Özet: 17 Aralık 2017 tarihli ve 30273 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan ve aynı tarihte yürürlüğe giren 487 Sıra No'lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile; yaygın olarak kullanılan belgeler arasında yer alan "sevk irsaliyesi", "müstahsil makbuzu" ve "serbest meslek makbuzu" belgelerinin elektronik ortamda elektronik belge olarak düzenlenebilmesi, alıcısına elektronik veya kağıt ortamında iletilmesi ile muhafaza ve ibraz edilebilmesine ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.
Açıklamalar
Söz konusu Tebliğ'de yer alan düzenleme ve değişikliklere ilişkin açıklamalarımız aşağıdaki gibidir.
Anılan Tebliğ'in "Elektronik İrsaliye", "Elektronik Müstahsil Makbuzu" ve "Elektronik Serbest Makbuzu" başlıklı 3, 4 ve 5nci maddelerinde, bu belgelerin yeni bir belge türü olmayıp, kağıt ortamında düzenlenen sevk irsaliyesi, müstahsil makbuzu ve serbest meslek makbuzu ile aynı hukuki niteliklere sahip olduğu hükme bağlanmıştır.
Kapsam
Tebliğ'in 3, 4 ve 5nci maddelerinin altında yer alan "Uygulamaya Dahil Olma" başlıklı bölümlerinde, e-İrsaliye, e-Müstahsil Makbuzu ve e-Serbest Meslek Makbuzu uygulamalarının zorunlu olmadığı ve Tebliğ'de yer alan şartları sağlayan mükelleflerin istemeleri halinde 01.01.2018 tarihinden itibaren söz konusu uygulamalardan faydalanabilecekleri hükme bağlanmıştır.
Uygulamalardan Yararlanma Yöntemleri ve Başvuru Esasları
Elektronik İrsaliye, Elektronik Müstahsil Makbuzu ve Elektronik Serbest Meslek Makbuzu uygulamalarından faydalanmak isteyen mükellefler,
a) Kendi bilgi işlem sistemlerinin Başkanlık sistemlerine entegrasyonu yoluyla,
b) Uygulamalara ait temel fonksiyonların internet üzerinden genel kullanımını sağlamak amacı ile Başkanlık tarafından oluşturulan ve www.efatura.gov.tr internet adresinde hizmete sunulan GİB Portalı aracılığıyla,
c) Başkanlıktan izin almış özel entegratörlerin bilgi işlem sistemleri aracılığıyla,
olmak üzere, üç yöntemden herhangi birini seçerek yararlanabileceklerdir.
Mükelleflerin, (a) ve (b) alt bentlerinde belirtilen yöntemlerden biri ile uygulamalara dahil olmak istemeleri durumunda, Gelir İdaresi Başkanlığının "www.efatura.gov.tr" internet adresinde yayımlanan "Elektronik İrsaliye Başvuru Kılavuzu", "Elektronik Müstahsil Makbuzu Başvuru Kılavuzu" ve "Elektronik Serbest Meslek Makbuzu Başvuru Kılavuzu"na uygun olarak gerekli başvuru işlemlerini yerine getirmeleri gerekmektedir.
Söz konusu uygulamalara, (c) alt bendinde belirtilen yöntemle dahil olmak isteyen mükellefler; doğrudan Başkanlıktan izin almış özel entegratörlerden herhangi birine başvuracak olup, ayrıca Başkanlığa başvuruda bulunmalarına gerek bulunmamaktadır.
Değerlendirme ve İzin
Elektronik İrsaliye, Elektronik Müstahsil Makbuzu ve Elektronik Serbest Meslek Makbuzu uygulamalarından, kendi bilgi işlem sistemlerinin Başkanlık sistemlerine entegrasyonu yöntemiyle yararlanmak için Başkanlığa yapılan başvurular; Başkanlık tarafından mükellefe ait sistemin yapısı, işleyişi ile bu sistemde elektronik olarak düzenlenen belge örneklerinin, bu Tebliğde ve www.efatura.gov.tr internet adresinde yayımlanan teknik kılavuzlarda belirlenen usul ve esaslara uygun olup olmadığı açısından değerlendirilecektir. Başkanlık gerek görmesi halinde ilave teknik bilgi ve belge talebinde bulunabilecektir.
Başkanlıkça yapılacak değerlendirme sonrasında başvuruları uygun bulunan ve test süreçlerini başarılı bir şekilde tamamlayan mükelleflere kendi bilgi işlem sistemlerinin Başkanlık sistemlerine entegrasyonu yöntemiyle yararlanmasına ilişkin olarak izin verilecektir.
Değerlendirme aşamasında eksiklikleri tespit edilen mükelleflere, söz konusu eksiklikleri gidermeleri için en çok bir yıl süre verilir. Bu süre içerisinde eksikliklerini gidermeyen mükelleflerin başvuruları reddedilir.
Başvuruları reddedilen mükelleflerin reddi izleyen bir yıl içerisinde yapacakları başvurular kabul edilmeyecektir. Bu durum, mükelleflerin GİB Portal ya da özel entegratörlük izni alan mükellefler vasıtasıyla e-İrsaliye, e-Müstahsil Makbuzu ve e-Serbest Meslek Makbuzu uygulanmalarından yararlanmalarına engel teşkil etmez.
