Özet: 26.02.2016 tarih ve 29636 sayılı Resmi Gazete’de, Başbakan tarafından 14 Ocak 2016 tarihinde açıklanan ve Ar-Ge, yenilik, tasarım gibi konulara dair önemli düzenlemeler içeren Ar-Ge Reform Paketi’ne ilişkin ''6676 No.lu Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'' yayımlanmıştır. Söz konusu Kanun'la yapılan değişiklikler bültenimizin konusunu oluşturmaktadır.
Açıklamalar:
Kanun’da temel olarak;
- 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu,
- 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun,
- 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nda
yer alan Ar-Ge faaliyetleri yeniden düzenlenmekte olup, 1 Mart 2016 tarihi itibarıyla yürürlüğe girecek olan Kanun ile getirilen düzenlemelerden öne çıkan hususlar aşağıda maddeler halinde özetlenmiştir.
- 5746 sayılı Kanun kapsamına tasarım personeli dahil edilmiş ve doktora, yüksek lisans ve lisans mezunları için farklı oranlarda gelir vergisi istisnası getirilmiştir.
- Ar-Ge mevzuatına “tasarım faaliyetleri” dahil edilmiştir.
- Teknoloji Geliştirme Bölgeleri’nde gerçekleştirilecek tasarım faaliyetleri de destek ve muafiyet kapsamına alınmıştır.
- Ar-Ge personel sayısı Bakanlar Kurulunca 15’e kadar indirilebilecektir.
- Ar-Ge projeleri kapsamında ithal edilen eşya gümrük ve damga vergilerinden istisna edilmiştir.
- Tasarım faaliyetlerinden elde edilen kazançlar ve tasarım personelinin ücretleri istisna kapmasına alınmış; ayrıca bölge dışı ilgili faaliyetlere ilişkin ücretlerin gelir vergisi stopajı kapsamında değerlendirilmesine yönelik Bakanlar Kurulu’na yetki verilmiştir.
- Ar-Ge firmalarına girişim sermayesi sağlayan yatırımcılar vergi indirimi desteğinden faydalanabilecektir.
- Ar-Ge ve tasarım merkezlerine ilave destek sağlanabilecektir.
- Siparişe dayalı olarak yürütülen Ar-Ge veya tasarım faaliyetleri destek kapsamına alınmıştır.
- Ar-Ge personeli teknisyenlerin tanımı yeniden yapılmıştır.
- Teknoloji geliştirme bölgelerindeki yönetici şirket emlak vergisinden muaf tutulmuştur.
- Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’na “ihtisas teknoloji geliştirme bölgeleri” dahil edilmiştir.
- Teknoloji geliştirme bölgelerindeki uygulama projelerinin onaylanması, ruhsat ve izinlerinin verilmesi görevi organize sanayi bölgesi yönetimine verilmiştir.
- Yabancılara tanınan süresiz çalışma izninin kapsamı genişletilmiştir.
Söz konusu başlıkların detayları aşağıdaki gibidir:
5746 sayılı Kanun kapsamına tasarım personeli dahil edilmiş olup, doktora, yüksek lisans ve lisans mezunları için farklı oranlarda gelir vergisi istisnası getirilmiştir.
- 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 75’inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “ve destek personelinin” ibaresi, “ tasarım ve destek personelinin” şeklinde, “doktoralı olanlar için yüzde 90’ı, diğerleri için yüzde 80’i” ibaresi “doktoralı olanlar ile 5746 sayılı Kanun kapsamındaki temel bilimler alanlarından birinde en az yüksek lisans derecesine sahip olanlar için yüzde 95’i, yüksek lisanslı olanlar ile temel bilimler alanlarından birinde lisans derecesine sahip olanlar için yüzde 90’ı ve diğerleri için yüzde 80’i” şeklinde değiştirilmiştir.
Ar-Ge mevzuatına “tasarım faaliyetleri” dahil edilmiştir.
- 26.06.2001 tarih ve 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nun 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (o) ve (p) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı fıkraya “ihtisas Teknoloji Geliştirme Bölgesi (İhtisas TGB)”, “AR-GE Projesi”, “Tasarım Faaliyeti” tanımları eklenmiştir.
