Açıklamalar:

Söz konusu Kanun ile;

• ​Kesinleşmiş alacakların,
• Kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan alacakların,
• İnceleme ve tarhiyat safhasında bulunan işlemlerin,

yapılandırılmasına ilişkin düzenlemeler yapılmaktadır.

Bununla birlikte Kanun'da ayrıca;

• ​Matrah ve vergi artırımı,
• İşletme kayıtlarının düzeltilmesi,

ilişkin düzenlemeler de yer almaktadır.

Vergi Usul Kanunu kapsamına giren alacakların yapılandırılması, matrah ve vergi artırımı ile işletme kayıtlarının düzeltilmesine yönelik düzenlemeler bültenimizin konusunu oluşturmaktadır. Gümrük idaresi ve SGK’ya olan borçların yapılandırılmasıyla ilgili ayrı bültenlerimiz paylaşılacaktır. 

1.Alacakların Yapılandırılması

7326 Sayılı Kanun kapsamında yapılandırmaya konu alacaklar aşağıdaki şekildedir:

-       ​Vergiler (VUK kapsamına giren vergi, resim harçlar) ve vergi cezaları,

-       Gümrük vergileri ve idari para cezaları,

-       Sigorta primleri,

-       Topluluk sigortası primleri,

-       Emeklilik keseneği ve kurum karşılığı,

-       İşsizlik sigortası primi,

-       Sosyal güvenlik destek primi,

-       Çeşitli idari para cezaları,

-       Yukarıda belirtilen alacaklara ilişkin her türlü faiz, zam, gecikme zammı, gecikme faizi, cezai faiz, gecikme cezası gibi fer’i alacaklar,

1.1.VUK Kapsamındaki Alacakların Yapılandırılması

Vergi Usul Kanunu kapsamına giren aşağıdaki alacak ve fer’ileri yapılandırmaya konu edilebilmektedir.

• 30.04.2021 tarihinden (bu tarih dâhil) önceki dönemlere, beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannamelere ilişkin vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları,
  
  
  
• 2021 yılına ilişkin olarak 30.04.2021 tarihinden (bu tarih dâhil) önce tahakkuk eden vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları (2021 yılı için tahakkuk eden motorlu taşıtlar vergisi ikinci taksiti hariç),
  
  

• 30.04.2021 tarihinden (bu tarih dâhil) önce yapılan tespitlere ilişkin olarak vergi aslına bağlı olmayan vergi cezaları,
  
  

1.2.Kesinleşmiş Alacaklara İlişkin Düzenlemeler

Kanun’un yayımlandığı 09.06.2021 tarihi itibariyle (bu tarih dahil) vadesi geldiği halde ödenmemiş veya ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan;

• ​Vergilerin ödenmemiş kısmının tamamının,
  
  
• Vergi aslına bağlı olmaksızın kesilmiş vergi cezaları ile iştirak nedeniyle kesilmiş vergi cezalarının %50’sinin,
  
  

hesaplanacak gecikme faiz ve zamları yerine Kanun’un yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE’ye göre hesaplanacak tutarı ile birlikte Kanun’da belirtilen süre ve şekilde ödenmesi halinde,

• ​Vergi aslına bağlı olarak kesilen vergi cezalarının,
  
  
• Vergi aslına bağlı olmaksızın kesilmiş olan vergi cezaları ile iştirak nedeniyle kesilmiş vergi cezalarının %50’sinin
  
  

ve bunlara bağlı faiz, gecikme zammı ve gecikme faizlerinin tamamının tahsilinden vazgeçilmektedir.

Kesinleşmiş alacakların yapılandırılmasıyla ilgili özet tablo aşağıdaki şekildedir:

Yukarıda belirtilen hususlara ilave olarak;

• Bu Kanun'un kapsadığı dönemlere ilişkin olup, bu Kanun'un yayımlandığı tarih itibarıyla yargı kararı ile kesinleştiği halde mükellefe ödemeye yönelik tebligatın yapılmadığı alacaklar için mükelleflerce bu Kanun'da öngörülen süre ve şekilde başvuruda bulunulması koşuluyla bu alacaklar da bu madde hükmünden yararlanabilir.
  
  
• Bu madde hükmünden yararlanmak isteyen borçluların belirtilen şartların yanı sıra dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları şarttır.
  
