Özet: 25.05.2018 tarihli ve 30431 sayılı Resmi Gazete'de Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 496) yayımlanmıştır. Vergi Usul Kanununun 278. maddesi uyarınca imha edilmesi gereken malların değerlenmesinde genel uygulamaya ilişkin açıklamalar ile 7103 sayılı Kanunun 10.  maddesiyle Vergi Usul Kanununa eklenen 278/A maddesinde öngörülen değerleme uygulamasına ilişkin usul ve esasların belirlenmesine ilişkin açıklamalara yer verilmiştir.

Açıklama:

25.05.2018 tarih ve 30431 sayılı Resmi Gazete 'de yayımlanan 496 sayılı VUK Genel Tebliği ile "imha edilen emtianın değerlenmesinde genel uygulamaya ve Kanunun 278/A maddesi kapsamında, bozulma, çürüme veya son kullanma tarihinin geçmesi gibi nedenlerle imha edilmesi süreklilik arz eden emtianın imhasında uyulacak usul ve esaslar"  hakkında açıklamalara aşağıda yer verilmiştir.

İmha edilen emtianın değerinin takdir komisyonu tarafından tespit edilmesi:

Vergi Usul Kanunun 267 ve 278.  maddeleri uyarınca, yangın, deprem ve su basması gibi doğal afetler nedeniyle veya bozulmak, çürümek, kırılmak, çatlamak, paslanmak gibi nedenlerle iktisadi kıymetin imha edilmesinin gerektiği hallerde, emsal bedel ile değerlenecek olan iktisadi kıymet değerinin ortalama fiyat veya maliyet bedeliyle belirlenmesi mümkün olmadığından, bu kıymetlerdeki değer düşüklüğü takdir komisyonu marifetiyle tespit edilir. Değer düşüklüğü ise ilgili dönem kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınır.

Emtianın ilgili Bakanlık veya Yetkili Kurum görevlilerinin yer aldığı bir komisyon nezdinde imha edilmesi:

İmha edilmesi mecburiyeti bulunan emtianın emsal bedelinin takdir komisyonunca belirli bir zamanda takdirinin mümkün olmamasına bağlı olarak; takdir komisyonuna başvurulmaksızın ilgili bakanlık veya yetkili kurum görevlilerinin de yer aldığı bir komisyon nezdinde tutanakla tespit edilmek suretiyle malların imha edilebilmesi de mümkün olup,  mükellefin bağlı olduğu vergi dairesi görevlilerinin söz konusu imha komisyonuna katılımı aranmayacaktır.

Yurt dışında imha edilen emtianın durumu:

 İhraç edilen emtiadan ticari sebeplerle iadesi gerekenlerin geri getirilme maliyetinin yüksek olması veya hukuki nedenlerle geri getirilememesi ya da bozulmak, çürümek, kırılmak, çatlamak, paslanmak gibi nedenlerle imha edilmesinin gerekmesi durumunda, söz konusu emtianın imha edildiğine ilişkin ilgili ülke mevzuatına göre düzenlenen belgeler esas alınmak suretiyle takdir komisyonu tarafından verilecek karara istinaden gerekli yasal kayıtlar yapılır. İmha işlemine ilişkin olarak ilgili ülke mevzuatına göre düzenlenen belgelerin istenildiğinde ibraz edilmek üzere mükelleflerce muhafaza edilmesi gerekmektedir.

Yurt dışında imha edilen emtianın değerleme işlemleri, Vergi Usul Kanunun 278/A maddesi kapsamında ve mükelleflere tayin olunan imha oranı dahilinde bulunmamaktadır.

Kıymeti düşen emtiada oluşan değer düşüklüğünün gider olarak dikkate alınacağı dönem:

Vergi Usul Kanunun 278. maddesi kapsamında yapılan değerleme işlemlerinde;

• Takdir komisyonu kararının,
  
  
• İlgili bakanlık veya yetkili kurum görevlilerinin de yer aldığı komisyon nezdinde imha işlemine ilişkin olarak düzenlenen tutanağın,
  
  
• Yurt dışında gerçekleştirilen imhalara ilişkin olarak ilgili ülke mevzuatına göre düzenlenen belgelere istinaden verilen takdir komisyonu kararının,
  

Bozulma, çürüme veya son kullanma tarihinin geçmesi gibi nedenlerle süreklilik arz eden imha işlemlerine konu emtianın değerlenmesi:

Son kullanma tarihinin geçmesi nedeniyle iade alınan raf ömrü çok kısa gıda maddeleri ile bozulma veya son kullanma tarihinin geçmesi nedeniyle iade alınan ilaç ve benzeri maddelerin çevreye ve insan sağlığına zarar verecek nitelikte olmaları nedeniyle, ivedi bir şekilde, bekletilmeksizin imha edilmesi zorunluluğu doğabilmektedir.

