Taşıt Alımları ve Ticari Taşıtların Yenilenmesinde ÖTV İstisnasına İlişkin Yeni Düzenleme

Yayınlanma Tarihi: 27 Eylül 2016



Özet: Hazırlanan ÖTV (II) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliği (Seri No:2) Taslağında, 6745 sayılı Yatırımların Proje Bazında Desteklenmesi ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'la 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu'na eklenen, hayatını kaybetmiş harp veya vazife malullerinin yakınlarının taşıt alımlarında ÖTV istisnası ile ticari taşıtların yenilenmesinde ÖTV istisnası uygulamalarına ilişkin açıklama ve düzenlemeler yer almaktadır.


Açıklamalar: 

Bu Tebliğ ile, 20/08/2016 tarih ve 6745 sayılı Yatırımların Proje Bazında Desteklenmesi ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 51., 52. ve 54. maddeleriyle, 06/06/2002 tarih ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu'na eklenen ÖTV istisnalarına ilişkin uygulama usul ve esaslarının belirlenmesi amacıyla aşağıda özetlenen düzenlemelere yer verilmiştir. Buna göre;

1) Tebliğ'de yer alan 4. madde ile,  Özel Tüketim Vergisi (II) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliği'nin (II/C) bölümünün sonuna, başlığı ile birlikte aşağıdaki alt bölüm eklenmiştir.

“6-Hayatını Kaybetmiş Harp veya Vazife Malullerinin Yakınlarının Taşıt Alımında İstisna”

Bu bölümde, ÖTV Kanunu'nun 7. maddesinin birinci fıkrasının (8) numaralı bendine göre, Kanun'a ekli (II) sayılı listedeki mallardan, Türk Gümrük Tarife Cetvelinin;

  • ​87.03 tarife pozisyonunda yer alan, 1600 cm³ veya altında motor silindir hacmine sahip binek otomobil, panelvan, pick-up, arazi taşıtı, ATV, jeep, steyşın vagon, vb. taşıtların,

  • 87.04 tarife pozisyonunda yer alan, eşya taşımaya mahsus, 2800 cm³ veya altında motor silindir hacmine sahip van, panelvan, kamyonet, pick-up, vb. taşıtların,

  • 87.11 tarife pozisyonunda yer alan, motor silindir hacmine bakılmaksızın motosikletlerin 

Tebliğ'de belirtilen kişiler tarafından bir defaya mahsus olmak üzere ilk iktisabı ÖTV’den müstesna olduğu ifade edilerek, bu istisnadan;

3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu'nun ek 1. maddesinin 2. fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde sayılan; 

a) 08/06/1949 tarih ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu'nun 4 mülga 64. maddesi, 31/05/2006 tarih ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 47. maddesinin sekizinci fıkrası, 3713 sayılı Kanun'un 21. maddesinin birinci fıkrasının (j) bendi kapsamına girenler hariç olmak üzere 03/11/1980 tarih ve 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun'a göre veya 2330 sayılı Kanun hükümleri uygulanarak aylık bağlanmasını gerektiren kanunlara göre harp veya vazife malulü sayılanlardan, 

b) 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu'nun mülga 45. maddesi ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'​nun 47. maddesinin birinci fıkrasında belirtilen haller kapsamında vazife malulü sayılan; Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığının erbaş ve erler dahil askeri personeli ile Emniyet Teşkilatının Emniyet Hizmetleri Sınıfına mensup personelinden, 

hayatını kaybetmiş olanların eş veya çocuklarından birisi, eş ve çocuğu yoksa anne veya babasından birisi bir defaya mahsus yararlanabileceği ifade edilmiştir.

-İstisnadan yararlanmak istemesi durumunda, hayatını kaybetmiş harp veya vazife malulünün eşi, çocuğu, anne veya babası olduğuna dair Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan “Malullük Durum Belgesi” ve ilgili nüfus müdürlüğünden hayatını kaybetmiş harp veya vazife malulüne ait “Vukuatlı Nüfus Kayıt Örneği Belgesi” ve gerektiği durumda noter nezdinde düzenlenmiş “Feragat Beyanı Belgesi”ni almaları gerekmektedir.