  

1.3.Kesinleşmemiş veya Dava Safhasında Bulunan Alacaklara İlişkin Düzenlemeler

a) Kanun'un yayımlandığı tarih itibarıyla ilk derece mahkemesi nezdinde dava açılmış ya da dava açma süresi henüz geçmemiş olan ikmalen, re’sen ve idarece yapılmış vergi tarhiyatlarında; vergilerin %50’si ile bu tutara ilişkin hesaplanacak gecikme faiz ve zamları yerine Kanun’un yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE’ye göre hesaplanacak tutarın Kanun’da belirtilen süre ve şekilde ödenmesi halinde, vergilerin %50’si ile buna bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı ve asla bağlı olarak kesilen vergi cezaları ile bu cezalara bağlı gecikme zamlarının tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.

b) Kanun'un yayımlandığı tarih itibarıyla itiraz/istinaf veya temyiz süreleri geçmemiş ya da itiraz veya temyiz yoluna başvurulmuş ya da karar düzeltme talep süresi geçmemiş veya karar düzeltme yoluna başvurulmuş olan ikmalen, re’sen veya idarece yapılmış vergi tarhiyatlarında; ödenecek alacak asılların tespitinde kanunun yayımlandığı tarih itibariyle tarhiyatın/tahakkukun bulunduğu en son safhadaki tutar esas alınacaktır. Kanunun yayımlandığı tarihten önceki en son kararın durumuna bağlı olarak yararlanılabilecek imkanlar aşağıdaki şekildedir.  

c) Kanun'un yayımlandığı tarih itibariyle sadece vergi cezalarına ilişkin dava açılmış olması halinde;

• ​Asla bağlı cezaların, vergilerin Kanun’un yayımlandığı 09.06.2021 tarihinden önce ödenmiş olması veya bu kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi şartıyla tamamının ve bunlara bağlı gecikme zamlarının tahsilinden vazgeçilecektir.
  
  
• Asla bağlı olmaksızın kesilen vergi cezalarında işlemin safhasına göre tahsilinden vazgeçilecek tutarlar belirlenecektir;
  
  

1.4.İnceleme ve Tarhiyat Safhasında Bulunan İşlemlere Yönelik Düzenlemeler

Kanun'un kapsadığı dönemlere ilişkin olarak, Kanun'un yayımlandığı tarihten önce başlanıldığı halde, tamamlanamamış olan vergi incelemeleri ile takdir, tarh ve tahakkuk işlemlerine bu Kanun'un matrah ve vergi artırımına ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla devam edilecektir. Bu işlemlerin tamamlanmasında sonraki tarhiyatlarda aşağıdaki şekilde uygulama yapılacaktır. 

Bu madde hükmünden yararlanmak isteyen borçluların belirtilen şartların yanı sıra dava açmamaları şarttır.

Kanun’un yayımlandığı tarih itibarıyla, tarhiyat öncesi uzlaşma hükümlerine göre uzlaşma talebinde bulunulmuş, ancak uzlaşma günü gelmemiş ya da uzlaşma sağlanamamış olmakla birlikte vergi ve ceza ihbarnameleri mükellefe tebliğ edilmemiş alacaklar için de bu madde hükmü uygulanacaktır.

Açıklanan düzenleme hükmünden yararlananların, ayrıca uzlaşma, tarhiyat öncesi uzlaşma ve vergi cezalarında indirim, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun uzlaşma ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun peşin ödeme indirimi hükümlerinden yararlanmaları mümkün bulunmamaktadır.

2.Matrah ve Vergi Artırımı

Kanun’un 5. maddesinde, bazı vergilerle ilgili 2016 ve sonraki yıllara ilişkin matrahların veya vergilerin belirli oranlarda artırılması halinde, artırımda bulunulan dönemler için vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacağı belirtilmektedir. 

2.1.Gelir ve Kurumlar Vergisi

Yapılan düzenleme çerçevesinde, bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi mükellefleri ve kurumlar vergisi mükelleflerinin 2016, 2017, 2018, 2019 ve 2020 yıllarına ilişkin olarak verdikleri yıllık gelir vergisi ve kurumlar vergisi beyannamesine esas alınan matrahlarını aşağıda belirtilen oranlardan az olmamak üzere artırabilecekleri belirtilmektedir.

(*)Matrah artırımında bulunulan yıla ait yıllık beyannamelerini kanuni sürelerinde vermiş olan mükelleflerin, bu beyannameler üzerinden tahakkuk eden vergilerini süresinde ödemeleri ve bu vergi türleri için kesinleşmiş veya ihtilaflı borcu bulunmamaları durumunda, artırılan matrah üzerinden %20 yerine %15 oranıyla vergi hesaplanacaktır. 

