAKTIR. Yazı dizisi halinde harici destek unsurlarından bahsedildi. Dizinin sonuna bu yazımızla gelmiş olduk.   

Teşvik Belgeli Yatırımlara Belge Harici Sağlanan Muafiyetler Var Mıdır?

Teşvik belgeli yatırımlara sağlanan destekler yatırım teşvik mevzuatında belirtilenlerle sınırlı değildir. Belge harici sağlanan destekler diğer kanunlarda düzenlenmiş olan muafiyetler/istisnalardır. Yazımızın izleyen bölümünde belge harici destek unsurlarından olan ve teşvik belgeli yatırımlara sağlanan Damga Vergisi İstisnasından bahsedilecektir.

Kısaca Damga Vergisi Nedir?

488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’nda ayrıntılı olarak açıklandığı üzere; kişilerin kendi aralarında ya da resmi dairelerle bir hususu belirlemek veya ispat etmek maksadıyla düzenleyip ıslak ya da elektronik olarak imzaladıkları kağıtlar damga vergisine tabidir. Düzenlenen kağıtların bir kısmı maktu, bir kısmı ise nispi olarak vergilendirilir. Nispi vergilemede kağıtta yazılan veya belli edilebilen tutar üzerinden damga vergisi hesaplanır.

488 sayılı Kanun’a ekli I sayılı listede damga vergisine tabi kağıtlar yer almaktayken, II sayılı listede Damga Vergisi’nden istisna edilen kağıtlar belirlenmiştir.

Bir Teşvik Belgesinde Yer Alan Harcama Kalemleri Nelerdir?

Teşvik belgeli yatırımlara sağlanan damga vergisi istisnasından bahsetmeden önce örnek bir teşvik belgesindeki harcama kalemlerinden bahsetmekte fayda olduğunu düşünüyorum.

Örnek 1: Çok Kazançlı A.Ş., İstanbul ilinde ilaç/eczacılıkta kullanılan kimyasal ve bitkisel kaynaklı ürünlerin imalatı ile iştigal etmektedir. 235 Milyon TL tutarında yatırım yapmayı planlayan Çok Kazançlı A.Ş., komple yeni yatırım yapmak üzere Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan özeti aşağıda verilen 15.03.2023 tarihli yatırım teşvik belgesini almıştır.

Standart bir yatırım teşvik belgesinde yer alan harcama kalemleri, yukarıdaki örnek teşvik belgesinden de görüleceği üzere; arsa-arazi, bina-inşaat, makine-teçhizat ve diğer harcama kalemlerinden oluşmaktadır.

Teşvik Belgeli Yatırımlarda Damga Vergisi İstisnası Hangi Kağıtlara Uygulanır?

Yukarıdaki tabloda teşvik belgesinde yer alan harcama kalemlerini örneklendirdik. Şimdi ise 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’nun II sayılı listesinde yer alan ve damga vergisinden istisna edilen kağıtları belirteceğiz.

Mezkur Kanun kapsamında;

Ø  Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yer alan yatırım mallarına ilişkin olarak teşvik belgesi sahibi ile bu malların üreticileri ve tedarikçileri arasında düzenlenen kâğıtlar,

Ø  Münhasıran yatırım döneminde belge kapsamındaki yatırıma yönelik gayri maddi hakların kiralanması ve satın alınmasına ilişkin düzenlenen kâğıtlar,

Ø  Belge kapsamında sabit kıymet yatırımlarının imal ve inşasına yönelik düzenlenen sözleşmeler, taahhütnameler, teminatlar ve bu mahiyetteki kâğıtlar,

Ø  Yatırımlara yönelik danışmanlık ve teknik müşavirlik hizmetlerine ilişkin düzenlenen kâğıtlar,

damga vergisinden müstesna tutulmuştur.

Damga Vergisi İstisnasından Yararlanılabilmenin Koşulları Nelerdir?

Öncelikle damga vergisi istisnasından yararlanılabilmesi için kağıt/sözleşmeye konu işlem, mutlak surette teşvik belgesinde yer alan yatırım mallarının alımına, kiralanmasına, imal ve inşasına, bu kapsamdaki danışmanlık ve teknik müşavirliklere ilişkin olmalıdır.

ü Damga vergisine konu kağıtların, yatırım teşvik belgesinin alındığı tarihten sonra düzenlenmiş olması gerekir. Aksi takdirde, damga vergisi istisnasının uygulanması mümkün değildir.

