09.08.2022 tarihli
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Bazı Varlıkların Ekonomiye
Kazandırılması Hakkında Genel Tebliğ (Seri No: 1) ile yapılan düzenlemeler bültenimizde
açıklanmıştır.
Tebliğin Amacı Ve Kapsamı
Tebliğin amacı; 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa eklenen geçici
15 inci maddenin 1 ila 12 nci fıkraları hükümlerinin uygulanmasına ilişkin usul
ve esasların belirlenmesidir.
a) Gerçek ve tüzel kişilerin yurt dışında bulunan
para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının yurda
getirilerek milli ekonomiye kazandırılmasına ve bu varlıkların gelir ve
kurumlar vergisi mükelleflerince kanuni defter kayıtlarına alınmasına,
b) Yurt içinde bulunan ancak gelir ve kurumlar vergisi
mükelleflerinin kanuni defter kayıtlarında yer almayan para, altın, döviz,
menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazların vergi dairesine
beyan edilerek kanuni defter kayıtlarına alınmasına,
c) Yurt içinde bulunan madde kapsamındaki varlıkların
gelir ve kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmayanlarca beyan edilmesine,
ç) Maddenin uygulanmasına ilişkin diğer hususlara yönelik
açıklamaları kapsamaktadır.
Yurt dışında bulunan varlıklara ilişkin bildirim
(1) Yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul
kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının 31/3/2023 tarihine kadar Türkiye’deki banka veya aracı
kurumlara bildirilmesi,
(2) Birinci fıkra kapsamında gerçek ve tüzel kişilerce
yapılacak bu bildirimlerin, yetkili kılınmış vekiller veya kanuni temsilciler
tarafından da yapılabilmesi mümkündür.
(3) Gerçek ve tüzel kişilerce, söz konusu varlıklara
ilişkin olarak vergi dairelerine herhangi bir beyanda bulunulmayacaktır.
(4) Maddenin ikinci ve üçüncü fıkraları kapsamındaki,
yurt dışı kredilerin ve sermaye avanslarının kapatılmasında kullanılan
varlıkların da banka ve aracı kurumlara bildirilmesi gerekmektedir.
(5) Gerçek ve tüzel kişilerce, yurt dışında bulunan
varlıklar için her bir vergilendirme dönemi için (ay) tek bir bildirim
verilmesi esastır. Ancak, düzeltme beyanı verilebilir. Bidirime konu
varlıkların azaltılması halinde, verginin azaltılan tutara isabet eden kısmı,
banka ve aracı kurum tarafından bildirim sahibine iade edilebilecektir. 31/3/2023 tarihine kadar yapılan bildirimlerin bu tarihten sonra
düzeltilmesi mümkün olmayacaktır.
Örnek 1- 2022/Ağustos ayında 5.000.000 TL karşılığı döviz
bildiriminde bulunan bir gerçek kişinin, aynı ay içerisinde bildirdiği tutarı
2.500.000 TL’ye düşürmek ya da 7.500.000 TL’ye çıkarmak istemesi halinde ilk
bildirimine ilişkin düzeltme bildirimi vermesi gerekecektir.
Ağustos ayında 5.000.000 TL karşılığı döviz
bildiriminde bulunan bir gerçek kişinin, Eylül veya Ekim ayı içerisinde,
bildirdiği tutarı 2.500.000 TL’ye düşürmek istemesi halinde, Ağustos ayındaki
bildirimine ilişkin düzeltme bildirimi vermesi gerekecektir. Banka ve aracı
kurumlarca Ek-2’de yer alan beyanname ile vergi dairesine bildirilen varlıklara
ilişkin düzeltme talebi ise banka veya aracı kurumlar aracılığıyla
yapılacaktır.
Ağustos ayında 5.000.000 TL karşılığı döviz
bildiriminde bulunan bir gerçek kişinin, Eylül veya Ekim ayı içerisinde,
bildirdiği tutarı 7.500.000 TL’ye çıkarmak istemesi halinde ise Eylül veya Ekim
ayına ilişkin 2.500.000 TL’lik yeni bir bildirim vermesi gerekecektir. Yeni
verilen bildirimler önceki bildirim ile ilişkilendirilmeyeceğinden, sadece
ilave tutarın bildirilmesine dikkat edilecektir.
Yurt dışında bulunan varlıkların Türkiye’ye
getirilmesi
(1) Madde kapsamında bildirime konu edilen varlıkların
bildirimin yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde Türkiye’ye getirilmesi veya
Türkiye’deki banka veya aracı kurumlarda mevcut ya da yeni açılan bir hesaba
transfer edilmesi şarttır. Transfer edenle bildirim sabinin farklı kişiler
olması yararlanmaya engel teşkil etmez.