Matrah artırımında bulunulan yıllara ait mali zararların % 50’sinin, 2021 ve takip eden yıllara ait karlardan mahsup edilmesi mümkün bulunmamaktadır. 

Daha önce stopaj yoluyla ödenen vergiler, artırılan matrahlar üzerinden hesaplanan vergilerden mahsup edilemeyecektir. 

İşe başlama ve işi bırakma gibi nedenlerle kıst dönemde faaliyette bulunan mükellefler hakkında ilgili yıllar için belirlenen asgari matrahlar, faaliyette bulundukları ay sayısı (ay kesirleri tam ay olarak) dikkate alınarak hesaplanacaktır. 

İstisna ve indirimler nedeniyle gelecek yıllarda matrahtan indirim konusu yapılabilecek tutarlar ile geçmiş yıl zararlarının, artırılan matrahlardan indirilmesi mümkün bulunmamaktadır. 

2.2.Gelir ve Kurumlar Vergisi Stopajı

Kanun uyarınca mükelleflerin, stopaja tabi aşağıdaki ödemelere ilişkin matrahlarını belirli oranlarda artırmaları durumunda, ilgili dönemlere ilişkin vergi incelemesi ve tarhiyat yapılmayacaktır. 

İlgili düzenleme kapsamındaki ödemeler aşağıdaki şekildedir: 

• ​Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesi hükümleri çerçevesinde ücret ödemeleri, serbest meslek ödemeleri, yıllara yaygın inşaat işlerine ilişkin hakediş ödemeleri, gayrimenkul sermaye iradı ödemeleri, çiftçilere yapılan çeşitli ödemeler, esnaf muaflığından yararlananlara yapılan ödemeler,
• Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15. maddesi hükümleri çerçevesinde yıllara yaygın inşaat işlerine ilişkin hakediş ödemeleri, kooperatifler yapılan kira ödemeleri,
• Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 30. maddesi hükümleri çerçevesinde, yıllara yaygın inşaat işlerine ilişkin hakediş ödemeleri. 

Kapsam dahilindeki ödemelerde matrahların aşağıdaki oranlarda artırılması öngörülmektedir. 

Yukarıda açıklanan stopaja tabi ödemeler üzerinden matrah artırımında bulunmak isteyen mükelleflerin yıl içinde işe başlamaları ya da işi bırakmaları halinde, faaliyette bulunulan vergilendirme dönemleri için (ay kesirleri tam ay olarak dikkate alınmak suretiyle) uygulama yapılacaktır.

Gelir ve kurumlar vergisi stopajı matrahı artırımından yararlanmak için, gelir veya kurumlar vergisi matrahı artırımında bulunulması gerekmemektedir. 

Matrah artırıma esas ücret tutarı ile ödenen gelir vergisi tutarının, gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider olarak dikkate alınması mümkün bulunmamaktadır. 

Stopaj artırımından yararlanılarak hesaplanan gelir vergisinde herhangi bir istisna veya indirim uygulanması mümkün bulunmamaktadır. 

2.3.Katma Değer Vergisi 

Mükelleflerin, beyannamelerde yer alan hesaplanan katma değer vergisinin yıllık toplamı üzerinden aşağıdaki belirtilen oranlardan az olmamak üzere belirlenecek katma değer vergisini, vergi artırımı olarak beyan etmeleri halinde, ilgili dönemler için katma değer vergisi incelemesi ve tarhiyatı yapılamayacaktır.

Verilmesi gereken KDV beyannamelerinden en az 3 döneme ait beyannamenin verilmiş olması halinde, verilmiş olan beyannamelerin ortalaması bir yıla uygulanarak, artırıma esas matrah tutarı belirlenecektir.

Hiç beyanname verilmemiş ya da bir veya iki dönem beyanname verilmiş ise, gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulması şartıyla arttırılan matrah üzerinden % 18 oranında KDV artırımında bulunulacaktır. Ancak, adi ortaklık, kollektif ve adi komandit ortaklıklarda, ortakların tamamının gelir ve kurumlar vergisi matrah artırımında bulunması şarttır.

Mükellefin, ilgili takvim yılındaki teslim ve hizmet tutarının tamamının istisna kapsamındaki teslimlerden oluşması nedeniyle, hesaplanan katma değer vergisi bulunmaması ile tecil-terkin uygulaması kapsamındaki teslimlerden oluşması halinde, ilgili yıl için gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulması şartıyla arttırılan matrah üzerinden % 18 oranında KDV artırımında bulunulacaktır.

İlgili düzenleme kapsamında ödenen KDV’nin, gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınması mümkün bulunmamaktadır. Ayrıca, ilgili tutarların ödenecek KDV’den indirilmesi veya iadeye konu edilmesi de söz konusu değildir. 

Mükelleflerin, artırıma esas alınan yılın vergilendirme dönemlerinin tamamı için artırımda bulunmaları zorunludur. 

Artırım talebinde bulunulan yılları izleyen dönemlerde yapılacak vergi incelemelerine ilişkin olarak artırım talebinde bulunulan dönemler için, sonraki döneme devreden KDV yönünden ve artırım talebinde bulunulan dönemler için ihraç kaydıyla teslimlerden veya iade hakkı doğuran işlemlerden doğan terkin ve iade işlemleri ile ilgili inceleme ve tarhiyat hakkı saklıdır. Sonraki döneme devreden KDV yönünden yapılan incelemelerde artırım talebinde bulunulan dönemler için tarhiyat önerilemez.

2.4.Matrah ve Vergi Artırımına İlişkin Diğer Düzenlemeler 

Yukarıda özetlenen matrah ve vergi artırımlarının 31 Ağustos 2021 tarihine kadar yapılması gerekmektedir.

Matrah ve vergi artırımında bulunulması, Vergi Usul Kanunu’nun defter ve belgelerin muhafaza ve ibrazına ilişkin hükümlerinin uygulanmasına engel teşkil etmemektedir. 

Matrah veya vergi artırımında bulunulması, Kanun’un yayımlanmasından önce başlanmış olan vergi incelemeleri ve takdir işlemlerine engel teşkil etmemektedir. Ancak, artırımda bulunan mükellefler hakkında başlanan vergi incelemeleri ve takdir işlemlerinin 02.08.2021 tarihine kadar sonuçlandırılamaması halinde, bu işlemlere devam edilmeyecektir. Bu süre içerisinde sonuçlandırılan vergi incelemeleri ile ilgili tarhiyat öncesi uzlaşma talepleri dikkate alınmayacaktır.

İnceleme veya takdir sonucu tarhiyata konu matrah veya matrah farkı tespit edilmesi halinde, inceleme raporları ile takdir komisyonu kararlarının vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği tarihten önce artırımda bulunulmuş olması şartıyla inceleme ve takdir sonucu bulunan fark, matrah ve vergi artırımına ilişkin hükümlerle birlikte değerlendirilecektir. 

Matrah veya vergi artırımı dolayısıyla mükelleflerce verilecek beyannameler (gelir vergisi, kurumlar vergisi, KDV, muhtasar ile diğer beyannameler) için damga vergisi alınmayacaktır.

Matrah veya vergi artırımı sonucunda tahakkuk eden vergilerin tamamının ilk taksit ödeme süresi içerisinde peşin olarak ödenmesi hâlinde, bu vergilerden %10 indirim yapılacak ve katsayı uygulanmayacaktır.

3.İşletme Kayıtlarının Düzeltilmesi

Kanun uyarınca, 

• 31.12.2020 itibarıyla kayıtlarda gözükmekle birlikte, işletmede bulunmayan kasa mevcudunun,
  
  
• 31.12.2020 itibarıyla kayıtlarda gözükmekle birlikte, işletmede bulunmayan ortaklardan alacaklar ile bunlarla ilgili diğer işlemlerin, 

ilgili tutarlar üzerinden %3 vergi ödenmek suretiyle düzeltilmesi mümkün bulunmaktadır. 

Belirtilen madde kapsamında ödenen vergiler, gelir ve kurumlar vergisinden mahsup edilemeyeceği gibi, vergi matrahının tespitinde gider olarak da kabul edilmeyecektir. 

Diğer taraftan, işletmede mevcut olmadığı halde kayıtlarda yer alan malların, fatura düzenlenmek ve her türlü vergisel yükümlülüğün yerine getirilmesi suretiyle kayıtlardan çıkarılması olanaklıdır.

Düzenlenecek faturalarda aynı neviden emtialara ilişkin cari yıl kayıtlarına göre tespit edilen gayrisafi kâr oranı, makine, teçhizat ve demirbaşlar bakımından kendilerince veya bağlı oldukları meslek kuruluşunca tespit edilecek rayiç bedeller dikkate alınacaktır.