Aranan belgelerin eksiksiz ibrazı durumunda istisna kapsamındaki taşıtları istisnadan yararlanan kişilere ilk iktisap kapsamında teslim ​edenler veya bu taşıtlara ait ithalat işlemlerini gerçekleştiren gümrük idareleri tarafından ÖTV uygulanmadan işlem yapılacağı ifade edilerek, istisna kapsamındaki teslimlerde hesaplanan ÖTV tutarının, fatura bedeline dâhil edilmeyeceği, ancak fatura bedeline dâhil edilmeyen bu tutarın düzenlenen faturada “ÖTV Kanunu'nun 7/8 M​addesi Kapsamında Hesaplanıp Fatura Bedeline Dâhil Edilmeyen ÖTV Tutarı ……… TL’dir.” şerhi ile göstereceği belirtilerek, ÖTV beyanına ilişkin aşağıdaki açıklamalara yer verilmiştir.

İstisna uygulanarak teslim edilen taşıtlar için de mükellefler tarafından ÖTV Beyannamesi verileceği, ancak beyannamede ÖTV hesaplanmayacağı ve istisnadan yararlanan kişiden alınacak yukarıda sayılan belgelerin aslı ile satış faturasının aslının aynı olduğuna dair bir şerh verilerek kaşe tatbiki ve imzalanması suretiyle firma yetkililerince onaylı fotokopisinin, ÖTV mükelleflerince beyannamenin verildiği günü takip eden günün mesai saati bitimine kadar bir dilekçe ekinde beyannamenin verildiği vergi dairesine verileceği ifade edilmiştir. 

Vergi dairesince, beyanname ve söz konusu belgeler incelenerek (ayrıca Malullük Durum Belgesinin ilgili kurumdan teyidi alınarak ve Vukuatlı Nüfus Kayıt Örneği Gelir İdaresi Başkanlığı Yönetim Bilgi Sisteminden doğrulanarak) istisna uygulandığını gösteren “ÖTV Ödeme Belgesi” mükellefe verilecektir.

İstisnadan, Kanunda belirtilen kişilerden biri tarafından ve bir defaya mahsus olmak üzere faydalanılabileceğinden, aynı kişi tarafından veya Kanun'da sayılan diğer kişi ya da kişiler tarafından ikinci bir taşıtın istisna kapsamında iktisap edilmesi mümkün değildir.

İstisnadan ikinci kez yararlanıldığının tespit edilmesi veya usulsüz bir şekilde yararlanılması halinde, taşıtın ilk iktisabında ödenmeyen ÖTV, vergi ziyaı cezası ve gecikme faiziyle birlikte, istisnadan ikinci kez veya usulsüz olarak yararlanandan aranacaktır.

2) Aynı Tebliğ'in (IV/G/1.1.) bölümünden sonra gelmek üzere;

“1.2. Hayatını Kaybetmiş Harp veya Vazife Malullerinin Yakınları Tarafından İlk İktisabı Yapılan Taşıtın İlk İktisap Tarihinden İtibaren Beş Yıl Geçmeden Satışı veya Devri” alt bölümü eklenmiştir.

Bu bölümde; ÖTV Kanunu'nun 15. maddesinin (2) numaralı fıkrasının (a) bendi hükmü gereğince, (II) sayılı listedeki kayıt ve tescile tabi taşıtlardan ilk iktisabı Kanun'un 7. maddesinin birinci fıkrasının (8) numaralı bendi kapsamında yapılanların, istisnadan yararlananların ilk iktisap tarihinden itibaren beş yıl geçmeden istisnadan yararlanamayan kişi ve kurumlara satışı veya devrinde ÖTV aranacağı ifade edilerek bu konuya ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir.