7103 sayılı Kanunun 10. maddesi ile Vergi Usul Kanuna eklenen 278/A maddesi, bozulma, çürüme veya son kullanma tarihinin geçmesi gibi nedenlerle imha edilmesi gereken emtianın emsal bedelinin, takdir komisyonu kararı olmaksızın mükelleflerce belirlenebilmesine imkân sağlamış olup, Maliye Bakanlığı'na verilen yetkiye istinaden bu uygulamanın usul ve esasları aşağıda belirlenmiştir.

• Yurt içinde satışa konu olan ancak, raf ömrünün çok kısa olması, bozulması veya son kullanma tarihinin geçmesi gibi nedenlerle iade alınan, insan ve çevre sağlığına zararlı olması nedeniyle imha edilmesi mecburiyeti bulunan ve imha işlemleri süreklilik arz eden emtiaların faydalanması uygun bulunmuştur.
  
  
• Kazançları bilanço usulüne göre tespit edilen gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri yararlanabilir. Bu mükelleflerin yapacakları başvuru tarihinden önceki son hesap dönemine ait bilançolarında yer alan rakamlardan net satışları ile aktif büyüklüğünün aritmetik ortalamasının 10.000.000 TL'nin veya özsermaye büyüklüğünün 5.000.000 TL'nin üzerinde olması gerekmektedir.
  
  
• Uygulamadan yararlanılabilmesi izni ve imha oranının tespiti için mükellefler tarafından İdareye yazılı olarak başvuruda bulunulmalıdır.
  
  
•  Mükellefin başvurusu İdare tarafından bir ön değerlendirmeye tabi tutulur. Başvuruda bulunulan her bir ürün itibariyle mezkûr madde uygulamasında uygun görülebilecek imha oranına ilişkin değerlendirmeye/kanaate de yer verilir.
  
  
• İmha oranının tayinini müteakiben Tebliğin ilgili bölümü kapsamındaki imha işlemlerinde, mükelleflerce, her bir ürün itibariyle imha edilen emtianın emsal bedeli sıfır olarak kabul edilmek suretiyle söz konusu emtia değerlenir.
  
  
• Bu müessese hükümlerinden faydalanan mükelleflerce, her yıl, ilgili olduğu yıla ait gelir ve kurumlar vergisi beyannamesinin verilme süresi içinde, örneği Tebliğ ekinde yer alan (EK 2) formata uygun şekilde ve her bir ürün itibariyle hazırlanacak imha oranı yıllık takip raporu bir dilekçe ekinde İdareye ibraz edilir.
  
  
• Mükellefler mevcut bir imha oranının yenilenmesi/revize edilmesi talebinde bulunabilir. Yeni bir ürün grubu için imha oranı tespitine yönelik başvurular da imha oranının revize edilmesi kapsamında değerlendirilir. Revize talebinin İdare tarafından kabul edildiği durumda, imha oranlarının revize edildiği tarihten itibaren yeni imha oranı tayin edilmiş sayılır. İdarenin revize talebini kabul etmediği durumda mevcut imha oranları aynen devam eder.
  
  
• Aşağıda belirtilen durumlarda, İdare, tayin olunan imha oranlarının geçerliliğini tek taraflı olarak iptal edebilir ve iptal kararının verildiği tarihten itibaren tayin olunmuş olan imha oranları geçerliliğini kaybeder ve mükelleflerin Vergi Usul Kanunun 278/A maddesi kapsamında değerleme yapma imkanları son bulur.
  
  

• Mükellefin Tebliğde belirlenen imha işlemine ilişkin belgelendirme prosedürlerine uymaması,
  
  
• Mükellef tarafından gerek başvuru esnasında gerekse sonraki aşamalarda (imha oranı yıllık takip raporu dâhil) ibraz edilen bilgi ve belgelerin eksik, yanlış veya yanıltıcı olduğunun anlaşılması,
  
  
• İmha oranı yıllık takip raporunun süresinde verilmemesi,
  
  
• İdare tarafından imha oranlarının revize edilme talebinin mükellef tarafından kabul edilmemesi.
  
  

Buna göre, Vergi Usul Kanunu'nun 278 ve 278/A maddelerinde yer alan değerleme hükümlerine uyulmaması durumunda mükellefler hakkında ilgili Kanunun ilgili ceza hükümleri çerçevesinde işlem tesis edilir.

Yukarıdaki tebliğde belirtilen hususlar yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Ek- Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 496)

Saygılarımızla,