Ayrıca, işletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan mal, makine, teçhizat ve demirbaşların; mükelleflerce veya mesleki kuruluşlarca tespit edilen rayiç bedel üzerinden kayda alınması mümkün bulunmaktadır. Kayda alınan kıymetler için özel karşılık hesabı açılır. Emtia için ayrılan karşılık, ortaklara dağıtılması veya işletmenin tasfiye edilmesi halinde sermayenin bir unsuru sayılır ve vergilendirilmez. Makine, teçhizat ve demirbaşlar envantere kaydedilir ve ayrılan karşılık birikmiş amortisman addolunur.

Söz konusu düzeltme işlemi sırasında, kayda alınacak makine, teçhizat, demirbaş ve emtiaların bedeli üzerinden tabi olduğu oranların yarısı esas alınarak katma değer vergisi hesaplanır ve ayrı bir beyanname ile sorumlu sıfatıyla beyan edilerek, beyanname verme süresi içinde ödenir. Makine, teçhizat ve demirbaşlar üzerinden ödenen bu vergi, hesaplanan katma değer vergisinden indirilemez.

4.Düzenlemelere İlişkin Ortak Hükümler

4.1.Kanun Kapsamında Yapılacak Ödemeler 

Kanun hükümlerine göre hesaplanan tutarlar peşin veya taksitler halinde ödenebilecektir.

Hesaplanan tutarların tamamının ilk taksit ödeme süresi içerisinde peşin olarak ödenmesi halinde katsayı uygulanmayacak ve fer’i alacaklar yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarların %90’ının tahsilinden vazgeçilecektir. Yapılandırılan alacağın sadece fer’i alacaktan oluşması halinde fer’i alacak yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutardan %50 indirim yapılacaktır.

Hesaplanan tutarların tamamının ilk iki taksit ödeme süresi içinde ödenmesi halinde katsayı uygulanmayacak ve fer’i alacaklar yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarlar üzerinden %50 indirim yapılacaktır. Yapılandırılan alacağın sadece fer’i alacaktan ibaret olması halinde fer’i alacak yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutardan %25 indirim yapılır.

Diğer taraftan, çeşitli kamu kurumları tarafından kesilen idari para cezalarının Kanun kapsamında yapılandırılması durumunda, ilk taksit ödeme süresi içerisinde ödenen cezalar üzerinden %25, ilk iki taksit ödeme süresi içerisinde ödenen cezalar üzerinden %12,5 indirim yapılmaktadır.

Kanun çerçevesinde hesaplanan tutarların taksitle ödenmesi de mümkün olup, mükellefler başvuru sırasında aşağıdaki tabloda belirtilen taksit seçeneklerinden birini tercih edebileceklerdir. Taksitli ödemeler ikişer aylık dönemler halinde yapılacak olup, tabloda belirtilen katsayılar dikkate alınmak suretiyle vade farkı uygulanacaktır. Kanun hükümlerinden yararlanmak üzere başvura bulunanlara, tercih ettikleri taksit süresine uygun ödeme planı verilecektir.

4.2.Başvuru

Kanun'un ilgili maddelerindeki başvuru süresine ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla kanun hükmünden yararlanmak isteyenlerin 31.08.2021 tarihine kadar ilgili idareye başvuruda bulunmaları gerekmektedir.

5.Amortismana tabi iktisadi kıymetlerde yeniden değerleme

Vergi Usul Kanunu’nun geçici 31. maddesinde yapılan değişiklik çerçevesinde, ilgili düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla mükelleflerin aktiflerine kayıtlı bulunan taşınmazlar ile amortismana tabi diğer iktisadi kıymetler (sat-kirala-geri al işlemine veya kira sertifikası ihracına konu edilen taşınmaz ve iktisadi kıymetler hariç) 31/12/2021 tarihine kadar yeniden değerlemeye tabi tutulabilecektir.

Yapılan yeniden değerleme sonrası pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışı tutarı üzerinden %2 oranında hesaplanan vergi, yeniden değerleme işleminin yapıldığı tarihi izleyen ayın sonuna kadar bir beyanname ile gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olunan vergi dairesine beyan edilecektir. İlk taksiti beyanname verme süresi içinde, izleyen taksitler beyanname verme süresini takip eden ikinci ve dördüncü ayda olmak üzere üç eşit taksitte ödenecektir.

6.Kanunun Yürürlüğü

7326 Sayılı Kanun’un yukarıda özetlenen maddeleri, Kanun’un yayım tarihi olan 09.06.2021’de yürürlüğe girmiştir.

Bültenimizde yer alan konularla ilgili sorularınız için lütfen bizimle temasa geçiniz. 

Saygılarımızla,