Sınırlı finansal kaynaklara sahip olan girişimlerin desteklenmesi uzun zamandır yasa koyucunun öncelikleri arasında yer almaktadır. Bu amaçla, özellikle kuruluş aşamasında yüksek risk içermesi nedeniyle finansmana erişimde sıkıntı yaşayan başlangıç veya büyüme aşamasındaki girişimler için finansal bir araç olan bireysel katılım sermayesinin desteklenmesine dair yapılan düzenleme ile hem girişimci hem de bireysel yatırımcılar için ciddi avantajlar yaratılmış bulunmaktadır.
SERMAYE GİDER OLABİLİR
Yapılan düzenleme ile sadece tam mükellef gerçek kişiler, kuruluş ve büyüme aşamasındaki tam mükellef anonim şirketlere ait iştirak hisselerini en az iki tam yıl elde tutmaları şartıyla, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun değerlemeye ait hükümlerine göre hesapladıkları hisselerin tutarlarının %75'ini yıllık beyannamelerine konu kazanç ve iratlarından hisselerin iktisap edildiği dönemde indirebilirler. Ayrıca. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu ile Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenen araştırma, geliştirme ve yenilikçilik programları kapsamında projesi son beş yıl içinde desteklenmiş kurumlara iştirak sağlayan bireysel katılım yatırımcıları için ise bu oran %100 olarak uygulanmaktadır.
Bireysel katılım yatırımcılarının bu vergi desteğinden yararlanabilmesi için, yatırım öncesinde akredite edilmiş BKY ağlarından birine başvurarak bireysel katılım yatırımcısı lisansı almış olmaları ve lisans kapsamında ortaklık kurdukları kurumlar tarafından yapılacak faaliyetleri beyan etmeleri şarttır. (Bazı Akredite Yatırım Ağları; Angel Effect, Bahariye Melek Yatırım Ağı, EGİAD Melekleri, ERBAN Erciyes Melek Yatırım Ağı, Etohum Yatırımcı Ağı, Galata Business Angels, GAP Ban Melek Yatırımcı Ağı, Keiretsu Forum, Startup fon, Şirket Ortağım, Tr Angels Melek Yatırım Ağı)
Bu kapsamda, bireysel katılım yatırımcıları, iştirak ettikleri kurumun doğrudan veya dolaylı olarak ya da ayrı ayrı veya birlikte hâkim ortağı olamazlar. Bireysel katılım yatırımcısı; eşinin, kendisinin veya eşinin altsoyu ve üstsoyu ile üçüncü derece dahil yansoy hısımları ve kayın hısımlarının ya da idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunan ya da nüfuzu altında bulunan kurumlara da iştirak edemezler.
Yatırım yapılacak şirketin devlet desteği sağlanan sektörlerde faaliyette bulunmasına da mutlaka dikkat edilmelidir. (https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2020/03/EK_4_-Devlet-Deste%C4%9Fi-Sa%C4%9Flanacak-Sekt%C3%B6rlere-%C4%B0li%C5%9Fkin-Liste.pdf)
Yani özetle Bireysel Katılım Yatırımcısı (BKY) lisansına sahip gerçek kişi, kuruluş ve büyüme aşamasındaki anonim şirketlere %50’den daha az hisseye sahip olacak şekilde yatırım yaparlarsa, 2.500.000 TL’yi aşmamak kaydıyla yaptıkları yatırımın teknoloji şirketlerinde tamamını diğer sektörlerde ise %75’ini 31.12.2027 yılına kadar kendi gelir vergisi beyanlarında indirim olarak dikkate alabileceklerdir.
Bu şartların sağlanması durumunda örneğin giderler düştükten sonra 1.000.000 TL tutarında kira, menkul sermaye iradı veya ücret gibi gelirlerini beyan eden bir gerçek kişi, 1.000.000 TL tutarında BKY lisansı kapsamında yatırım yaparsa, bu tutarı gelir vergisi matrahından indirim konusu yapabilecek dolayısıyla gelir vergisi matrahı oluşmayacak ve o yıl gelir vergisi de ödemeyecektir.
BKY LİSANSINI KİMLER NASIL ALABİLİR?
BKY’lerin lisans sahibi olmaları için; ya yüksek gelir ve/veya servete sahip yatırımcı ya da tecrübeli yatırımcı tanımlarına uygun olmaları gerekmektedir.
Yüksek gelir veya servete sahip yatırımcılar; Lisans almadan önceki iki yıl için, yıllık gelir vergisi beyannamesinde yer alan gelir unsurlarının veya ücretli çalışanlar için yıllık ücretlerinin gayrisafi tutarları toplamı olarak ifade edilen yıllık gayrisafi geliri en az 200.000 TL olan veya müracaat anında sahip oldukları her türlü menkul ve gayrimenkul varlıklarından oluşan kişisel servetin toplam değeri en az 1.000.000 TL olan yatırımcıları, ifade etmektedir.
Tecrübeli yatırımcılar ise; Banka ve finansal kuruluşlarda fon veya portföy yöneticisi olarak ya da banka ve finansal kuruluşların küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin finansmanı, proje finansmanı veya kurumsal finansman birimlerinde veya girişim sermayesi yatırım ortaklıkları dahil girişim sermayesi şirketlerinde müdür veya dengi bir pozisyonda ya da daha üst bir pozisyonda en az iki yıl iş tecrübesine sahip olan veya, Lisans alınmadan önce son beş yıl içinde en az iki yıl, yıllık cirosu en az 25.000.000 TL olan bir işletmede genel müdür yardımcısı veya dengi bir pozisyonda ya da daha üst bir pozisyonda çalışan veya, BKY ağlarının birine lisans alınmadan önce en az bir yıl süreyle üyeliği bulunan ve müracaat sırasında son mali yıldaki net satışları 5.000.000 TL’nin altında olan ve halka açık olmayan bir veya daha fazla şirkette BKY olarak ortak olan veya, Başlangıç veya büyüme aşamasındaki şirketleri desteklemek amacıyla kurulmuş olan yurt içi kuluçka merkezlerinde ya da teknoloji geliştirme merkezlerinde en az iki yıl tecrübesi bulunan ve bu merkezlerdeki başlangıç veya büyüme aşamasındaki bir veya daha fazla şirkete asgari 20.000 TL sermaye koyan, kişileri ifade eder.
HANGİ ŞİRKETLERE YATIRIM YAPILABİLİR?
Yapılacak yatırımın Gelir Vergisinde indirim konusu yapılabilmesi ayrıca yatırım yapılacak şirketin aşağıdaki şartları da taşıması zorunludur:
a) Yatırım yapılacak şirketin son iki mali yıldaki net satışları yıllık 5.000.000 TL’den fazla olmamalı.
b) En fazla elli çalışanı bulunmalı.
c) Şirketin, yatırımcının kendisine, eşine, altsoy ve üstsoy ile üçüncü derece dahil yan soy akrabalarına ait olmamalı.
ç) Başka bir şirketin kontrolünde olmamalı.
d) Bakanlıkça belirlenen ve devlet desteği sağlanacak sektörlere ilişkin listedeki sektörlerde veya faaliyetlerde bulunmalı. (https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2020/03/EK_4_-Devlet-Deste%C4%9Fi-Sa%C4%9Flanacak-Sekt%C3%B6rlere-%C4%B0li%C5%9Fkin-Liste.pdf)
e) Payları halka arz edilmemiş olmalı.
