Özet: 30 Ocak 2019 tarih ve 30671 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 7162 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile vergi uygulamalarına ilişkin düzenlemeler hakkında açıklamalarımıza yer verilmiştir.

Açıklamalar

• Başta kadın girişimciler ve ev hanımları olmak üzere, evlerinde ürettikleri bazı ürünleri internet ve benzeri elektronik ortamda satanların esnaf muaflığından faydalanmaları sağlanmaktadır.
  
  
• İşsizlik kapsamında verilen tazminatlara uygulanan gelir vergisi istisnasının kapsamına açıklık getirilmekte ve geçmiş dönemlerde uygulama farklılıkları nedeniyle yapılmış olan vergi kesintilerinin iadesi sağlanmaktadır.
  
  
• Vergiye uyumlu mükelleflerin vergi indiriminden faydalanması hususunda düzenleme yapılmıştır.
  
  
• 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında patent veya faydalı model belgesi verilerek koruma altına alınan buluşların da kurumlar vergisi istisnasından faydalanabileceği açıklanmıştır.
  
  
• 2019 UEFA süper kupa finali ve 2020 UEFA şampiyonlar ligi finali müsabakalarına ilişkin Türkiye'de oynanmasına ilişkin olarak Türkiye'de elde ettikleri kazanç ve iratları dolayısıyla gelir ve kurumlar vergisi muafiyeti de sağlanmıştır.
  
  

1- Gelir Vergisi Kanunu'nda Yapılan Değişiklikler

Bazı mükellefler(evde ürettikleri malları internet üzerinden satanlar) vergiden muaf esnaf kapsamına alınması

7162 Sayılı Kanunun 1. maddesinde yer verilen düzenleme ile Gelir Vergisi Kanunu'nun "Vergiden muaf esnaf" başlıklı 9. maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendine "İşyeri açmaksızın" ibaresinden sonra gelmek üzere "veya yıl içinde gerçekleştirilen satış tutarı ilgili yıl için geçerli olan asgari ücretin yıllık brüt tutarından fazla olmamak üzere, internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden" ibaresi eklenmiştir.

Gelir Vergisi Kanunu'nun 9. maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendi kapsamında başta ev hanımları olmak üzere oturdukları evlerde imal ettikleri havlu, örtü, çarşaf, çorap, dokuma mamûlleri, dantel, her nevi nakış işleri ve turistik eşya, tarhana, erişte, mantı gibi ürünleri işyeri açmaksızın satanlar esnaf muaflığından faydalanmaktadır. Ancak, bunlar imal ettikleri bu ürünleri internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden satarlarsa esnaf muafiyetlerini kaybetmekte ve basit veya gerçek usulde ticari kazanç mükellefi olmaktadır.

Yapılan düzenleme ile yıllık asgari ücretin brüt tutarını (2019 yılı için yıllık 30.700,80 TL)  aşmayacak şekilde internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden satış yapanların, muafiyetlerini kaybetmemeleri sağlanmak suretiyle başta ev hanımları olmak üzere küçük esnafın desteklenmesi amaçlanmaktadır.

İşsizlik  Ödeneği ve İşe Başlatmama Tazminatlarında Gelir Vergisi İstisnası

Kanunun 2. maddesinde yer verilen düzenleme ile Gelir Vergisi Kanunu'nun 25. maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Mevcut uygulamada işverenlerce, hizmet erbabına ölüm, engellilik ve hastalık gibi durumlarda sosyal amaçlarla bazı tazminatlar ödenmekte veya yardımlar yapılmakta ve istisna kapsamında olduğu için bu ödemelerden gelir vergisi kesilmemektedir.

Bu ödemeler yanında ilgili hizmet erbabına 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu uyarınca ödenen işsizlik ödeneği ile işverenlerce 4857 sayılı İş Kanunu'nun 21. maddesine göre ödenen işe başlatmama tazminatları da (arabuluculuk faaliyeti sonucunda tarafların, işçinin işe başlatılmaması konusunda anlaşmaları halinde en çok sekiz aylık ücret tutarında ödenecek işe başlatmama tazminatları dahil) istisna kapsamında olduğundan, bu ödemelerden de gelir vergisi kesintisi yapılmamaktadır.