“a) Bakanlık: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığını,
o) Teknisyen: Meslek lisesi veya meslek yüksekokullarının tasarım, teknik, fen veya sağlık bölümlerinden mezun, teknik bilgi ve deneyim sahibi kişileri,
p) Destek Personeli: AR-GE veya tasarım faaliyetlerine katılan veya bu faaliyetlerle doğrudan ilişkili yönetici, teknik eleman, laborant, sekreter, işçi ve benzeri personeli,”
Teknoloji Geliştirme Bölgeleri’nde gerçekleştirilecek tasarım faaliyetleri de destek ve muafiyet kapsamına alınmıştır.
- 4691 sayılı Kanun’a aşağıdaki ek maddeler eklenmiştir.
“EK MADDE 1- İhtisas TGB’leri, bu Kanun hükümlerine tabi olup, Bölgelere sağlanan destek, teşvik, muafiyet ve istisnalardan aynen yararlanırlar. Mevcut Bölgelerin İhtisas TGB’lere dönüştürülebilmesi için aranan kriterler yönetmelikle belirlenir.”
“EK MADDE 2- Bu Kanun kapsamında yürütülen yazılım, Ar-Ge, yenilik ve tasarım projeleri ile ilgili araştırmalarda kullanılmak üzere ithal edilen eşya, gümrük vergisi ve her türlü fondan, bu kapsamda düzenlenen kâğıtlar ve yapılan işlemler damga vergisi ve harçtan müstesnadır.”
Ar-Ge personel sayısı Bakanlar Kurulunca 15’e kadar indirilebilecektir.
- 5746 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesine aşağıdaki eklemeler yapılmıştır;
“(5) Bu Kanun kapsamındaki indirim, istisna, destek ve teşviklerden yararlananlar; 193 sayılı Kanun’un 89’uncu maddesinin birinci fıkrasının (9) ve (13) numaralı bentleri, 5520 sayılı Kanun’un 10’uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (ğ) bentleri hükümleri ile 4691 sayılı Kanun’un geçici 2’nci maddesi hükümlerinden ayrıca yararlanamazlar.
(6) Bu Kanun’un 2’nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde yer alan elli tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli sayısını on beşe kadar indirmeye, kanuni seviyesine kadar artırmaya veya belirlenen sınırlar dâhilinde sektörler itibarıyla farklılaştırmaya, (k) bendinde belirtilen on tam zaman eşdeğer tasarım personeli sayısını yarısına kadar indirmeye, kanuni seviyesine kadar artırmaya veya belirlenen sınırlar dâhilinde sektörler itibarıyla farklılaştırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Ar-Ge projeleri kapsamında ithal edilen eşya gümrük ve damga vergisinden istisna edilmiştir.
- 4691 sayılı Kanun’a aşağıdaki ek maddeler eklenmiştir.
“EK MADDE 1- İhtisas TGB’leri, bu Kanun hükümlerine tabi olup, Bölgelere sağlanan destek, teşvik, muafiyet ve istisnalardan aynen yararlanırlar. Mevcut Bölgelerin İhtisas TGB’lere dönüştürülebilmesi için aranan kriterler yönetmelikle belirlenir.”
“EK MADDE 2- Bu Kanun kapsamında yürütülen yazılım, AR-GE, yenilik ve tasarım projeleri ile ilgili araştırmalarda kullanılmak üzere ithal edilen eşya, gümrük vergisi ve her türlü fondan, bu kapsamda düzenlenen kâğıtlar ve yapılan işlemler damga vergisi ve harçtan müstesnadır.”
Tasarım faaliyetlerinden elde edilen kazançlar ve tasarım personelinin ücretleri istisna kapmasına alınmış olup, bölge dışı ilgili faaliyetlere ilişkin ücretlerin gelir vergisi stopajı kapsamında değerlendirilmesine yönelik Bakanlar Kurulu’na yetki verilmiştir.
6676 sayılı Kanun’un; 14’üncü maddesi ile 4691 sayılı Kanun’un geçici 2’nci maddesinde yapılan değişiklikle;
- Yazılım ve Ar-Ge faaliyetlerinde olduğu gibi tasarım faaliyetlerinden elde edilen kazançlar da 31/12/2023 tarihine kadar gelir ve kurumlar vergisinden,
- Bölgede çalışan tasarım personelinin ücretleri de 31/12/2023 tarihine kadar her türlü vergiden
istisna edilmiştir.
- Ae-Ge, yazılım ve tasarım personelinin hak kazanılmış hafta tatili ve yıllık ücretli izin süreleri ile ulusal bayramlar ve genel tatil günlerine isabet eden ücretleri istisna kapsamına alınmıştır.
- Ar-Ge, tasarım ve yazılım personelinin bölgelerde yürüttüğü projelerle doğrudan ilgili olmak şartıyla, bölge dışındaki bu faaliyetlere ilişkin ücretlerinin gelir vergisi stopajı kapsamında değerlendirilmesine yönelik Bakanlar Kurulu’na yetki verilmiştir.
- TÜBİTAK-Marmara Araştırma Merkezi Teknoloji Serbest Bölgesinde çalışan tasarımcı personelinin ücretleri de gelir vergisi istisnası kapsamına alınmıştır.
6676 sayılı Kanun’un 28’inci maddesi ile 5746 sayılı Kanun’un İndirim, istisna, destek ve teşvik unsurları başlıklı 3’üncü maddesinde yapılan düzenlemeyle;
- Ar-Ge ve tasarım personelinin hak kazanılmış hafta tatili ve yıllık ücretli izin süreleri ile ulusal bayramlar ve genel tatil günlerine isabet eden ücretleri istisna kapsamına alınmıştır.
- Ar-Ge ve tasarım personelinin merkezde yürüttüğü projelerle doğrudan ilgili olmak şartıyla, merkez dışındaki bu faaliyetlere ilişkin ücretlerinin gelir vergisi stopajı kapsamında değerlendirilmesine yönelik Bakanlar Kurulu’na yetki verilmiştir.
Ayrıca, yine bu Kanun’un 28’inci maddesi ile 5746 sayılı Kanun’un;
- Üçüncü fıkrasında yapılan düzenlemeyle, tasarım personelinin görevleri ile ilgili ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısının Maliye Bakanlığı bütçesine konulan ödenekten karşılanmasına imkân sağlanmıştır.
- Dördüncü fıkrasında yapılan düzenlemeyle, Ar-Ge faaliyetlerinde olduğu gibi tasarım faaliyetlerine ilişkin olarak düzenlenen kağıtlar da damga vergisinden istisna edilmiştir.
Ar-Ge firmalarına girişim sermayesi sağlayan yatırımcılar vergi indirimi desteğinden faydalanabilecektir.
6676 sayılı Kanun’un 15’inci maddesi ile 4691 sayılı Kanunu’na eklenen geçici 4’üncü maddeyle, yatırımcılara teknoloji geliştirme bölgeleri firmalarına doğrudan girişim sermayesi sağlamaları durumunda, mevcut uygulamadaki vergi indirimi desteğinden yararlanma imkânı getirilmektedir.
- Bölgede faaliyette bulunanlara Bakanlık tarafından uygun görülen alanlarda gerçekleştirecekleri projelerinin finansmanında kullanılmak üzere gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından sağlanan sermaye destekleri, beyan edilen gelirin veya kurum kazancının %10’unu ve öz sermayenin %20’sini aşmamak üzere, Gelir Vergisi Kanunu’nun 89’uncu maddesi uyarınca ticari kazancın ve Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10’uncu maddesine göre kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılabilecektir.
- İndirim konusu yapılacak tutar yıllık olarak 500.000 Türk Lirası’nı aşamayacaktır.
- Bu oranları ve parasal sınırı yarısına kadar indirmeye veya dört katına kadar artırmaya Bakanlar Kurulu yetkili kılınmıştır.
- Bu kapsamdaki projelerin finansmanında kullanılmak üzere gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından sağlanan sermaye desteklerinin iki yıl içerisinde ilgili projenin finansmanında kullanılmayan kısmı için indirim dolayısıyla zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergiler gecikme faizi ile birlikte tahsil edilecektir.
Kanun’un 28’inci maddesi ile 5746 sayılı Kanun’un İndirim, istisna, destek ve teşvik unsurları başlıklı 3’üncü maddesinde yapılan değişiklikle,
- Teknogirişim sermayesi desteğinden faydalananlara, bu desteğe konu projelerinin finansmanında kullanılmak üzere gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından sağlanan sermaye destekleri; beyan edilen gelirin veya kurum kazancının %10’unu ve öz sermayenin %20’sini aşmayan kısmı Gelir Vergisi Kanunu’nun 89’uncu maddesi uyarınca beyan edilen gelirin ve Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10’uncu maddesine göre kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılabilecektir.
- İndirim konusu yapılacak tutar yıllık olarak 500.000 Türk Lirası’nı aşamayacaktır.
- Bu oranları ve parasal sınırı yarısına kadar indirmeye veya dört katına kadar artırmaya Bakanlar Kurulu yetkili kılınmıştıer.
- Teknogirişim sermayesi desteğine konu projelerin finansmanında kullanılmak üzere gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından sağlanan sermaye desteklerinin iki yıl içerisinde ilgili projenin finansmanında kullanılmayan kısmı için indirim dolayısıyla zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergiler gecikme faizi ile birlikte tahsil edilecektir.
Ar-Ge ve tasarım merkezlerine ilave destek sağlanabilecektir.
Kanun’un 28’inci maddesi ile 5746 sayılı Kanun’un İndirim, istisna, destek ve teşvik unsurları başlıklı 3’üncü maddesinin birinci fıkrasında yapılan değişikle, Bakanlar Kurulunca belirlenecek kriterlere haiz Ar-Ge ve tasarım merkezlerine ilave destek sağlanabilecektir.
Buna göre, Bakanlar Kurulunca belirlenen kriterlere haiz;
- Ar-Ge merkezlerinde yapılan Ar-Ge ve yenilik harcamalarının bir önceki yıla göre artışının yüzde ellisine kadarı;
- Tasarım merkezlerinde yapılan tasarım harcamalarının bir önceki yıla göre artışının yüzde ellisine kadarı indirim konusu yapılabilecektir.
Siparişe dayalı olarak yürütülen Ar-Ge veya tasarım faaliyetleri destek kapsamına alınmıştır.
Kanun’un 28’inci maddesi ile 5746 sayılı Kanun’un 3’üncü maddesine eklenen dokuzuncu fıkraya göre;
- Ar-Ge merkezlerinin sözleşme çerçevesinde siparişe dayalı olarak yürüttükleri Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile tasarım merkezlerinin sözleşme çerçevesinde siparişe dayalı olarak yürüttükleri tasarım faaliyetleri de indirim, istisna, destek ve teşvik unsurlarından yararlanabilecektir.
- Ancak Ar-Ge veya tasarım merkezleri tarafından siparişe dayalı olarak yürütülen Ar-Ge veya tasarım faaliyetlerine ilişkin olarak yapılan harcamaların sadece %50’si bu merkezler tarafından, bu harcamaların kalan %50’si ise siparişi veren gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından indirim olarak dikkate alınabilecektir.
- Sipariş verenin gelir ve kurumlar vergisi mükellefiyetinin olmaması halinde Ar-Ge veya tasarım harcamasının tamamı Ar-Ge veya tasarım merkezi tarafından indirilebilecektir.
- Sipariş verenler, Ar-Ge veya tasarım indirimi ile sipariş verilmesine ilişkin kâğıtlara ait damga vergisi istisnası dışındaki teşvik ve destek unsurlarından yararlanamayacaktır.
Ar-Ge personeli teknisyenlerin tanımı değiştirilmiştir.
Kanun’un 27’nci maddesi ile 5746 sayılı Kanun’un Tanımlar başlıklı 2’nci maddesinde yapılan değişiklikle, teknisyen tanımında yaşanan tereddütlerin giderilmesine yönelik değişiklik yapılmış, tasarım faaliyetlerini gerçekleştiren teknisyenler de tanım maddesine dâhil edilmiş ve tasarım faaliyetlerine katılan destek personeli de destek personeli kapsamına alınmıştır.
Teknisyen; meslek lisesi veya meslek yüksekokullarının tasarım, teknik, fen veya sağlık bölümlerinden mezun, teknik bilgi ve deneyim sahibi kişileri ifade etmektedir.
Teknoloji geliştirme bölgelerindeki yönetici şirket emlak vergisinden muaf tutulmuştur.
Kanun’un 12’nci maddesi ile 4691 sayılı Kanun’un Destek ve muafiyetler başlıklı 8’inci maddesinde yapılan değişiklikle; yönetici şirket, üzerindeki mali yüklerin azaltılması amacıyla damga vergisi ve harçlara ilave olarak bölge içinde sahip olduğu taşınmazlar nedeniyle yükümlü olduğu emlak vergisinden muaf tutulmuştur.
Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’na “ihtisas teknoloji geliştirme bölgeleri” dahil edilmiştir.
Kanun ile ihtisas teknoloji geliştirme bölgeleri (İhtisas TGB) 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nun kapsamına alınmıştır. İhtisas teknoloji geliştirme bölgeleri (İhtisas TGB), aynı sektör grubunda ve bu sektör grubuna dâhil alt sektörlerde faaliyet gösteren girişimcilerin yer aldığı tematik teknoloji geliştirme bölgelerini ifade etmektedir.
Diğer taraftan bu Kanun’un;
- 6’ncı maddesi ile ihtisas teknoloji geliştirme bölgelerinde bulunan girişimcilerin Katma Değer Vergisi Kanunu’nun geçici 20’nci maddesi kapsamındaki teslim ve hizmetleri, teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyette bulunan girişimcilerde olduğu gibi katma değer vergisinden müstesna edilmiştir.
- 13’üncü maddesi ile 4691 sayılı Kanun’a eklenen Ek 1’inci maddeyle, 4691 sayılı Kanun’da yeni oluşturulan ihtisas teknoloji geliştirme bölgelerinin de teknoloji geliştirme bölgelerine sağlanan vergisel olanlar dâhil olmak üzere destek, teşvik, muafiyet ve istisnalardan yararlanabilmesine olanak sağlanmıştır.
- Aynı madde ile 4691 sayılı Kanun’a eklenen Ek 2’nci maddeyle, Ar-Ge projelerinin maliyetini düşürmek için proje kapsamında yurt dışından yapılacak alımlar; gümrük vergisi, her türlü fon, damga vergisi ve harçtan müstesna tutulmuştur.
Teknoloji geliştirme bölgelerindeki uygulama projelerinin onaylanması, ruhsat ve izinlerinin verilmesi görevi organize sanayi bölgesi yönetimine verilmiştir.
Kanun’un 9’uncu maddesi ile 4691 sayılı Kanun’un Kuruluş başlıklı 4’üncü maddesinde yapılan değişikle; Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının yetkisinde olan teknoloji geliştirme bölgelerindeki uygulama projelerinin onaylanması, ruhsat ve izinlerinin verilmesi görevi, organize sanayi bölgelerinde yer alan teknoloji geliştirme bölgeleri için organize sanayi bölgesi yönetimine verilmiş
Bu madde ile teknoloji geliştirme bölgelerinde yüksek kira bedellerinin önüne geçilmesi amacıyla gerekli görülmesi halinde bölgelerdeki kira üst sınırını belirleme yetkisi Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na verilmiştir.
Yabancılara tanınan süresiz çalışma izninin kapsamı genişletilmiştir.
Kanun’un 18’inci maddesi ile 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun’un Süresiz çalışma izni başlıklı 6’ncı maddesinde yapılan değişikliğe göre; eğitim düzeyi, mesleki deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı, Türkiye’deki faaliyetinin veya yatırımının Ülke ekonomisine ve istihdama etkisi önemli olan yabancılara süresiz çalışma izni verilebilecektir.
Söz konusu Kanun ile getirilen diğer bazı düzenlemelere ise maddeler halinde aşağıda yer verilmiştir.
- Bilişim sektöründeki yerli üretim desteklenecektir (6676 sayılı Kanun’un 12’nci maddesi).
- Rekabet öncesi işbirliklerine proje bedelinin yüzde ellisine kadar olan kısmı geri ödemesiz olarak desteklenebilecektir (6676 sayılı Kanun’un 28’inci maddesi).
- Ar-Ge merkezlerinde temel bilimler mezunları çalıştırılabilecektir. Ayrıca temel bilimler mezunlarının Ar-Ge Merkezlerinde istihdam edilmesi halinde; maaşlarının brüt asgari ücret kadarlık kısmı, 2 yıllığına Bakanlık tarafından karşılanacaktır (6676 sayılı Kanun’un 28’inci maddesi).
- Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde, yetişmiş nitelikli öğretim elemanları görevlendirilebilecektir (6676 sayılı Kanun’un 28’inci maddesi).
- Araştırma, geliştirme, tasarım ve yenilik projeleri ile üniversite-sanayi işbirliği faaliyetleri sonucu elde edilen gelirlerin döner sermaye işletmesinin ayrı bir hesabında toplanacak ve söz konusu faaliyetlerde bizzat görev alan öğretim elemanlarına bu gelirlerin yüzde 85’i ödenecektir (6676 sayılı Kanun’un 5’inci maddesi).
Söz konusu Kanun metnine bültenimiz ekinden ulaşabilirsiniz.
Saygılarımızla
Ek- Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
