Teknolojinin gelişmesi ve dijital araçların kullanımının artmasıyla birlikte kayıtların, belgelerin ve beyannamelerin internet ortamından düzenlenebilir hale gelmesi hem mükellefler hem de Gelir İdaresi açısından erişim kolaylığı ve zaman tasarrufu sağlamaktadır. Bu açıdan elektronik sistemlerin kullanımının düzenlenmesi için Kanunlarda gerekli düzenlemeler ve değişiklikler yapılmaktadır. 19 Ekim 2021 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 486 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No: 532) ile yapılan önemli değişiklikler ve yeni düzenlemeler sirkülerimizde özetlenmiştir.

·         486 Sıra No’lu tebliğ ile “Elektronik Beyanname Sistemi (e-Beyanname Uygulaması)”, “Sisteme kayıt yapılması” kavramları tanımlanmıştır. 7. Maddenin başlığı “Elektronik kayıt usulü ile kayıtların Sisteme girilme ve iletilme zamanı” olarak değiştirilmiş, işlemlerin defterlere kaydı konusunda kayıt zamanı “Elektronik ortamda sisteme kayıt yapılması suretiyle gerçekleştirilir.” şeklinde düzenlenmiştir.

·          İkinci madde ile işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler ile serbest meslek kazancı defteri tutan mükelleflerin vergisel, ticari ve beyanname verme şekilleri ve süreleri düzenlenmiştir. Buna göre işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler ile serbest meslek kazancı defteri tutan mükellefler için birer aylık dönemlere ilişkin vergisel ve ticari işlemlerin Sisteme kayıt işlemlerinin kayıtlarını, (ayrıca 213 sayılı Kanunun 219 uncu maddesinde belirtilen ve defter kaydı yerine geçen belgelere dayanarak yürüten mükellefler bakımından) işlemlerin ait olduğu ayı izleyen ikinci ayın 15 inci günü sonuna kadar, diğer mükellefler ise işlemlerin ait oldukları aya ait katma değer vergisi beyannamesinin verilmesi gereken son günün sonuna kadar gerçekleştirilmesi zorunludur.

·         486 Sıra No’lu tebliğin 9. Maddesinde yer alan “Defterlere ait oldukları takvim yılının son ayını takip eden dördüncü ayın sonuna kadar Başkanlık tarafından elektronik ortamda kapanış onayı yapılır.” hükmü, dördüncü ayın  sonuna kadar yerine ikinci ayın sonuna kadar ibaresi ile değiştirilerek, “Defterlere, ait oldukları takvim yılına ilişkin gelir vergisi beyannamesinin verilmesi gereken ayı izleyen ikinci ayın sonuna kadar, Başkanlık tarafından elektronik ortamda kapanış onayı yapılır.” şeklinde düzenlenmiştir.

·         Mevcut tebliğin 9. Maddesinde defter-beyan sistemi kullanmakla yükümlü olan mükelleflerden defter tutmak zorunda olanların kâğıt ortamında tuttukları defterlerin hukuki geçerliliği bulunmayacağı hükmü yer almaktadır. Bahse konu mükelleflerin, 532 Sıra No’lu tebliğ ile belirlenen usul ve  esaslar dışında kâğıt veya elektronik ortamda tuttukları diğer defterlerin hukuki geçerliliği bulunmayacağı, yeni düzenlemelerden biridir.

·         Tebliğin 10. Maddesine eklenen fıkralar ile “Sistemde elektronik ortamda tutulan kayıtlar ile defterler, www.defterbeyan.gov.tr adresinde belirlenen format ve standartlarda, ilgili muhafaza ve ibraz süresi içinde talep eden yetkili makamlara iletilmek üzere sistemden elektronik defter dosyası olarak indirilebilecek ya da bağlı olunan vergi dairesinden onaylı kağıt ortamdaki hali talep edilebilecektir.” şeklinde defter ve kayıtların muhafaza ve ibrazı konusu yeniden düzenlenmiştir.

·         Sistemde elektronik ortamda tutulan kayıtlar ile defterlerin hukuki geçerliliğinin olmadığı hükmü; “Sistem üzerinden elektronik defter dosyası olarak indirilmeyen ya da bağlı olunan vergi dairesinden onaylı olarak alınmayan defter ve kayıtların hukuki geçerliliği bulunmamaktadır.” şeklinde değiştirilmiştir. Sistem üzerinden tutulan defter ve kayıtların muhafaza yükümlülüğü konusundaki düzenlemeye göre söz konusu kayıtların muhafaza yükümlülüğü Başkanlığa, yetkili makamlara ibraz yükümlülüğü ise mükellefe aittir.

·         Kendisinden mükellefiyetine ilişkin defter ve kayıtlarının ibrazı talep edilen mükellefler sistem üzerinden elektronik ortamda indirecekleri elektronik defter ve kayıt dosyalarını elektronik ortamda ibraz edebilecekleri gibi bağlı olunan vergi dairesinden alınan kağıt ortamdaki onaylı halini de ibraz edebilirler.

·         Defter-Beyan Sistemini kullanan mükelleflerin Sistem dışında, kâğıt üzerinde (213 Sayılı Kanunun 219 uncu maddesinde belirtilen belgeler hariç) veya elektronik ortamda kayıt yapamayacak, defter tutamayacak ve Sistem veya Elektronik Beyanname Sistemi harici yollarla kâğıt veya elektronik beyanname gönderemeyecekler. Bu mükelleflerin, Sistem haricinde kâğıt veya elektronik ortamda kayıt ve defter tutmaları halinde, hiç kayıt ve defter tutmamış sayılacakları gibi Defter-Beyan Sistemi veya Elektronik Beyanname Sistemi dışında gönderecekleri beyannameler hiç verilmemiş kabul edilecektir.

·         Tebliğin 17. Maddesinde yapılan düzenleme ile Defter-beyan Sistemine yapılan kayıtlardan ve belgelerin içeriğinden, doğruluğundan, Elektronik Beyanname Sistemi ile Defter-beyan Sistemi arasında farklılık olmasından doğacak cezalardan ve vergi ziyaından hesaplanacak faizlerin ödenmesinden Sistemi doğrudan kendisinin kullanması durumunda mükellefler sorumlu olacaktır, Sistemin veya Elektronik Beyanname Sisteminin aracılık ve sorumluluk sözleşmesi imzalanarak yetki verilen kişiler aracılığıyla kullanılması durumunda mükellefler, defter, beyanname, bildirim ve dilekçelere kaydedilmesi/yansıması gereken her türlü bilginin meslek mensubuna/odasına tam ve doğru bir şekilde sunulmasından sorumlu iken, meslek mensubu/odası deftere kaydedilen bilgilerin dayanağı olan ilgili belgelere uygunluğundan ve gönderilmesine aracılık ettiği beyanname, bildirim ve dilekçelerin defter kayıtlarına ve kayıtların dayandığı belgelere uygun olmamasından ya da Elektronik Beyanname Sisteminden verilen beyannameler ile Defter-Beyan Sisteminde yapılmış olan kayıtlar arasında oluşan farklılıklardan dolayı vergi ziyaına bağlı olarak salınacak vergi, kesilecek ceza ve hesaplanacak faizlerin ödenmesinden mükellefle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumludur.