Yeni
Koronavirüs (COVID-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin
Azaltılması Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair
Kanun ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na kar dağıtımının
sınırlandırılmasına ilişkin geçici madde (“Geçici
madde 13”) eklenmiştir.
Kar dağıtımına ilişkin değişikliği
içeren Geçici Madde 13’ün konusu nedir?
Ticaret Bakanlığı tarafından Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne gönderilen 31.03.2020 tarihli yazıda (“Ticaret Bakanlığı Yazısı”) Geçici madde 13’ün ayak seslerini duymuştuk. Sanayi Odaları tarafından üyelerine gönderilen duyuruda, sermaye şirketlerinin 2019 yılı hesap dönemine ilişkin olarak bu yıl gerçekleştirilecek genel kurul toplantıları hakkında Ticaret Bakanlığı Yazısı’nda aşağıdaki hususların yer aldığı ifade edilmişti:
- Geçmiş karlarının dağıtıma konu edilmemesi
- Dağıtım tutarının 2019 yılı net karının %25’ini aşmaması
- Yönetim kuruluna kar payı avansı dağıtma yetkisi verilmemesi
Duyuruda ayrıca kamunun iştiraki
şirketlerin istisna tutulduğu belirtilmişti.
Ticaret
Bakanlığı Yazısı’nın şirketlere öz kaynaklarını korumanın önemine işaret eden bir
tavsiye niteliğinde olduğu düşünülürken artık bu düzenlemenin kanunlaştığını dolayısıyla
bir zorunluluk haline geldiğini görüyoruz.
Geçici
madde 13’e göre, sermaye şirketleri tarafından, 30/09/2020 tarihine kadar:
- 2019 yılı net dönem kârının yalnızca yüzde yirmi beşinin
dağıtımına karar verebilir;
- geçmiş yıl kârları ve serbest yedek akçeler dağıtıma
konu edilemez;
- genel kurulca yönetim kuruluna kâr payı avansı dağıtımı yetkisi verilemez.
Ayrıca, genel
kurulca 2019 yılı hesap dönemine ilişkin kâr payı dağıtımı kararı alınmış;
ancak henüz pay sahiplerine ödeme yapılmamışsa veya kısmi ödeme yapılmışsa,
2019 yılı net dönem kârının yüzde yirmi beşini aşan kısma ilişkin ödemelerin 30/09/2020
tarihine kadar erteleneceği de Geçici madde 13’te düzenlenmiştir.
Geçici Madde 13 ile getirilen
sınırlamanın dışında tutulan şirketler var mıdır?
Devlet,
il özel idaresi, belediye, köy ile diğer kamu tüzel kişilerinin ve sermayesinin
yüzde ellisinden fazlası kamuya ait fonların, doğrudan veya dolaylı olarak
sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip olduğu şirketler hakkında Geçici
madde 13 ile getirilen kısıtlama uygulanmaz.
Kanun’a
göre maddenin kapsamına giren sermaye şirketlerine ilişkin istisnalar ile
uygulamaya dair usul ve esasları belirlemeye, Hazine ve Maliye Bakanlığının görüşünü
almak suretiyle Ticaret Bakanlığı yetkilidir.
Geçici
Madde 13 ne zaman yürürlüğe girecektir, uygulama süresi ne kadardır?
Kanun’da,
Geçici madde 13’ün Kanun’un yayımı tarihinde yürürlüğe gireceği düzenlemiştir. Dolayısıyla
ilgili maddede belirtilen sınırlamalar Kanun’un Resmi Gazete’de yayın tarihi
olan 17/04/2020 itibariyle geçerlidir.
Geçici
madde 13, 30/9/2020
tarihine kadar geçerlidir; ancak belirlenen süreyi üç ay uzatmaya ve kısaltmaya
Cumhurbaşkanı’nın yetkili olduğu düzenlenmiştir.
Geçici Madde 13 ile getirilen
kısıtlamanın amacı nedir?
Kanun’un gerekçesinde
yeni tip korona virüsün (COVID-19) toplum sağlığına olduğu kadar ekonomik
hayata da ciddi bir tehdit oluşturduğu; bu nedenle salgının ekonomik
faaliyetler üzerindeki olumsuz etkilerinin bertaraf edilebilmesi amacıyla
çeşitli tedbir programları uygulamaya konulduğu belirtilmiştir. Salgının
ekonomik ektilisi henüz net olarak ortaya konulamadığından, söz konusu
düzenleme ile ihtiyatlılık politikası gereği olarak, şirket kaynaklarının nakit
kâr dağıtımı yapılmak suretiyle azaltılmaması, şirketlerin mevcut özkaynak
yapılarının korunması ve ilave finansman ihtiyacının doğmaması amaçlanmıştır.
Geçici Madde 13’ün aksine alınan genel
kurul kararının hukuki sonuçları neler olabilir?
Kar payı
dağıtım oranını 30/09/2020’ye kadar geçerli olmak üzere sınırlandıran Geçici madde
13 emredici nitelikte bir hükümdür. İlgili hükme aykırı olarak karar alınması
halinde, ilgili kararının iptal edilebilirliği veya butlanından söz
edilebilecektir.
Ayrıca, TTK
madde 210’da düzenlenen Bakanlık’ın fesih davası açma yetkisi de gündeme
gelebilecektir. İlgili maddeye göre “Kamu
düzenine veya işletme konusuna aykırı işlemlerde veya bu yönde hazırlıklarda ya
da muvazaalı iş ve faaliyetlerde bulunduğu belirlenen ticaret şirketleri
hakkında, özel kanunlardaki hükümler saklı kalmak kaydıyla, Gümrük ve Ticaret
Bakanlığınca, bu tür işlem, hazırlık veya faaliyetlerin öğrenilmesinden
itibaren bir yıl içinde fesih davası açılabilir”.
Konuyla
ilgili sorularınız için vergi@kpmg.com.tr adresinden bizlerle iletişime
geçebilirsiniz.
Saygılarımızla,