Örnek 2: Çok Kazançlı A.Ş. yatırım teşvik belgesini 15.03.2023 tarihinde almıştır. Belge kapsamındaki arsa alımına ilişkin sözleşme 10.03.2023 tarihinde düzenlendiğinden damga vergisi istisnasından söz edilemeyecektir. Yerli makine-teçhizat alımına ilişkin sözleşme 04.04.2023 tarihinde düzenlendiğinden damga vergisi istisnasından yararlanılacaktır.

ü Belgesi sahibi ile tedarikçi/imalatçı/kiralayan arasında düzenlenen kağıda konu işlem, teşvik belgesinde yer alan yatırım harcaması kalemlerini içermelidir.  

Örnek 3: Çok Kazançlı A.Ş.’nin teşvik belgesinde 10 adet test cihazı bulunmakta iken 04.04.2023 tarihinde satıcı ile düzenlenen satış sözleşmesinin içeriğinde 15 adet test cihazının olduğu görülmüştür. Bu durumda, Çok Kazançlı A.Ş. teşvik belgesinde yer almayan 5 adet test cihazına isabet eden tutar için damga vergisi istisnasından yararlanamayacaktır.

ü Damga vergisi istisnasından yararlanacak olan kağıdın taraflarından birinin mutlak surettte teşvik belgeli yatırımcı olmalıdır.  

Örnek 4:  Çok Kazançlı A.Ş. teşvik belgesi kapsamında yer alan makine ve teçhizatın alımına ilişkin X A.Ş. ile sözleşme imzalamıştır. X A.Ş. ise bu makinaları Y A.Ş’den tedarik etmek üzere sözleşme imzalamış olsun. Bu durumda teşvik belgesi sahibi Çok Kazançlı A.Ş. olduğundan X A.Ş. ile tanzim edilen sözleşmeye damga vergisi istisnası uygulanacak iken, X A.Ş. ile Y A.Ş arasında düzenlenen sözleşme için damga vergisi istisnasından bahsedilemeyecektir.

Damga Vergisi İstisnasında Tutar Sınırı Var Mıdır?

İşin esasına baktığımızda yatırımcıya Bakanlık tarafından verilen teşvik belgesinde, yatırımcının yapmayı beyan ettiği harcama “öngörülen” tutarları yansıtmaktadır. Bir nevi yatırıma başlamadan evvel yapılmış olan fizibiliteye bağlı bütçelenen tutarlardır. Bütçelenmiş tutarlar tahmini rakamları içerir. Harcamalarınızın hangi boyutta olacağını ise ancak çarşıya çıktığınızda görebilirsiniz. Dolayısıyla, bazen evdeki hesap her zaman çarşıya uymaz ve öngörülerinizin üzerinde bir harcama yapmak zorunda kalırsınız. Aşırı enflasyonist bir ortamda ise bu kırılganlık öyle bir noktaya ulaşır ki yapacağınız harcamaları bütçelemek dahi mümkün olmayabilir. Evet, maalesef böyle bir süreçten geçtik ve evdeki hesaplarımız da çarşıya uymadı. Sonuçta ya yatırım yapmaktan vaz geçtik ya da öngörülenin çok üzerinde bir harcama yaptık.      

Gerçekleşen harcamaların belge kapsamında belirtilen yatırımlara ilişkin olması koşuluyla, öngörülen harcama tutarını aşan kısımlar da mutlak surette yatırım harcamasıdır. Zira aksi bir niteleme de mümkün değildir. Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulamasına İlişkin 2012/1 sayılı Tebliğde bu hususun altı özellikle yerli ve ithal makine listesi bakımından çizilmiş; ithal ve yerli makine ve teçhizat listelerinde her bir makine ve teçhizat için belirtilen miktarın aşılmaması kaydıyla, listede belirtilen tutarın üzerinde veya altında kalan alımlarda liste tadilatı yapılmaksızın doğrudan işlem yapılabileceği yani belge revizesine gerek bulunmadığı açıklanmıştır.

Diğer taraftan, 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’nda da bir TUTAR sınırı öngörülmemiştir. Dolayısıyla, damga vergisine konu kağıtta yer alan yatırım unsurlarının “miktar bakımından” teşvik belgesiyle uyumlu olması esastır.  

Faydalı olması dileğiyle,

Saygılarımızla…