(2) Yurt dışında bulunan varlıklar, yurt dışında
bulunan banka veya finansal kurumlardan kullanılan ve 5/7/2022 tarihi
itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan kredilerin en geç 31/3/2023 tarihine
kadar kapatılmasında kullanılabilecektir.
(3) Yurt dışında bulunan TAŞINMAZLARIN
31/3/2023 tarihine kadar kapsamdaki varlıklara dönüştürülmek suretiyle
Türkiye’ye getirilmesi mümkündür.
Yurt dışında bulunan varlıkların bildirimi üzerine
banka veya aracı kurumlarca yapılacak işlemler ve verginin ödenmesi noktasında
gerekli açıklamalar yapılmıştır.
Banka ve aracı kurumlar, kendilerine bildirilen
varlıklara ilişkin olarak bildirim sahibinden bildirilen varlıkların değeri
üzerinden 30/9/2022 tarihine
kadar yapılan bildirimler için %1, 1/10/2022 tarihi ila 31/12/2022 tarihi (bu tarih dahil) arasında
yapılan bildirimler için %2, 31/3/2023 tarihine
kadar (bu tarih dahil) yapılan bildirimler için %3 oranında peşin olarak tahsil
edecekleri vergiyi, bildirimi izleyen ayın on beşinci günü akşamına kadar vergi
sorumlusu sıfatıyla Ek-2'de yer alan beyanname ile bağlı bulundukları vergi
dairesine 340 ve 346 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğlerinde belirtilen
usul ve esaslar doğrultusunda beyan edecektir. Beyan edilen varlıkların
değerleri üzerinden, vergi dairelerince tarh edilen vergiler, söz konusu beyan
süresi içerisinde banka ve aracı kurumlarca vergi sorumlusu sıfatıyla
ödenecektir.
Yurt dışında bulunan varlıkların bildirimine istinaden
tahsil edilen vergilerin bildirim sahibine iadesi
Yurt dışında bulunan ve bildirime konu edilen
varlıkların, Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlardaki hesaplara transfer
edildiği veya yurt dışından getirilerek bu hesaplara yatırıldığı tarihten
itibaren en az bir yıl süreyle bu hesaplarda tutulması halinde, bildirilen
varlıkların değeri üzerinden ödenen vergiler bildirim sahibine iade edilir.
Türkiye'de bulunan varlıkların beyanı
(1) Gelir veya kurumlar
vergisi mükelleflerince sahip
olunan ve Türkiye'de bulunan, ancak kanuni defter kayıtlarında yer almayan;
para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile
taşınmazlar, 31/3/2023 tarihine kadar Ek-3’te yer alan beyanname ile bağlı
olunan vergi dairelerine doğrudan veya elektronik olarak beyan edilir.
(2) Gelir ve
kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmayanların da Türkiye'de bulunan para, altın, döviz, menkul
kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazları için beyanda
bulunmak suretiyle madde hükmünden yararlanabilmeleri mümkündür.
(3) Şahıs şirketleri
ile adi ortaklıklar adına da
beyanda bulunulması mümkün bulunmakta olup, beyan edilen varlıklar dolayısıyla
şahıs şirketleri ve adi ortaklıklar katma değer vergisi, ortaklar ise gelir
veya kurumlar vergisi yönünden vergi incelemesi ve tarhiyat yapılmaması
imkanından faydalanabilecektir.
Verginin ödenmesi
(1) Vergi dairelerine beyan edilen varlıkların
değerleri üzerinden vergi dairelerince %3 oranında vergi tarh edilecektir. Bu
şekilde hesaplanan vergi, tarhiyatın yapıldığı ayı izleyen ayın sonuna kadar
ödenecektir.
Şirketlerin kanuni temsilcileri, ortakları veya
vekilleri adına görünen varlıkların durumu
(1) Şirketlerin kanuni temsilcileri, ortakları ya da
şirket veya şirketin ortakları adına madde kapsamına giren varlıkları 5/7/2022 tarihinden önce yetkili kuruluşlarca düzenlenen bir vekalet veya
temsil sözleşmesine istinaden değerlendirmeye yetkili olanların, bu tarih
itibarıyla sahip oldukları ve yurt dışında bulunan varlıkları ile yurt içinde
bulunan ve defter kayıtlarında yer almayan varlıkları, bu Tebliğde yapılan
açıklamalar çerçevesinde şirket adına bildirime konu edilebilecektir.
(2) Şirket veya şirket ortaklarına ait olduğu halde
şirketin kanuni temsilcileri, ortakları veya vekilleri dışındaki kişilerce
tasarruf edilen varlıklar, söz konusu madde hükümleri çerçevesinde şirket adına
bildirim veya beyana konu edilerek madde hükmünden yararlanılabilecektir.
