Borsada İşlem Gören Hisse Temettüleri Gelir İdaresi’nin Takibinde

Hazine ve Maliye Bakanlığı, vergi denetim stratejileri kapsamında bu kez halka açık şirketlerden elde edilen temettü (kâr payı) gelirlerine odaklandı. Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından yapılan analiz çalışması neticesinde, 2022, 2023 ve 2024 yıllarında gelir vergisi beyan sınırını aştığı hâlde hiç beyanname vermeyen 1.725 gerçek kişi tespit edildi.

Ancak bu rakam, yalnızca beyanname vermemiş ve temettü geliri tek başına beyan sınırını aşan kişileri kapsamaktadır. Teknik açıdan değerlendirildiğinde, bu tespitin yalnızca yüzeysel bir kesiti yansıttığı; beyanname vermiş ancak temettü gelirini dahil etmemiş olan çok sayıda mükellefin de bu kapsamda yer aldığı anlaşılmaktadır. Dolayısıyla, denetimlerin genişletilmesi durumunda vergi riski taşıyan mükellef sayısının önemli ölçüde artması beklenmektedir.

Bu kapsamda, sermaye piyasası araçlarından gelir elde eden yatırımcıların yalnızca stopaj uygulamasıyla yetinmeyip, beyan yükümlülüğünü Gelir Vergisi Kanunu’nun ilgili hükümleri çerçevesinde dikkatle değerlendirmesi önem arz etmektedir.

Hisse Senedi Temettü Gelirinin Vergisel Niteliği

İdarenin odaklandığı temettü gelirleri, esasen Borsa İstanbul’da işlem gören hisse senetlerinden elde edilen kâr payı ödemeleridir. Bu ödemeler Gelir Vergisi Kanunu’nun 75. maddesi kapsamında menkul sermaye iradı olarak tanımlanmaktadır ve GVK 94/6-b-i maddesi uyarınca %15 oranında gelir vergisi stopajına tabidir. Pek çok yatırımcı, bu stopajı "nihai vergi" olarak değerlendirerek ayrıca beyanname vermeleri gerekmediği yanılgısına düşmektedir.

Beyan Zorunluluğu ve Yanıltıcı Algılar

Oysa söz konusu temettü gelirleri, GVK 86/1-c kapsamında değerlendirilmektedir. Buna göre, temettü gelirinin istisna sonrası kalan tutarı, ilgili yıldaki gelir vergisi tarifesinin ikinci dilimini aşarsa, yıllık gelir vergisi beyannamesiyle beyan edilmesi gerekir. 2024 yılı için bu sınır 230.000 TL olarak belirlenmiştir.

Ayrıca, GVK 22/2 uyarınca, Borsa İstanbul’da işlem gören hisse senetlerinden elde edilen temettü gelirlerinin %50’si gelir vergisinden istisnadır. Dolayısıyla beyan sınırı değerlendirmesi yapılırken, brüt temettü tutarının yarısı dikkate alınmalı ve bu tutarın 230.000 TL’yi aşıp aşmadığı kontrol edilmelidir. İlgili temettünün beyan edilmesi durumunda kesilen stopajın tamamı mahsup edilebilir.

Beyan Sınırı Sadece Temettüyle Sınırlı Değil

Önemli bir diğer nokta ise, beyan sınırının hesaplanmasında yalnızca temettü gelirlerinin değil, tevkifata tabi olup beyana tabi olabilecek diğer menkul ve gayrimenkul sermaye iratlarının da dikkate alınması gerektiğidir. Ayrıca, ticari, zirai veya serbest meslek kazancı nedeniyle yıllık beyanname veren mükelleflerin de temettü gelirlerini bu beyannamede dikkate almaları gerekmektedir. Zira bu gelirler beyan edilen diğer kazançlarla birlikte toplamda sınırı aşarsa, temettü gelirinin de beyan edilmesi zorunludur. (bkz. GVK 86/1-c ve GVK-16/2004-8 sayılı sirküler).

Örneğin, kira geliri veya eurobond faiz geliri elde eden bir kişi, bu gelirlerini temettü geliri ile birlikte değerlendirmeli ve beyan sınırı aşılıyorsa tüm bu gelirleri beyannameye dâhil etmelidir. Serbest meslek erbapları veya ticari kazanç elde eden gerçek kişiler, temettü gelirlerinin beyanını değerlendirirken, ilgili ticari kazanç veya serbest meslek kazançlarını da hesaba katmalıdırlar.

Ücret geliri nedeniyle beyanname veren kişilerin (ister birden fazla işverenden ücret alıyor olsun, ister tarifedeki en üst dilime ulaşmış olsun), başka beyana tabi gelirleri yoksa temettü gelirlerinin beyan sınırını hesaplarken ücret gelirlerini dikkate almalarına gerek yoktur.

Aşağıdaki örnekler, 2024 yılına ilişkin olarak temettü gelirlerinin beyan edilip edilmemesi gerektiğini göstermektedir (beyan sınırı 2024 yılı için 230.000 TL’dir):

Gelir İdaresi’nin açıkladığı 1.725 kişi sayısı, yalnızca hiç beyanname vermemiş olan ve temettü gelirleri sınırı aşan mükellefleri kapsamaktadır. Ancak beyanname vermiş, fakat temettü gelirini dâhil etmemiş olan mükelleflerin de benzer risklerle karşı karşıya olduğu açıktır. Dolayısıyla halka açık şirket hisselerine yatırım yaparak temettü geliri elde eden kişilerin önemli bir kısmı, beyannamelerinde bu gelire yer vermemiş olabilir. Önümüzdeki dönemde, bu kapsamdaki mükelleflerin de incelemeye alınması kuvvetle muhtemeldir. İnceleme sonrası ise idarenin eksik beyan nedeniyle vergi ziyaı cezası uygulayarak tarhiyat yapacağı öngörülmektedir. İlgili konu inceleme aşamasına gelmeden önce mükellefler, daha önce verdikleri beyanları düzeltme beyannamesi vererek düzeltebilirler veya henüz hiç beyanname vermemişler ise pişmanlıkla beyan yoluyla beyannamelerini tamamlayabilirler. Bu süreçte danışmanlık ve beyanname düzenleme hizmeti sunmaktan memnuniyet duyarız.