12 Eylül 2018 tarihli Resmi Gazete’de
yayımlanan, döviz
cinsinden veya dövize endeksli sözleşme yapılmasına yönelik sınırlamalar içeren
85 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı (“Karar”) ile Türk Parası Kıymetini Koruma
Hakkında 32 sayılı Karar’da değişiklikler yapılarak Bakanlıkça belirlenen
haller dışında Türkiye'de yerleşik kişilerin yapacakları menkul ve gayrimenkul
alım satım sözleşmeleri, taşıt ve finansal kiralama dahil her türlü menkul ve
gayrimenkul kiralama sözleşmeleri, iş sözleşmeleri, eser sözleşmeleri ve hizmet
sözleşmeleri için sözleşme bedelleri ile bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer
ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak
kararlaştırılamayacağı hüküm altına alınmış ve Kararın yürürlüğe girmesinden
önce akdedilen ve halen yürürlükte olan sözleşmelerin döviz cinsinden
kararlaştırılan bedellerinin 30 gün içerisinde Türk parası olarak taraflarca
yeniden belirlenmesi gerektiği ifade edilmiştir. Kararın ardından Hazine ve
Maliye Bakanlığı 2008-32/34 sayılı Tebliğ ile dövizle sözleşme sınırlamasına
dair istisnaları ve sınırlama kapsamındaki sözleşmelerde uygulanacak usulleri
belirlemiştir.
Hazine
ve Maliye Bakanlığı’nın yayımlamış olduğu Tebliğ’de sözleşme bedelini Türk
lirasına çevirmekte anlaşmaya varamayanlar için, Türk lirasına çevrilme usulü ile konut ve çatılı iş
yeri kira sözleşmelerinde Türk lirasına çevrilen kira bedeline uygulanacak
artış oranlarına ilişkin esasları belirlemiştir. Bakanlık
tarafından belirlenen esaslar uyarınca Türk lirası üzerinden yapılan
hesaplamanın geçiş süreci olarak adlandırılan iki yıl için geçerli olacağı belirtilmiştir.
İki yıllık geçiş süresi sonrasında tarafların Türk lirası tutarlarına
uygulanacak artış oranında yine mutabakata varamamaları halinde 6098 sayılı
Borçlar Kanunu’nun 344 üncü maddesinde yer alan “Kira Bedelinin Belirlenmesi”
hükmünde yer alan sınırlara tabi olacakları açıklanmıştır.
Söz
konusu iki yıllık geçiş sürecinin dolduğu 12 Ekim’de Hazine ve Maliye
Bakanlığı, döviz cinsinden veya dövize endeksli sözleşme bedellerine ilişkin
duyuru yayımlayarak, geçiş süreci için öngörülen iki yıllık sürenin sona
ermesinden sonra bahse konu sözleşmelerde yer alan bedellerin tekrar döviz
cinsinden veya dövize endeksli uygulanmaya başlanması ya da yeniden döviz cinsinden veya
dövize endeksli belirlenmesi mümkün bulunmadığını, aksi
uygulamaların tespiti durumunda kambiyo mevzuatı uyarınca gerekli yaptırımların
uygulanacağını belirtmiştir.
İlgili duyuru metni için: HMB_Döviz_Sözleşmeleri_Duyuru