Ancak, uygulamada işverenler tarafından işten çıkarılan hizmet erbabına yukarıda belirtilen kanunlar kapsamında olmaksızın, işsizlik veya işe başlatmama tazminatı ve benzeri adlar altında çeşitli ödemeler yapılmakta ve bu ödemelerin de anılan istisna kapsamında olduğu yönünde ihtilaflar yaratılmaktadır.

Madde ile ölüm, engellilik ve hastalık sebebiyle verilen tazminat ve yardımlara ilişkin istisna aynen korunmakta, işsizlik kapsamında verilen tazminatların hangilerinin istisna kapsamına girdiği hususuna açıklık getirilmektedir. 

Vergiye Uyumlu Mükelleflere Vergi İndirimi

Vergiye uyumlu mükelleflere sağlanan %5'lik vergi indiriminin şartlarından biri, indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıla ait vergi beyannamelerinin kanuni süresinde verilmiş olması ve bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin kanuni süresinde ödenmiş olmasıdır. Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 121. maddesine göre her bir beyanname itibariyle 10 Türk lirasına kadar yapılan eksik ödemeler bu şartın ihlali sayılmamaktaydı.  İlgili madde de yapılan değişiklik ile, her bir beyanname itibarıyla 250 Türk lirasına kadar yapılan eksik ödemeler bu şartın ihlali kapsamında değerlendirilmeyecektir.

 Ayrıca, ihraç kayıtlı mal teslimlerine ilişkin Katma Değer Vergisi Kanunu ve Özel Tüketim Vergisi Kanunu uygulamalarında olduğu gibi ilgili vergi kanunu gereğince tecil edilerek belirlenen şartların gerçekleşmesi halinde (ihracatın üç ay içerisinde gerçekleştirilmesi gibi) terkin edilecek vergilerin, söz konusu şartların sağlanamaması durumunda, kanunlarında öngörülen tecil süresinin (örneğin ihraç kayıtlı teslimlerde teslimin yapıldığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar olan süre) bitiminden itibaren 15 gün içerisinde ödenmesi halinde, tahakkuk eden vergilerin kanuni süresi içerisinde ödenmiş olması şartı ihlal edilmiş sayılmayacaktır.

Düzenleme, 01.01.2019 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri için geçerli olacaktır.

İkale Sözleşmesi Kapsamında Ödenen Tazminatlar

Kanunun 4. maddesi ile Gelir Vergisi Kanunu'na eklenen geçici 89. madde aşağıdaki gibidir:

" 27/3/2018 tarihinden önce karşılıklı sonlandırma sözleşmesi veya ikale sözleşmesi kapsamında ödenen tazminatlar, iş kaybı tazminatları, iş sonu tazminatları, iş güvencesi tazminatları gibi çeşitli adlar altında yapılan ödemeler ve yardımlar üzerinden tevkif edilerek tahsil edilen gelir vergisi, hizmet erbabının düzeltme zamanaşımı süresi içerisinde tarha yetkili vergi dairelerine başvurmaları ve dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri şartıyla 213 sayılı Kanunun düzeltmeye ilişkin hükümleri uyarınca red ve iade edilir. Bu madde hükümlerinden yararlanmak üzere vazgeçilen davalarla ilgili olarak yargılama giderleri ve vekâlet ücretine hükmedilmez. Hakkında kesinleşmiş yargı kararı bulunan iade talepleriyle ilgili olarak bu madde hükmü uygulanmaz. Bu maddenin uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilidir."

7103 sayılı Kanunla Gelir Vergisi Kanunu'nun 61. maddesinin üçüncü fıkrasına eklenen (7) numaralı bent ile hizmet sözleşmesi sona erdikten sonra, karşılıklı sonlandırma sözleşmesi veya ikale sözleşmesi kapsamında ödenen tazminatlar, iş kaybı tazminatları, iş sonu tazminatları, iş güvencesi tazminatları gibi çeşitli adlar altında yapılan ödemeler ve yardımların Gelir Vergisi Kanunu uygulamasında ücret sayılacağı, 27.03.2018 tarihinden itibaren yürürlüğe girmek üzere hüküm altına alınmıştı.

Aynı şekilde, 7103 sayılı Kanunla Gelir Vergisi Kanunu'nun 25. maddesinin birinci fıkrasının (7) numaralı bendinde yapılan değişiklikle de bu tazminatlara uygulanacak istisna açıklığa kavuşturulmuştu.