Özel Entegratörlük Hizmeti Verenler
397 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği kapsamında Başkanlıktan özel entegrasyon izni alan mükellefler, anılan Tebliğ kapsamında,
a) e-İrsaliye düzenleme, bunları elektronik sertifika ile imzalama ve muhataplarına elektronik ortamda iletme ve alma
b) e-Müstahsil Makbuzu düzenlemek isteyen mükelleflere, e-Müstahsil Makbuzu ve e-Müstahsil Makbuzu Raporu oluşturma, mali mühürle onaylama ve zaman damgası kullanarak e-Müstahsil Makbuzu Raporunu Başkanlığa elektronik ortamda iletme
c) e-Serbest Meslek Makbuzu düzenlemek isteyen mükelleflere, e-Serbest Meslek Makbuzu ve e-Serbest Meslek Makbuzu Raporu oluşturma, mali mühürle onaylama ve zaman damgası kullanarak e-Serbest Meslek Makbuzu Raporunu Başkanlığa elektronik ortamda iletme
hizmetlerini verebilirler.
Ayrıca, söz konusu uygulamalardan özel entegratör sistemi üzerinden faydalanan mükellefler, düzenlenecek olan belge ve raporlarda özel entegratörün mali mührünün ve zaman damgasının kullanılmasını talep edebilirler.
Özel Entegratörlerin bahsi geçen uygulamaları verebilmesi için Başkanlıktan ayrıca sağlayacakları hizmet türüne göre entegratörlük izni almaları gerekmektedir. e-İrsaliye, e-Müstahsil Makbuzu ve e-Serbest Meslek Makbuzu izni alabilmek için gerekli koşullar www.efatura.gov.tr. sitesinde yer alan kılavuzlarda yer almaktadır.
Başkanlıktan izin alan özel entegratörler, hizmet verdikleri mükelleflere ait belge ve raporları Başkanlığa raporlama dışında yazılı izni olmaksızın üçüncü kişilerle paylaşamazlar. Özel entegratörler bu faaliyetleri kapsamında elde ettiği ticari sır niteliğindeki bilgilerinin güvenliğinden ve gizliliğinden sorumludurlar. Bu amaca aykırı olarak işleme taraf olmayan üçüncü kişilerle bilgi paylaştığı tespit olunan özel entegratörlerin, diğer kanunların öngördüğü cezai sorumlulukları dışında ayrıca Başkanlık tarafından tüm özel entegratörlük izinleri iptal edilebilir.
Belgelerin Düzenlenmesi, Teslimi ve Belgelerde Bulunması Gereken Bilgiler
Anılan Tebliğ'in 3, 4 ve 5nci maddelerinin altında söz konusu belgelerin düzenlenme usul ve şartlarına ilişkin detaylı açıklamalara yer verilmiştir.
Belgelere Konulacak Amblem ve Belge Numarası
Tebliğ'in 6ncı maddesinde aşağıda yer alan açıklamalara yer verilmiştir.
(1) Bu Tebliğ kapsamında oluşturulan elektronik belgelerde, 2/2/1985 tarihli ve 18654 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Vergi Usul Kanunu uyarınca Vergi Mükellefleri Tarafından Kullanılan Belgelerin Basım ve Dağıtımı Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre belgelerin önyüzünün üst orta kısmına gelecek şekilde basılması zorunlu olan "Belgelere Konulacak Özel İşaret(Amblem)" ile "İl Kod Numarası" yerine aynı konumda bulunmak üzere, Gelir İdaresi Başkanlığı amblemi, amblemin altında ise bu Tebliğde öngörülen belge türleri itibariyle "e-İrsaliye", "e-Müstahsil Makbuzu" veya "e-Serbest Meslek Makbuzu" ibaresi bulunur.
(2) Bu Tebliğ kapsamında düzenlenen belgelerde, seri-sıra numarası yerine 3 haneli birim kodu ve 13 haneli sıra numarasından oluşan belge numarası kullanılır. Birim kodu serbestçe belirlenebilir. Başkanlık bazı birim kodlarının kullanımını yasaklayabileceği gibi bazı işlemler için belirlediği birim kodlarının kullanılmasını zorunlu kılabilir. Belge numarası içerisinde yer alan sıra numarası, 4 karakter yıl ve 9 karakter müteselsil numaradan oluşmaktadır. Her bir birim koduna ait sıra numarası kendi içinde oluşturulur ve takip edilir. Sıra numarası içerisinde yer alan 9 karakterlik müteselsil numara, her yılın ilk günü itibariyle "1" rakamından başlatılarak kullanılır. Mükellef bünyesinde aynı belge numarası birden fazla kullanılamaz.
Sorumluluk ve Cezai Müeyyideler
Tebliğ'in 8'inci maddesinde, Tebliğe konu uygulamalar kapsamında kullanılacak olan belgelerin, 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu, ilgili diğer kanun ve ilgili teknik kılavuz düzenlemelerinde yer alan usul ve esaslara uygun olması gerektiği ve bu usul ve esaslara aykırı biçimde belge düzenleyenler hakkında işledikleri fiilin türüne göre Vergi Usul Kanununda öngörülen cezaların uygulanacağı hükme bağlanmıştır.
Ek- Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 487)
Saygılarımızla