Ayrıca, gerçek kişilere ait olduğu halde bu kişilerin ortağı veya kanuni
temsilcisi oldukları yurt dışındaki şirketlerce tasarruf edilen varlıkların da
ilgili gerçek kişiler adına bildirim veya beyana konu edilmesi halinde madde
hükmünden yararlanılabilmesi mümkündür. Ancak, bildirim veya beyan dışındaki
nedenlerle yapılacak inceleme esnasında söz konusu varlıkların şirket veya
şirket ortaklarına ya da gerçek kişilere ait olduğunun ispat edilmesi
gerekmektedir.
Tebliğde yine varlıkların bildirim değerine ilişkin
ayrıntılı açıklamalar yapılmıştır.
Bildirilen veya beyan edilen varlıkların kanuni defter
kayıtlarına intikal ettirilmesine ilişkin ayrıntılı açıklamalar yapılmıştır.
Gelir, gider ve amortisman uygulaması
(1) Bildirim veya beyan konusu yapılarak kanuni defter
kayıtlarına intikal ettirilen varlıklar hakkında amortismanlara ilişkin
hükümler uygulanmayacaktır.
(2) Kayıtlara alınan bu varlıkların daha sonra elden
çıkarılmasından doğan zararlar, gelir veya kurumlar vergisi uygulaması
bakımından gelirin veya kurum kazancının tespitinde gider veya indirim olarak
kabul edilmeyecektir. Söz konusu varlıkların elde tutulması ve elden
çıkarılmasından doğan kazanç ve iratlar ise genel esaslar çerçevesinde gelirin
veya kurum kazancının tespitinde dikkate alınacaktır.
(3) Bildirilen veya beyan edilen varlıklar nedeniyle
ödenen vergiler, hiçbir suretle gider yazılamayacak ve başka bir vergiden
mahsup edilemeyecektir.
İnceleme ve tarhiyat yapılmayacak haller
(1) Madde hükmü uyarınca, bildirimde veya beyanda
bulunulan varlıklara isabet eden tutarlara ilişkin hiçbir suretle vergi
incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacaktır. Bu hükümden yararlanabilmek
için;
a) Yurt dışında bulunan bildirime konu varlıkların;
1) Bildirimin yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde Türkiye’ye getirilmesi ya da Türkiye’deki
banka veya aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi,
2) Bildirilen varlıklara ilişkin tarh edilen verginin süresinde ödenmesi,
3) Bildirime konu edilen varlıkların 213 sayılı Kanun
uyarınca defter tutan mükelleflerce kanuni defterlere kaydedilmesi, yasal
defterlerine kaydettikleri bu kıymetler için
pasifte özel fon hesabı açılması (veya kanuni defterlerin ilgili
sayfalarında gösterilmesi), bu fon hesabının ve varlıkların iki yıl geçmedikçe işletmeden çekilmemesi ve fon
hesabının sermayeye ilave dışında başka bir amaçla kullanılmaması,
b) Türkiye’de bulunan ve beyana konu edilen
varlıkların;
1) Beyan edilen varlıkların 213 sayılı Kanun uyarınca
defter tutan mükelleflerce kanuni defterlere
kaydedilmesi, yasal defterlerine kaydettikleri bu kıymetler için
pasifte özel fon hesabı açılması (veya
kanuni defterlerin ilgili sayfalarında gösterilmesi), bu fon hesabının ve
varlıkların iki yıl geçmedikçe işletmeden
çekilmemesi ve fon hesabının sermayeye ilave dışında başka bir amaçla
kullanılmaması,
2) Gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olmayanlar
tarafından banka veya aracı kurumlardaki hesaplara yatırıldığını (taşınmazlar
hariç) gösterir belgelerle tevsik edilmesi,
3) Madde kapsamında beyan edilen varlıklara ilişkin
tarh edilen verginin süresinde ödenmesi,
gerekmektedir.
(4) Bildirilen veya beyan edilen varlıklar dışındaki
diğer nedenlerle başlayan vergi incelemeleri veya takdire sevk işlemleri
dolayısıyla, madde kapsamında bildirimde veya beyanda bulunan mükellefler
hakkında matrah farkı bulunması durumunda;
a) Bulunan matrah
farkının bildirime veya beyana konu edilen varlıklar nedeniyle ortaya
çıktığının tespiti ve bildirilen veya beyan edilen varlık tutarının, bulunan
matrah farkına eşit ya da fazla olması durumunda gelir veya kurumlar vergisi
ile katma değer vergisi yönünden tarhiyat yapılmayacaktır.
Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.