7103 sayılı Kanunun yayımı tarihi olan 27/3/2018 tarihinden önceki dönemlerde ödenen vergilerin iadesine yönelik davaların İdare aleyhine sonuçlanması üzerine 7162 sayılı Kanun'la yeni bir düzenleme yapılmıştır.

 İade için hizmet erbabının düzeltme zamanaşımı süresi içerisinde tarha yetkili vergi dairesine başvurması gerekmektedir. İadenin yapılabilmesi için dava açılmamış veya açılmış davalardan vazgeçilmiş olması gerekmektedir.

 Karşılıklı sonlandırma sözleşmesi veya ikale sözleşmesi kapsamında yapılmış olsa dahi ek tazminat niteliğinde olmayan ihbar tazminatı, normal ücret, yıllık izin ücreti, geçmiş veya mevcut dönemdeki çalışmalar karşılığında yapılan hizmet primi ve ikramiye ödemeleri ile ücret kapsamında olan benzer ödemelerden kesilen gelir vergisinin iadesi söz konusu değildir.

Ayrıca, maddenin uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirleme konusunda Hazine ve Maliye Bakanlığına yetki verilmektedir.

2- Kurumlar Vergisi Kanunu'nda Yapılan Değişiklikler

Sınai Mülkiyet Haklarında İstisna

Kurumlar Vergisi Kanununun 5/B maddesiyle Türkiye'de gerçekleştirilen araştırma, geliştirme ve yenilik faaliyetleri ile yazılım faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan buluşların kiralanması, devri veya satışı, Türkiye'de seri üretime tabi tutularak pazarlanması, Türkiye'de gerçekleştirilen üretim sürecinde kullanılması sonucu üretilen ürünlerin satışı neticesinde elde edilen kazanç ve iratların patentli veya faydalı model belgeli buluşa atfedilen kısmının % 50'si kurumlar vergisinden müstesna tutulmuştur.

 Bu istisnadan yararlanılabilmesi için diğer şartların yanı sıra istisnaya konu buluşun mülga 551 sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında KHK kapsamında patent veya faydalı model belgesi verilerek koruma altına alınan buluşlar arasında yer alması ve bulaşa ilişkin incelemeli sistem ile patent veya araştırma raporu sonucunda faydalı model belgesi alınmış olması gerekmektedir. 551 sayılı KHK, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun 191 inci maddesi ile yürürlükten kaldırılmıştır. 

7162 sayılı Kanun ile Kurumlar Vergisi Kanununun 5/B maddesine yapılan ekleme ile 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu hükümleri kapsamında patent veya faydalı model belgesi verilerek koruma altına alınmış olan buluşların da aynı şekilde istisnadan yararlanabilmesi amaçlanmıştır.

Türkiye'de oynanacak final maçlarına(2019 UEFA Süper Kupa Finali ve 2020 UEFA Şampiyonlar Ligi )  ilişkin İçin vergi muafiyeti

Kurumlar Vergisi Kanununa eklenen Geçici 11. madde ile 2019 UEFA Süper Kupa Finali ve 2020 UEFA Şampiyonlar Ligi Finali müsabakalarının Türkiye'de oynanmasına ilişkin olarak Türkiye'de elde ettikleri kazanç ve iratları dolayısıyla Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA), katılımcı futbol kulüpleri ve organizasyonda görevli tüzel kişilerden işyeri, kanuni ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayanlar gelir ve kurumlar vergisinden muaf tutulmuştur. Ayrıca, söz konusu muafiyet, bu kapsamda elde edilecek kazanç ve iratlar üzerinden tevkif yoluyla alınan vergileri de kapsamaktadır.

3-  Belediye Gelirleri Kanunu Düzenlemesi

7162 Sayılı Kanunun 5. maddesi ile Belediye Gelirleri Kanunu'nun eğlence vergisine dair nispet ve miktar belirlemesi yapılan 21. maddesinin ikinci fıkrasına "ödeme kaydedici cihaz kullanılarak" ibaresinden sonra gelmek üzere "veya elektronik belge düzenlenmek suretiyle" ibaresi eklenmiştir.

Yapılan değişiklikle, elektronik belge düzenlemek suretiyle de eğlence vergisinin beyan ve ödenmesine imkan verecek idari düzenlemeleri yapabilmesi bakımından Hazine ve Maliye Bakanlığına kanuni yetki verilmiştir.

Ek- 7162 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun

Saygılarımızla,