3) Aynı Tebliğ'in “VI- DİĞER HÜKÜMLER İLE İLGİLİ İŞLEMLER VE ÇEŞİTLİ HUSUSLAR” başlıklı kısmına “e- GEÇİCİ HÜKÜMLER” başlığı ile birlikte “Ticari Taşıtların Yenilenmesinde İstisna” ya ilişkin aşağıdaki bölüm eklenmiş ve takip eden bölüm buna göre teselsül ettirilmiştir.

Ticari taşıtların yenilenmesinde geçici 7. madde uygulamasına ilişkin olarak Tebliğ'de; Kanun'a ekli (II) sayılı listenin;

  • ​87.02 ve 87.03 tarife pozisyon sıraları kapsamındaki taşıtlarla yapılan şehir içi taksi, dolmuş, servis, minibüs, midibüs ve otobüs taşımacılığı faaliyeti (araç kiralama, özel yolcu transferi ve benzeri hizmet ifası faaliyetleri hariç) ile,

  • 8701.20 ve 87.04 tarife pozisyon sıraları kapsamındaki taşıtlarla yapılan ticari yük taşımacılığı faaliyeti 

dolayısıyla bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan ve bu faaliyetini ilgili mevzuatta öngörülen yükümlülükleri yerine getirmek ve yetkilendirilmek suretiyle maliki olduğu taşıtlar vasıtasıyla icra eden gerçek ve tüzel kişiler tarafından, söz konusu faaliyetler kapsamında kullanılan taşıtların yenilenmesi amacıyla, aynı tarife pozisyon sıraları kapsamındaki taşıtların (87.03 tarife pozisyon sırası kapsamındaki; yarış arabaları, arazi taşıtları, ATV olarak adlandırılan üç veya dört tekerlekli taşıtlar, motorlu karavanlar ile motor silindir hacmi 1600 cm3’ü geçen binek otomobilleri hariç) bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten 30/06/2019 tarihine kadar (bu tarih dâhil) ilk iktisabının vergiden müstesna olduğu ifade edilmiştir.

Bu düzenlemeden, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla maliki olunan, trafik tescil kuruluşlarınca ticari yolcu veya yük taşımacılığında kullanılmak üzere kayıt ve tescil edilmiş her bir taşıt bakımından, aynı cins bir taşıtın ilk iktisabında yararlanılacağı belirtilmiştir.

Yenilemeye konu edilen taşıtın, istisnadan yararlanılan tarihten itibaren iki tam yıl içerisinde satılması, devredilmesi veya sair suretle işletme kayıtlarından çıkarılması şarttır. Bu şartın ihlali halinde, yeni alınan taşıta ilişkin zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler, alıcıdan vergi ziyaı cezası uygulanarak gecikme faizi ile birlikte tahsil edilecektir. 

Bu madde hükmüne göre iktisap edilen taşıtın, ilk iktisap tarihinden itibaren üç tam yıl geçmeden, veraset yoluyla intikaller hariç, devri halinde adına kayıt ve tescil işlemi yapılandan, ticari yolcu veya yük taşımacılığı faaliyetinden çekilmesi (hurdaya çıkarılması hariç) halinde ise bu madde hükmünden yararlanandan, taşıtın ilk iktisabındaki matrah esas alınarak, devir veya ticari taşımacılık faaliyetinden çekilme tarihindeki oran üzerinden hesaplanan ÖTV alınacağı da belirtilmiştir.

Bahse konu Tebliğ'de ayrıca, ilk iktisapta ibraz edilmesi gereken belgelerle birlikte, istisna uygulamasının detaylarına, yenilemeye konu edilen taşıt ile istisna kapsamında iktisap edilen taşıtın devrine ilişkin düzenlemelere de yer verilerek, bu istisnadan Tebliğ'in yürürlüğe gireceği yayımı tarihi ile 30/06/2019 tarihi (bu tarihler dahil) arasında ilk iktisabı yapılan taşıtların yararlanabileceği ifade edilmiştir.    

Ek- Özel Tüketim Vergisi (II) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliği (Seri No:2) Taslağı